Trong năm 2017, Trung tâm bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam đã tiến hành khai quật thăm dò khu vực phía Đông nền điện Kính Thiên (giáp đường Nguyễn Tri Phương) với tổng diện tích gần 1.000m2.
Hố khai quật gồm 16 lớp đào, các lớp dày trung bình 20cm, diễn biến khá phức tạp và về cơ bản bị phá hủy do có sự xâm thực của giai đoạn sau xuống các tầng văn hóa giai đoạn trước.
Cuộc khai quật đã làm xuất lộ tầng văn hóa dày 4,5m với các lớp văn hóa có niên đại đại khoảng từ thời Đại La, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Lê, Nguyễn đến thời hiện đại. Cuôc khai quật đã làm xuất lộ dấu tích của một số kiến trúc có niên đại thuộc về các thời Lý, Trần, Lê sơ, Lê Trung hưng gồm có móng cột, móng nền kiến trúc, sân nền,…
Nổi bật ở đây là dấu tích dải bó nền hoa chanh của thời Trần. Dải nền hoa chanh này có kích thước rất lớn với chiều rộng 1,15m, là dải nền hoa chanh lớn nhất (trừ kiểu hoa chanh dạng vòm cuốn thời trần ở 18 Hoàng Diệu) trong hầu hết các dải nền hoa chanh được tìm thấy ở Hoàng thành Thăng Long và các điểm di tích khác thời Trần. Đáng chú ý nữa là vật liệu xây dựng đường hoa chanh này là ngói phẳng, dẹt được xếp đặt rất công phu, quy chuẩn. Đặc điểm này cho thấy đây là dấu tích của kiến trúc sớm thuộc thời Trần (thế kỷ 13) và là một kiến trúc chiếm vị trí quan trọng trong Hoàng cung Thăng Long thời Trần.
Dấu tích dải nền hoa chanh thời Trần.
Di vật được tìm thấy thuộc nhiều loại hình khác nhau gồm: đồ đất nung, đồ gốm, đồ gỗ, đồ kim loại, trong đó có một số lượng lớn là gạch ngói. Trong đó, đặc sắc nhất là gạch ngói và vật liệu trang trí lợp mái cung điện có tráng men vàng (hoàng lưu ly) và men xanh (thanh lưu ly) thuộc thời Lê sơ (thế kỷ 15 đến đầu thế kỷ 17). Những di vật này cho phép hình dung rõ thêm về loại “Ngói rồng” lợp cung điện trong khu vực chính điện Kính Thiên của Hoàng đế Lê sơ. Bên cạnh đó, cuộc khai quật lần này còn tím thấy khá nhiều mảnh gốm sứ có trang trí hình rồng thuộc thời Mạc.
Tại cuộc hội thảo, các nhà nghiên cứu đều cho rằng các dấu tích kiến trúc và hệ thống di vật phát hiện trong cuộc khai quật năm 2017 tiếp tục phản ánh diễn biến phức tạp của các di tích lịch sử và văn hoá Thăng Long - Hà Nội dưới lòng đất. Qua đó góp thêm nhiều tư liệu làm rõ thêm các giá trị to lớn, phong phú, đa dạng với ba tiêu chí nổi bật toàn cầu của Di sản thế giới Trung tâm Hoàng thành Thăng Long và góp phần nghiên cứu khôi phục không gian chính điện Kính Thiên thời Lê.
Tuy nhiên, tất cả các kiến trúc đã phát hiện đều bị dang dở do hố đào nhỏ. Vì vậy, các nhà nghiên cưu cũng đề xuất cần mở rộng các hố khai quật về các hướng và xây dựng kế hoạch khai quật tổng thể 5 năm để tiến hành công tác khai quật được thuận lợi hơn.
Hố khai quật gồm 16 lớp đào, các lớp dày trung bình 20cm, diễn biến khá phức tạp và về cơ bản bị phá hủy do có sự xâm thực của giai đoạn sau xuống các tầng văn hóa giai đoạn trước.
Nổi bật ở đây là dấu tích dải bó nền hoa chanh của thời Trần. Dải nền hoa chanh này có kích thước rất lớn với chiều rộng 1,15m, là dải nền hoa chanh lớn nhất (trừ kiểu hoa chanh dạng vòm cuốn thời trần ở 18 Hoàng Diệu) trong hầu hết các dải nền hoa chanh được tìm thấy ở Hoàng thành Thăng Long và các điểm di tích khác thời Trần. Đáng chú ý nữa là vật liệu xây dựng đường hoa chanh này là ngói phẳng, dẹt được xếp đặt rất công phu, quy chuẩn. Đặc điểm này cho thấy đây là dấu tích của kiến trúc sớm thuộc thời Trần (thế kỷ 13) và là một kiến trúc chiếm vị trí quan trọng trong Hoàng cung Thăng Long thời Trần.
Dấu tích dải nền hoa chanh thời Trần.
Di vật được tìm thấy thuộc nhiều loại hình khác nhau gồm: đồ đất nung, đồ gốm, đồ gỗ, đồ kim loại, trong đó có một số lượng lớn là gạch ngói. Trong đó, đặc sắc nhất là gạch ngói và vật liệu trang trí lợp mái cung điện có tráng men vàng (hoàng lưu ly) và men xanh (thanh lưu ly) thuộc thời Lê sơ (thế kỷ 15 đến đầu thế kỷ 17). Những di vật này cho phép hình dung rõ thêm về loại “Ngói rồng” lợp cung điện trong khu vực chính điện Kính Thiên của Hoàng đế Lê sơ. Bên cạnh đó, cuộc khai quật lần này còn tím thấy khá nhiều mảnh gốm sứ có trang trí hình rồng thuộc thời Mạc.
Tại cuộc hội thảo, các nhà nghiên cứu đều cho rằng các dấu tích kiến trúc và hệ thống di vật phát hiện trong cuộc khai quật năm 2017 tiếp tục phản ánh diễn biến phức tạp của các di tích lịch sử và văn hoá Thăng Long - Hà Nội dưới lòng đất. Qua đó góp thêm nhiều tư liệu làm rõ thêm các giá trị to lớn, phong phú, đa dạng với ba tiêu chí nổi bật toàn cầu của Di sản thế giới Trung tâm Hoàng thành Thăng Long và góp phần nghiên cứu khôi phục không gian chính điện Kính Thiên thời Lê.
Tuy nhiên, tất cả các kiến trúc đã phát hiện đều bị dang dở do hố đào nhỏ. Vì vậy, các nhà nghiên cưu cũng đề xuất cần mở rộng các hố khai quật về các hướng và xây dựng kế hoạch khai quật tổng thể 5 năm để tiến hành công tác khai quật được thuận lợi hơn.
Hà Trung
Theo langvietonline.vn
Theo langvietonline.vn
