54 năm nhìn lại (31/10/1968 - 31/10/2022)
“Giữa mảnh đất bom cày đạn xới, khi mà cái chết luôn cận kề, hàng vạn con người nơi đây đã sống và chiến đấu, đã vượt lên bom đạn hiểm nguy, vất vả thiếu thốn, ngày đêm bám trận địa. Với quyết tâm sắt đá “Sống bám cầu, bám đường – chết kiên cường dũng cảm,” “tim có thể ngừng đập nhưng đường không thể tắc,” chúng ta đã giữ vững mạch máu giao thông, đào đắp hàng triệu mét khối đất đá, giúp hơn 94 nghìn lượt xe cơ giới lưu thông, vận chuyển và giải tỏa hơn một triệu tấn hàng vượt qua Truông Bồn, theo sát các đoàn quân vào chiến trường miền Nam.
Có lẽ trong tất cả các cuộc chiến tranh ở thế kỷ 20 trên thế giới, hiếm có một chiến trường nào mà với không gian và thời gian eo hẹp như mảnh đất vỏn vẹn 6.000 m2 của Truông Bồn, bình quân một phút rưỡi lại phải hứng chịu sức công phá của một quả bom tấn - cường độ hủy diệt khủng khiếp có một không hai trong lịch sử nhân loại”.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Nghệ An là hậu phương lớn trực tiếp của tiền tuyến lớn miền Nam; là tiền tuyến lớn của hậu phương lớn miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Và trên vùng tuyến lửa khu IV này, Truông Bồn có vị trí đặc biệt quan trọng trên cung đường 15A - huyết mạch giao thông chi viện nhân tài, vật lực cho chiến trường miền Nam. Chính vì nhận thấy được vị trí hết sức quan trọng về mặt quân sự của Truông Bồn, đế quốc Mỹ đã tập trung đánh phá ác liệt. Chỉ trong vòng 4 năm, từ năm 1964 đến năm 1968, trọng điểm này đã phải hứng chịu 18.936 quả bom các loại và hàng ngàn quả tên lửa.
Và cũng tại nơi đây, 1.240 người con ưu tú thuộc các lực lượng quân đội, công an, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến đã ngã xuống, mãi mãi nằm lại trong lòng đất mẹ. Trong số những người con ưu tú đó có 13 thanh niên xung phong của Tiểu đội 2 - với biệt danh “Tiểu đội Thép” thuộc Đại đội 317, Đội 65, Tổng đội thanh niên xung phong Nghệ An. Họ đã hy sinh vào rạng sáng ngày 31/10/1968.
Những trận chiến đấu, những hy sinh, gian khổ ở Truông Bồn của quân và dân ta là kết tinh cao đẹp nhất tinh thần yêu ước, của ý chí quyết chiến, quyết thắng chống ngoại xâm; của lòng dũng cảm, nhân phẩm, lương tri và khát vọng hòa bình.
Với lòng biết ơn và tưởng nhớ các Anh hùng liệt sỹ đã hy sinh tại Truông Bồn, năm 1996, địa danh này được xây dựng thành Khu di tích lịch sử cấp Quốc gia. Tập thể 14 chiến sỹ thanh niên xung phong Truông Bồn thuộc Đại đội 317, Đội 65, Tổng đội thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước tỉnh Nghệ An đã được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân vào năm 2008.
Bản hùng ca huyền thoại
Lễ kỷ niệm 54 năm chiến thắng Truông Bồn (31/10/1968 - 31/10/2022) và Chương trình nghệ thuật "Truông Bồn - Bản hùng ca huyền thoại" là hoạt động tôn vinh truyền thống cách mạng vẻ vang của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước; bày tỏ lòng biết ơn và tri ân sâu sắc đến các Anh hùng liệt sỹ, bà mẹ Việt Nam anh hùng, anh hùng lực lượng vũ trang, các thương binh, bệnh binh, cựu thanh niên xung phong, thân nhân liệt sỹ, gia đình có công với cách mạng, trong đó có 13 liệt sỹ của “Tiểu đội thép” anh hùng đã ngã xuống cách đây tròn 54 năm về trước.
Cùng với Ngã ba Đồng Lộc, Hang Tám Cô, Thành cổ Quảng Trị và nhiều địa danh lịch sử khác, Truông Bồn đã trở thành biểu tượng sáng ngời của lực lượng thanh niên xung phong, của chủ nghĩa Anh hùng cách mạng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà. Địa danh Truông Bồn đã đi vào lịch sử, trở thành một dấu son, là niềm tự hào của các thế hệ con cháu mai sau.
Với lòng biết ơn và tưởng nhớ các Anh hùng liệt sỹ, cán bộ, đảng viên và nhân dân tỉnh Nghệ An nguyện gìn giữ và bảo vệ những thành quả mà các thế hệ đi trước đã tạo dựng; trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; nguyện đoàn kết một lòng, nỗ lực khắc phục khó khăn, hăng say lao động, học tập và rèn luyện, quyết tâm phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ mà Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh đã đề ra.
Tỉnh Nghệ An sẽ không ngừng thực hiện tốt hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chăm sóc các đối tượng chính sách và người có công; xây dựng Truông Bồn mãi mãi là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống yêu nước bất khuất, kiên cường của các thế hệ cha anh cho các thế hệ cháu con.
Đến dự chương trình có Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Đại tướng Lương Cường; Chủ tịch Ủy ban Hòa bình Việt Nam, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu.
Cùng dự có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh, Phó Bí thư Thành ủy - Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh; Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh cùng các đồng chí nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước và lãnh đạo các ban, bộ, ngành trung ương.