Tọa lạc tại thôn Quang Trung, xã Cẩm Duệ (huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh). Am tháp được xây dựng vào thế kỷ 16 trên khu đất cao, rộng hơn 2.000m2... Quần thể khu di tích ngoài tháp đá còn có điện thờ, tượng voi và một số công trình khác.
Theo lịch sử ghi lại Am tháp được xây dựng để thờ Lê Am, một vị quan có nhiều công lao phục vụ triều đình nhà Hậu Lê. Ông thông minh, đức độ, lập được nhiều đại công, được vua Lê Lợi ban đặc ân chọn sinh phần. Lê Am đã chọn dòi đất cao gần Sông Ngàn Mọ nơi dòng họ Hồ mai danh ẩn tích đổi thành họ Lê đã sinh thành và nuôi dưỡng ông.
Với đóng góp to lớn đối với triều đình, ông được nhà vua phong là “Thần tổ tiền đô thái giám kiêm tam giáo huyền quan, Bản hữu Lê tướng công triên cơ thận đức, anh tranh hiển ứng Đại vương, trước gia tăng đoan túc trung đẳng thần” và phong cho ông là Phúc thần đương cảnh thành hoàng làng Phương Cai.
Nói đến Tháp là nói đến kiến trúc đầu tiên và là chủ thể của loại hình kiến trúc phật giáo, đối với Am tháp Nhà vua cho xây dựng tháp trên khu mộ của những người có công lao vừa có ý nghĩa Nguyên khởi là tưởng niệm đức phật của Phật giáo, vừa có ý nghĩa tưởng niệm con người trung nghĩa có công với nước, với vua. Vì vậy Tháp đá là một cứ liệu để nghiên cứu về lịch sử tôn giáo Việt Nam. Bên cạnh đó Tháp đá còn có giá trị về mặt Nghệ thuật trong việc nghiên cứu các đề án kiến trúc bằng đá còn lại hiếm hoi của thế kỷ XVI.
Am tháp có cấu trúc hình bình đồ vuông, với ba tầng, cao hơn 3m, được ghép từ những tấm đá nguyên khối. Bao quanh tháp là hệ thống tường dày khoảng 1m, cao 1,2m, được xây bằng gạch gồ (loại gạch nung riêng dùng xây đền chùa trước đây). Điều đặc biệt là toàn bộ ngôi Tháp được gép bằng những phiến đá màu gan, vuông thành sắc cạnh, ghép liền khít vào nhau thể hiện sự tinh xảo và tài hoa của những nghệ nhân xưa, là chủ thể của loại hình kiến trúc phật giáo đây củng là một trong những Di tích để nghiên cứu về về lịch sử tôn giáo Việt Nam.
Ngôi tháp có 5 ô cửa, trong đó 3 ô cửa đặt theo hướng chính diện từ tầng 1 đến tầng 3 còn lại thiết kế hai bên hông của tầng 2. Phía trên hòm cửa hướng chính diện tại tầng thứ 2 có khắc 5 chữ hán cố “Thiên cơ thân đức tạo” (có nghĩa là ca ngợi người đức độ, cần mẫn). Chữ khắc ở tầng 3 là “Tinh nhật nguyệt” (có nghĩa là ca ngợi tấm lòng của người xưa). Bên trong khuôn viên am tháp có tượng ngựa và voi bằng đá.
Hệ thống 3 cửa tam quan được xây mới từ năm 2011. Phía trên mái của cổng được thiết kế tạo hình rồng phượng cùng hoa văn cách điệu.
Với những giá trị về mặt văn hóa, lịch sử, khoa học nghệ thuật độc đáo, năm 2006, tháp được xếp hạng di tích văn hóa quốc gia. Năm 2009, Sở VH, TT&DL Hà Tĩnh cho tiến hành tu bổ, phục hồi tháp đá và xây dựng một số hạng mục trong khu di tích.
Để bày tỏ lòng thành kính với Lê Am, hàng năm cứ đến ngày 26/6 Âm lịch cả tổng Mỹ Duệ đều đến Am Tháp để cúng tế cũng như đón khách thập phương đến tham quan./.
