Công trình trái phép ở di sản Tràng An (Ninh Bình). Ảnh: Internet
Cụ thể đó là việc xây dựng công trình đường lên đỉnh núi Huyền Vũ (núi Cái Hạ) ở xã Trường Yên, huyện Hoa Lư thuộc vùng lõi Quần thể Danh thắng Tràng An gây xôn xao dư luận. Đó là sự vi phạm nghiêm trọng Luật Di sản Văn hóa và Nghị định số 109/2017/NĐ-CP (ngày 21/9/2017) của Chính phủ Quy định về Bảo vệ và quản lý di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới ở Việt Nam.
Theo PGS. TS Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam: Nguyên nhân bắt nguồn từ sự buông lỏng quản lý của chính quyền địa phương. 2000 bậc cầu dài cả cây số thì không thể là cái kim mà bảo là có thể giấu kỹ không ai phát hiện được. Đây không chỉ là vi phạm cả về Luật Di sản văn hóa mà còn cả về công ước quốc tế, ảnh hưởng đến uy tín quốc gia chứ không chỉ địa phương.
Sự xâm hại trắng trợn vùng lõi Quần thể Danh thắng Tràng An đã kéo dài hơn nửa năm nay đến khi báo chí phản ánh các cơ quan chức năng mới vào cuộc, chính quyền các cấp tỉnh Ninh Bình mới ra tay thì đã quá muộn để lại những hệ luỵ nghiêm trọng.
Sự xâm hại trắng trợn vùng lõi Quần thể Danh thắng Tràng An đã kéo dài hơn nửa năm nay đến khi báo chí phản ánh các cơ quan chức năng mới vào cuộc, chính quyền các cấp tỉnh Ninh Bình mới ra tay thì đã quá muộn để lại những hệ luỵ nghiêm trọng.
Ngày 7/3, tại UBND huyện Hoa Lư, UBND tỉnh Ninh Bình đã tổ chức hội nghị công bố Quyết định của UBND tỉnh Ninh Bình về việc thành lập Đoàn thanh tra liên ngành của tỉnh để thanh tra toàn diện những hoạt động xây dựng trái phép tại núi Cái Hạ, xã Trường Yên, huyện Hoa Lư thuộc quần thể danh thắng Tràng An và hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch của Công ty cổ phần Du lịch Tràng An. Không biết chủ Công ty Du lịch Tràng An có quan chức “chống lưng” hay không nhưng đã bất chấp quy định của pháp luật, coi trời bằng vung nên mới dẫn đến hậu quả hôm nay.
Tại buổi công bố quyết định thanh tra toàn diện hoạt động du lịch tại khu danh thắng Tràng An, ông Nguyễn Văn Son, Giám đốc Công ty cổ phần Du lịch Tràng An hoàn toàn nhất trí với nội dung kế hoạch thanh tra, hứa sẽ hợp tác với Đoàn thanh tra để làm sáng tỏ các vấn đề liên quan.
Tại buổi công bố quyết định thanh tra toàn diện hoạt động du lịch tại khu danh thắng Tràng An, ông Nguyễn Văn Son, Giám đốc Công ty cổ phần Du lịch Tràng An hoàn toàn nhất trí với nội dung kế hoạch thanh tra, hứa sẽ hợp tác với Đoàn thanh tra để làm sáng tỏ các vấn đề liên quan.
Đoàn thanh tra liên ngành do ông Đinh Chung Phụng, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Ninh Bình làm Trưởng đoàn. Theo đó, Đoàn thanh tra sẽ làm việc trong 45 ngày, kể từ ngày 7/3, tập trung thanh tra trực tiếp, toàn diện, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân đối với vụ việc sai phạm tại núi Cái Hạ, quần thể danh thắng Tràng An và việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý đất đai, quản lý di sản, đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý tài chính, quản lý văn hóa, chấp hành luật thuế, kinh doanh dịch vụ du lịch và hoạt động kinh doanh khác.
Kết quả thanh tra sẽ được báo cáo cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.
Qua đó, Đoàn thanh tra sẽ có những kiến nghị, chỉ đạo các đơn vị, cá nhân có liên quan phát huy những ưu điểm, khắc phục những khuyết điểm, tồn tại; xử lý nghiêm những sai phạm (nếu có); chấn chỉnh công tác quản lý Nhà nước về hoạt động xây dựng, hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch đảm bảo thực hiện đúng các quy định của pháp luật; đảm bảo khách quan, đúng luật định trong quá trình thanh tra và không làm cản trở đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân được thanh tra.
Mặt khác, Đoàn thanh tra sẽ xem xét trách nhiệm về công tác quản lý Nhà nước của các đơn vị UBND xã Trường Yên, UBND huyện Hoa Lư, Sở Du lịch và các đơn vị có liên quan về việc để xảy ra hoạt động xây dựng trái phép tại núi Cái Hạ và hoạt động kinh doanh dịch vụ của Công ty cổ phần Du lịch Tràng An.
Lẽ ra, UBND tỉnh Ninh Bình phải triển khai thanh tra hoạt động của Công ty Du lịch Tràng An cách đây hơn nửa năm ngay từ ngày đầu phát hiện công ty này xây dựng trái phép, xâm hại Quần thể Danh thắng Tràng An. Khi đó, Ban quản lý Di tích danh thắng Tràng An đã kiểm tra và lập biên bản báo cáo Sở Du lịch, Sở có văn bản gửi UBND huyện Hoa Lư đề nghị UBND huyện chỉ đạo và yêu cầu dừng thi công công trình, thu dọn nguyên vật liệu tập kết để trả lại nguyên trạng di tích. UBND huyện Hoa Lư chỉ đạo UBND xã Trường Yên suốt từ tháng 8-12/2017 có 5 văn bản thông báo gửi đến Công ty CP Du lịch Tràng An với nội dung xây dựng công trình trái phép, yêu cầu dừng thi công, thu dọn nguyên vật liệu và trả lại nguyên trạng.
