Đắm say vẻ đẹp thác Hiêu
Từ thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước du khách vượt qua cung đường 25km sẽ đến với bản Hiêu. Bản Hiêu nằm tựa lưng vào chân dãy Pà Hé, bên cạnh là dòng thác Hiêu quanh năm nước chảy róc rách. Bản Hiêu, không chỉ hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp nên thơ của những thửa ruộng bậc thang uống lượn quanh co trên sườn núi mà ở đây còn có dòng thác Hiêu trong vắt, mát lành.
Thác Hiêu có chiều dài hơn 1000m, được đại ngàn Pù Luông nuôi dưỡng, bao bọc. Dòng thác bắt nguồn từ một hang đá đồ sộ trên đỉnh Pà Hé, thuộc khu sinh cảnh đá vôi Pù Luông - Cúc Phương. Thác chảy ra dòng nước xanh ngọc qua nhiều tầng đá vôi tạo nên vẻ đẹp tuyệt mỹ giữa đại ngàn Pù Luông.
Từ đỉnh thác, dòng nước chảy đến lưng chừng núi thì tách ra thành hai nhánh, đổ về hai hướng khác nhau, rồi hợp lại ở cuối dòng. Điều đặc biệt, màu sắc của dòng suối thay đổi theo mùa. Vào mùa mưa, nước màu trắng xóa ào ào từ đỉnh thác đổ xuống, tựa như làn mây sà xuống “dạo chơi” dưới chân suối. Vào những ngày nắng, nước suối lại tựa trong xanh, màu xanh ngọc bích. Dòng nước ấy đổ xuống chân thác đọng thành một “hồi bơi” tự nhiên, sâu chừng 1m, dưới lòng hồ là cát, tạo nên điểm dừng chân, nghỉ ngơi và tắm mát lý tưởng cho du khách sau chuyến tham quan thác.
Thác Hiêu không chỉ đẹp bởi sự uyển chuyển, tinh khôi mà nơi đây còn ẩn chứa câu chuyện về một vùng đất lành, về tình yêu từ thuở khai thiên lập địa. Chuyện kể rằng, ngày xưa, có chàng trai bản Leo họ Kha Lắc đến Bản Đốc tìm vợ. Nhà chàng nghèo, nhà vợ cũng nghèo. Vượt qua những cung đường dài, khó, khi mệt chàng nghỉ chân. Nơi chàng dừng chân là nơi con suối đàn ốc đang bò kiếm mồi, đàn cá con cá tung tăng bơi lội. Đất đai bằng phẳng cỏ cây xanh tốt. Chàng thử trồng cây ớt, ớt cho nhiều quả, trồng cây cải thấy cải xanh mướt, nhiều tàu.
Cảm nhận là vùng đất lành, chàng thuyết phục vợ cùng đi vào rừng lập nghiệp. Ít lâu sau, chàng xin bố mẹ vợ ở riêng và dựng ngôi nhà của vợ chồng ngay bên cạnh suối. Ngày mừng nhà mới, có đàn hươu về suối uống nước. Thấy lạ cũng không ai dám bắn, bố vợ cho là nhân duyên nên đặt là suối Hươu để nhớ. Tháng năm trôi qua, bản Hươu thêm đông, sau này đọc chệch thành Hiêu (gần nghĩa với âm Hiều - tên gọi Hươu của người dân tộc Thái).
Món ngon níu chân du khách
Đến với Bản Hiêu, du khách còn có thể thăm thú cảnh quan, leo núi, tắm thác, thăm chợ Phố Đòn, thưởng thức ẩm thực và nghỉ ngơi trong những nếp nhà sàn truyền thống và homestay. Đặc biệt, bản Hiêu hấp dẫn du khách bởi ẩm thực đặc trưng vùng cao xứ Thanh.
Lần đầu tiên đến với du lịch cộng đồng bản Hiêu, chị Bế Diệu Hoa (du khách đến từ Hà Nội) cho biết, chị rất thích món cơm lam. Dù đã thưởng thức cơm lam ở một số điểm du lịch vùng cao khác, tuy nhiên với cơm lam ở bản Hiêu lại có một hương vị khác. Cơm lam ở đây thơm, mềm, mang vị béo ngậy. Gạo sau khi cho vào ống tre sẽ đem nướng trên than hồng. Khi cơm chín đem tách lớp vỏ tre bên ngoài để lại lớp lá chuối khi ăn mới bóc. Cơm lam có thể chấm với muối vừng, muối lạc hoặc ăn kèm với thịt lợn nướng rất ngon.
Còn với chị Hà Ái Kiều (du khách đến từ hải Dương) cho hay, chị thích thú với món vịt om măng rừng. Thứ măng tươi giòn, ngọt nấu cùng với thịt vịt mềm, thơm để lại nhiều ấn tượng.
Bên cạnh đó, theo chị Kiều, đến đây chị còn được tham gia đốt lửa trại, uống rượu cần, cùng giao lưu văn nghệ với điệu xòe Thái, khắp Thái và trải nghiệm đời sống lao động sản xuất của đồng bào Thái nơi rẻo cao này.
Bà Vi Thị Xuyên - một chủ homestay tại bản Hiêu cho biết, mùa nào thức ấy, bà con làm du lịch cộng đồng ở bản Hiêu cũng có những món ăn ngon, hấp dẫn được chế biến phục vụ du khách. Có thể kể đến như cá nướng, cơm lam, thịt lợn hấp, gà nướng, ốc đá, xôi tím, cá món chế biến từ vịt Cổ Lũng...
Theo bà Xuyên, món ăn được du khách thích nhất là xôi nếp nương và vịt Cổ Lũng. Vịt nơi đây, cổ ngắn, chân thấp, được thả ở suối, ở đồng nên thịt chắc và thơm, trứng có nhiều lòng đỏ...
“Bản Hiêu có khoảng 20 hộ dân tham gia làm du lịch. Bên cạnh đầu tư cơ sở lưu trú, gia tăng các loại hình trải nghiệm cho du khách thì ẩm thực là yếu tố níu chân du khách. Để có thể tự tay chế biến những món ăn, các thành viên của hộ gia đình hằng năm đều được tham gia các lớp tập huấn nấu ăn cùng kỹ năng giao tiếp, cách làm du lịch”, bà Xuyên cho biết thêm.
