Bắc Giang – Vùng đất thanh bình, nơi có núi đồi xen kẽ đồng lúa, những con người chịu thương chịu khó, và đặc biệt vùng đất địa linh này còn có nhiều di sản văn hóa lớn, đặc sắc và mang đậm dấu ấn dân tộc. Thờ Mẫu là một tín ngưỡng có từ lâu đời trong đời sống tinh thần của người dân ở Bắc Giang. Mỗi huyện, thị xã lại có những đền, điện nổi tiếng với các đồng thầy một lòng theo Đạo. Trong một lần làm việc tại xã Ngọc Thiện, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang, như một nhân duyên, chúng tôi được trò chuyện với Nghệ nhân, đồng thầy Lại Thị Vui - một người phụ nữ có tâm có tài, có tình và được nghe cô chia sẻ về công việc đời sống hàng ngày và cái duyên đưa cô đến với tín ngưỡng thờ Mẫu.
Sinh ra trong gia đình hiếu học có truyền thống hiếu hạnh hiếu nghĩa, ngay từ nhỏ nghệ nhân Lại Thị Vui – thủ nhang Linh Ứng Quang Linh Điện đã được bố mẹ rèn luyện cho đạo lý nhà Phật “Sống tốt đời, đẹp đạo, chan hòa yêu thương”. Cuộc sống nơi vùng đất thanh bình ấy đã nuôi dưỡng cô bằng tình làng nghĩa xóm, bằng hương lúa ngào ngạt. Để rồi đến khi trưởng thành, cô quyết tâm phấn đấu trên con đường học vấn tri thức, trở thành cô giáo mầm non tại địa phương. Cuộc sống của cô lúc đó gặp rất nhiều khó khăn, công việc của nhà trường, rồi việc gia đình cứ thôi thúc cô. Đứng trước khó khăn khi phải bỏ nghề giáo để ra nước ngoài, xa gia đình. Nghệ nhân Lại Thị Vui rất đắn đo, rất nhiều đêm cô không thể ngủ được vì lo cho cuộc sống, lo cho tương lai. Khi quyết định sẽ sang Đài Loan để mưu sinh kiếm sống thì mọi sự việc đối với cô lại thuận buồm xuôi gió. Hữu duyên với mảnh đất đó, cô Lại thị Vui đã thực hành tín ngưỡng Thờ Mẫu trên đất xứ người. Trải qua 8 năm hoạt động tín ngưỡng thờ Mẫu tại Đài Loan, Trung Quốc, Nghệ nhân Lại Thị Vui đã trau dồi cho mình những kiến thức, tư duy lập luận, hoàn thiện hơn trong nghi thức hầu bóng hầu đồng. Đây là một trải nghiệm về cuộc sống của người Việt Nam ở nước ngoài. Và cũng từ đó khi cô thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu và có con nhang đệ tử theo hầu.
Mỗi con người một số phận, nhưng với nghệ nhân Lại Thị Vui thì không hẳn như vậy bởi dưới sự thăng trầm trong cuộc sống, bởi lòng nhiệt huyết, với sự ủng hộ của những người thân trong gia đình đã giúp cô vượt qua và đến được cái đích cuối cùng. Chính những khó khăn ấy đã giúp cô càng biết trân quý những điều bản thân đã cố gắng, thấy yêu mến và đồng lòng làm việc Mẫu giúp người. Trong cuộc sống, cô là người sống tốt đời đẹp đạo, trong thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu thì cô luôn hướng đạo cho con nhang, đệ tử. Hiểu được nhân sinh quan, thế giới quan, sự xoay chuyển của vũ trụ, nghệ nhân Lại Thị Vui có thể tiên liệu được nhiều sự việc khác nhau trong cuộc sống. Hơn 30 năm theo đạo Mẫu, cô đã học hỏi tìm tòi và nắm rõ các truyền thuyết, các bậc anh hùng dân tộc như các ông Hoàng, bà Chúa, các Cậu, Đức Thánh Trần Triều. Cô hết mực yêu quý và tin tưởng những điều mình đang hướng tới và thực hiện hàng ngày, từ đó đã giúp cô từng bước vượt qua những khó khăn, trắc trở trong cuộc sống. Ngoài ra, cô đã dạy cho nhiều thanh đồng đạo quan, những người có căn quả nhưng chưa biết ra hầu thánh, họ đã may mắn gặp được cô đã lập đàn tế lễ trước Thánh Mẫu, để rồi mọi người đều được an nhiên. Thấu hiểu lời dạy của Mẫu, đồng thầy Lại Thị Vui đã hành thiện cứu người, những việc làm của cô đã mang lại nhều niềm vui, hạnh phúc cho nhiều gia đình. Đối với người dân địa phương, Đồng thầy Lại Thị Vui luôn sống chan hòa yêu thương, mỗi khi địa phương có công việc là cô đều tận tình ủng hộ, cũng như vận động quần chúng nhân dân, con nhang đệ tử cùng chung tay góp sức. Ăn lộc tiên Thánh, Đồng thầy Lại Thị Vui đã có đủ những trải nhiệm trong tuổi đời và trong lĩnh việc tâm linh cô luôn hành thiện tích đức để người nhà được an nhiên, muôn dân được hoan hỉ, con nhang đệ tử được đạo hạnh viên mãn.
Với những đóng góp trong nhiều năm qua, Đồng thầy Lại Thị Vui nhận được nhiều giải thưởng vinh danh, bằng khen, giấy khen, kỷ niệm chương… của các cơ quan, ban ngành trao tặng. Vất vả là thế, gian truân là thế nhưng đã là một Nghệ nhân, Đồng thầy chân chính thì việc bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu luôn là tôn chỉ hàng đầu, là việc làm lâu dài và thường xuyên của cả cộng đồng nói chung và của Đồng thầy Lại Thị Vui nói riêng./.
