Hệ thống bậc cấp, tường thành bị đổ nát
“Đấu trường La Mã” duy nhất ở Việt Nam
Dưới thời triều Nguyễn, những trận đánh giữa voi và hổ luôn được tổ chức trong các ngày lễ tế thần và trong các ngày hội phục vụ nhu cầu giải trí của vua, quan và người dân.
Trước khi Hổ Quyền được xây dựng thì các trận đánh “tử chiến” giữa voi và hổ được tổ chức ở cồn Dã Viên, đối diện kinh thành Huế.
Vào năm 1829, vua Minh Mạng cùng các quan đã ngự giá xem trận tử chiến giữa voi và hổ ở cồn Dã Viên. Trong khi đang giao đấu, một sự việc bất ngờ xảy ra khi con hổ bất ngờ rời “võ đài” bơi thẳng về phía thuyền vua buộc vua phải dùng sào đẩy hổ ra xa thuyền. Ngay sau đó quan quân kịp thời giết chết con hổ ngay trên sông.
Nhận thấy những sự cố từ những trận đánh của voi và hổ không an toàn ở cồn Dã Viên có thể nguy hiểm đến an toàn của vua và người dân. Năm 1830, vua Minh Mạng đã quyết định chọn thôn Trường Đá, phường Thủy Biều ngày nay để xây dựng một đấu trường kiên cố dành cho những trận tử chiến giữa voi và hổ.
Các cửa hầm nhốt hổ
Cấu trúc để xây dựng đấu trường Hổ Quyền có nét tựa như đấu trường La Mã ở Roma, đấu trường lộ thiên có cấu trúc theo hình vành khăn, có hai vòng thành trong và ngoài. Vòng thành trong cao 5,80m, vòng thành ngoài cao 4,75m. Thành ngoài nghiêng tạo kiểu chân đế; chu vi tường ngoài là 140m, đường kính lòng chảo là 44m. Khán đài vua ngồi quay mặt về hướng đông nam của đấu trường và được xây cao hơn so với các vị trí xung quanh. Bên trái khán đài là hệ thống bậc cấp đi lên gồm 24 cấp dành cho vua và triều thần. Bên phải khán đài có một hệ thống bậc cấp khác xây tương tự dành cho các quan, binh lính và thân hào nhân sĩ. Mặt trong cao hơn mặt ngoài, dày trung bình 4,50m. Đối diện với khán đài có 5 cái chuồng nhốt hổ, sân đấu là một thảm cỏ hình tròn.
Ngoài thành có một cửa cao 8 thước 7 tấc, rộng 4 thước 5 tấc có hai cánh cửa bằng gỗ mà đế làm bằng phiến đá thanh, trên cửa có ghi chữ "Hổ Quyền", voi được đưa vào sân dấu bằng lối cửa này.
Vòng tường thành bên ngoài cách khoảng có hệ thống thoát nước với hoa văn hình mặt hổ, có tất cả là 2 lối dẫn lên khán đài bằng các bậc đá, một lối dành riêng cho vua và quốc thích đại thần, một lối dành cho dành cho quan chức và binh lính.
Lối vào cửa của voi giờ đã bị rào chắn tạm bợ
Di tích một thời giờ đây ngập trong cỏ dại
Di tích một thời giờ đây ngập trong cỏ dại
Rơi vào quên lãng
Đấu trường Hổ Quyền là một trong những di tích nằm trong quần thể di tích cố đô Huế do Trung tâm Bảo tồn di tích Huế quản lý, nhưng di tích này đang xuống cấp một cách nghiêm trọng theo thời gian.
Hiện nay hệ thống các bậc cấp của đấu trường bị hư hại nặng, các tường thành bị đổ nát. Bên cạnh đó, hệ thống các cửa ra vào không còn nguyên vẹn, lối vào di tích bị rào chắn một cách tạm bợ. Đặc biệt, phía trên hành rào, Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế đã treo bảng cấm tham quan đấu trường Hổ Quyền dành cho du khách cũng như người dân.
Đấu trường Hổ Quyền đặc biệt, uy nghiêm ngày nào giờ chỉ còn là nơi dành cho những loài cỏ hoang mọc, du khách đến Huế cũng không biết rằng ở Huế đã từng có một nơi dành cho những trận đấu tử chiến giữa voi và hổ. Và như thế những câu mô tả về các trận đánh giữa voi và hổ tại đấu trường Hổ Quyền năm nào cũng dần rơi vào quên lãng theo thời gian…
…Voi cái bước vào đấu trường có vẻ hiên ngang, đi qua đi lại trước mặt cọp không một chút sợ hãi, vua Thành Thái khen: "con này can đảm lắm". Nhưng bỗng chốc, cọp nhảy lên trán voi, voi hất mạnh, cọp rơi xuống. Cọp lại nhảy lên bấu vào chỗ cũ. Voi tức giận, rống lên, vụt chạy đến dùng đầu đẩy mạnh cọp vào thành đấu trường, dùng sức mạnh ngàn cân vừa húc, vừa ép thật sát. Khi voi ngẩng đầu lên, cọp té xuống đất, voi dùng chân chà cọp đến chết...
Nguyên Hải