Mặc dù vậy nhưng Công ty Du lịch Tràng An không chấp hành. Đến cuối 2017, Công ty Cổ phần Du lịch Tràng An (do ông Nguyễn Văn Son làm Giám đốc) đã tiến hành khoan cắt núi để mở đường lên đỉnh núi Huyền Vũ (Cái Hạ). Ước tính chiều dài con đường là hơn 1km, với khoảng 2.000 bậc thang lên xuống, có hệ thống lan can hai bên và nhiều trụ cột bê tông được dựng lên. Công ty đã đón khách, và khách đi con đường này lên núi rất đông. Công ty này tự ý phát hành vé, thu của khách 45.000đ/người, chưa được phép của cơ quan có thẩm quyền.
Như vậy, không thể nói các cơ quan chức năng cũng như các cấp chính quyền tỉnh Ninh Bình không biết sự xâm hại ngang nhiên, trắng trợn Di tích danh thắng Tràng An trong một thời gian dài của Công ty Du lịch Tràng An? Đây lại thêm một minh chứng cụ thể về tình trạng “trên nóng dưới lạnh” làm ngơ để doanh nghiệp tư nhân lộng hành, đến khi chính quyền cấp tỉnh ra tay thì đã quá muộn để lại hậu quả nghiêm trọng.
Kết quả thanh tra sẽ được báo cáo cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.
Qua đó, Đoàn thanh tra sẽ có những kiến nghị, chỉ đạo các đơn vị, cá nhân có liên quan phát huy những ưu điểm, khắc phục những khuyết điểm, tồn tại; xử lý nghiêm những sai phạm (nếu có); chấn chỉnh công tác quản lý Nhà nước về hoạt động xây dựng, hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch đảm bảo thực hiện đúng các quy định của pháp luật; đảm bảo khách quan, đúng luật định trong quá trình thanh tra và không làm cản trở đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân được thanh tra.
Mặt khác, Đoàn thanh tra sẽ xem xét trách nhiệm về công tác quản lý Nhà nước của các đơn vị UBND xã Trường Yên, UBND huyện Hoa Lư, Sở Du lịch và các đơn vị có liên quan về việc để xảy ra hoạt động xây dựng trái phép tại núi Cái Hạ và hoạt động kinh doanh dịch vụ của Công ty cổ phần Du lịch Tràng An.
Lẽ ra, UBND tỉnh Ninh Bình phải triển khai thanh tra hoạt động của Công ty Du lịch Tràng An cách đây hơn nửa năm ngay từ ngày đầu phát hiện công ty này xây dựng trái phép, xâm hại Quần thể Danh thắng Tràng An. Khi đó, Ban quản lý Di tích danh thắng Tràng An đã kiểm tra và lập biên bản báo cáo Sở Du lịch, Sở có văn bản gửi UBND huyện Hoa Lư đề nghị UBND huyện chỉ đạo và yêu cầu dừng thi công công trình, thu dọn nguyên vật liệu tập kết để trả lại nguyên trạng di tích. UBND huyện Hoa Lư chỉ đạo UBND xã Trường Yên suốt từ tháng 8-12/2017 có 5 văn bản thông báo gửi đến Công ty CP Du lịch Tràng An với nội dung xây dựng công trình trái phép, yêu cầu dừng thi công, thu dọn nguyên vật liệu và trả lại nguyên trạng.
Mặc dù vậy nhưng Công ty Du lịch Tràng An không chấp hành. Đến cuối 2017, Công ty Cổ phần Du lịch Tràng An (do ông Nguyễn Văn Son làm Giám đốc) đã tiến hành khoan cắt núi để mở đường lên đỉnh núi Huyền Vũ (Cái Hạ). Ước tính chiều dài con đường là hơn 1km, với khoảng 2.000 bậc thang lên xuống, có hệ thống lan can hai bên và nhiều trụ cột bê tông được dựng lên. Công ty đã đón khách, và khách đi con đường này lên núi rất đông. Công ty này tự ý phát hành vé, thu của khách 45.000đ/người, chưa được phép của cơ quan có thẩm quyền.
Như vậy, không thể nói các cơ quan chức năng cũng như các cấp chính quyền tỉnh Ninh Bình không biết sự xâm hại ngang nhiên, trắng trợn Di tích danh thắng Tràng An trong một thời gian dài của Công ty Du lịch Tràng An? Đây lại thêm một minh chứng cụ thể về tình trạng “trên nóng dưới lạnh” làm ngơ để doanh nghiệp tư nhân lộng hành, đến khi chính quyền cấp tỉnh ra tay thì đã quá muộn để lại hậu quả nghiêm trọng.
Khi chúng ta đưa Tràng An vào danh sách di sản quốc gia thì cả quốc gia đều phải có trách nhiệm giữ gìn, quản lý. Trong đó, liên quan đến việc xây dựng công trình trái phép thì trách nhiệm hoàn toàn thuộc về chính quyền địa phương. Giải pháp phải thực hiện ngay là phải tháo dỡ lập tức công trình trái phép này khôi phục lại nguyên trạng của di sản.
Vũ Xuân Bân
