Gần 100 tài liệu, hiện vật đồ gỗ sơn son thếp vàng trong khu trưng bày chuyên đề “Nét vàng son - Sưu tập đồ gỗ sơn son” được giới thiệu tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia (số 1 Tràng Tiền, Hà Nội). Đây là lần đầu tiên Bảo tàng Lịch sử quốc gia giới thiệu tới công chúng một bộ sưu tập quy mô, tương đối toàn diện về các hiện vật đồ gỗ sơn thếp vàng trong suốt chiều dài lịch sử của các triều đại phong kiến Việt Nam từ thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XX.
Cuốn thư “Phúc-Lộc -Thọ”, gỗ sơn son thếp vàng, thế kỷ 19-20. (Ảnh: BTC).
Các hiện vật trưng bày theo các khu, gồm: khu trưng bày tượng thờ: Tượng Tam Thế Phật, tượng Phật A Di Đà, tượng Quan Âm, tượng Thích Ca sơ sinh, tượng tổ Bồ Đề Đạt Ma...; khu giới thiệu các hiện vật là đồ thờ như hương án, khám thờ, ngai thờ, sập thờ, bài vị, hộp đựng sắc phong, bình, lọ hoa, lỗ bộ, hoành phi câu đối… Ngoài ra, khu trưng bày cũng giới thiệu một số hình ảnh liên quan đến nghề làm đồ sơn son thếp vàng truyền thống lâu đời của một số làng nghề Việt Nam.
Với nét chạm khắc tinh xảo, sắc đỏ của sơn, ánh sáng của vàng, cùng những đề tài trang trí sinh động mang ý nghĩa tốt lành, cao quý, đồ gỗ sơn thếp được gắn với những nơi tôn nghiêm, trang trọng chốn cung đình hay nơi thờ tự và trở thành những tác phẩm nghệ thuật, những vật quý giá, linh thiêng... Đồ gỗ sơn thếp không chỉ thể hiện quan niệm nhân sinh, tư duy thẩm mỹ, bàn tay tài hoa của các thế hệ nghệ nhân tiền bối, mà còn chứa đựng nhiều giá trị lịch sử, nghệ thuật, phong tục, tập quán, tôn giáo, tín ngưỡng...
Ông Nguyễn Văn Đoàn, Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia cho biết: “Những hiện vật được lựa chọn trưng bày khá phong phú và đa dạng về kiểu dáng, hoa văn trang trí với kỹ thuật chế tác riêng. Tất cả đều được chọn từ bộ sưu tập đồ sơn thếp đã được Bảo tàng Lịch sử quốc gia nghiên cứu, sưu tầm, lưu giữ và bảo quản trong nhiều năm qua”.
Đôi Nghê thếp vàng trong gian trưng bày tại Bảo tàng.
Đồ gỗ sơn thếp còn lưu giữ tại nhiều ngôi chùa của Việt Nam, tuy nhiên nhiều hiện vật đã bị mai một cả về giá trị vật chất, lịch sử. Kể cả những làng nghề truyền thống xưa kia giờ cũng không còn giữ được quy trình sản xuất đồ sơn thếp như xưa, khiến cho sản phẩm có nhiều nhiều điểm khác biệt. Vì thế, ngoài việc trưng bày những nét đặc sắc, độc đáo của đồ gỗ sơn thếp, Bảo tàng Lịch sử quốc gia cũng mong thông qua triển lãm nhằm tôn vinh nghề thủ công truyền thống.
Triển lãm kéo dài từ nay đến cuối tháng 11/2017, tại Bảo tàng lịch sử Quốc gia, số 1 Tràng Tiền, Hà Nội.
Các hiện vật trưng bày đều là những hiện vật gốc, có giá trị thẩm mỹ cao. Mỗi hiện vật là một câu chuyện chứa những dấu tích vàng son một thuở, mang những thông điệp gửi gắm đến người xem về sức sống mãnh liệt của một nghề truyền thống. Qua đó, công chúng hiểu thêm về đồ sơn thếp - nét tinh hoa văn hóa dân tộc, từ đó nâng cao ý thức trong việc bảo tồn, phát huy những giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật.
Quốc Bảo
