Đền Mẫu Hóa thuộc tổ dân phố Sơn Phong, thị trấn Đại Đình, Tam Đảo, Vĩnh Phúc, tương truyền nơi đây là nơi hóa thân của Quốc Mẫu Tây Thiên (Lăng Thị Tiêu). Để tưởng nhớ công lao đức độ của Quốc mẫu, nhân dân trong vùng đã xây dựng Đền và tổ chức lễ hội rước nước Giếng Ngọc vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch hằng năm. Đền đã được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 2009.
Với diện tích hơn 2 ha, xung quanh đền là những cây cổ thụ sừng sững ngả mình che mát quanh năm cho đền, đặc biệt đền còn cây trà khế có niên đại hàng nghìn đã chứng kiến bao cuộc đổi thay của đền và thăng trầm lịch sử của người dân nơi đây. Ngoài ra, du khách sẽ được chiêm ngưỡng Giếng Mộc Dục (Giếng Ngọc) nằm cạnh cổng Đền là nơi Quốc Mẫu Tây Thiên tắm gội trước khi hóa thân về trời. Điều đặc biệt là giếng nước không bao giờ cạn kể cả những năm hạn hán, trước đây giếng được kè bằng đá, đến năm 1997, nhân dân trong làng cùng nhau xây dựng lại để bảo vệ giếng.
Về tích tại sao gọi là đền Mẫu Hóa, theo các cụ cao niên trong làng kể lại và truyền qua nhiều đời thì thủa xưa, ở xã Đông Lộ thuộc vùng Tây Thiên, Tam Đảo (nay là tổ dân phố Đông Lộ, thị trấn Đại Đình, huyện Tam Đảo) có vợ chồng vị tù trưởng rất nổi tiếng là Lăng Phiêu và Đào Thị Liễu, tuổi đã gần 40 mà chưa sinh con. Trong một lần lên Tây Thiên cầu tự, bà họ Đào mơ thấy trong đám mây vàng có một quần tiên nữ khoảng 7 - 8 người đang chơi vui, người thì hát, người thì múa, người thì làm thơ, cho đến mờ sáng thì bay về phương Tây. Từ ấy bà cảm động trong người rồi có thai. 10 tháng sau, bà sinh được một người con gái sắc đẹp chim sa cá lặn, đặt tên là Tiêu, tên hiệu là Nhược Cẩm, lên 4 tuổi biết đàn hát, 6 tuổi hiểu thông văn võ, đến 12 tuổi đã nữ công, nữ tắc không gì là không tường tận, trở thành một trang nữ kiệt ở vùng Đông Lộ và một số huyện lân cận.
Khi trong nước có loạn giặc Thục, bà tuyển mộ ở các xã lân cận và huyện xung quanh được gần 4000 tráng đinh, đến thành Phong Châu, Việt Trì giúp nước, lại được vua Hùng giao thêm 2 vạn quân tinh nhuệ và 3000 ngựa chiến đi đánh Thục. Dẹp xong giặc Thục, bà được phong là Tam Đảo sơn trụ quốc mẫu đại vương. Xong việc lớn, không màng danh lợi, Quốc mẫu trở về nơi sinh ra mình và hóa tại đền Mẫu Hóa ngày nay, chính vì vậy đây được gọi là đền Mẫu Hóa.
Lễ hội của đền được tổ chức vào 15 tháng 2 âm lịch hằng năm, cùng với thời gian tổ chức lễ hội Tây Thiên, nhân dân thị trấn Đại Đình, huyện Tam Đảo tổ chức lễ hội rước nước Giếng Ngọc đền Mẫu Hóa để tưởng nhớ công lao của Quốc mẫu. Lễ hội rước nước Giếng Ngọc nhằm thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, tôn vinh công lao, tài trí, đức độ, uy danh của Quốc mẫu Lăng Thị Tiêu; giáo dục truyền thống về lịch sử đấu tranh dựng và giữ nước của dân tộc; tri ân các bậc anh hùng đã cống hiến cuộc đời vì sự cường thịnh của dân tộc./.
