Lưu giữ và trao truyền giá trị lịch sử, văn hóa địa phương thông qua Đình làng Kĩa

Đoàn kết cho ngày hội lớn của quê hương

Đình làng Kĩa được các thế hệ cha ông của người dân làng Mỹ Trung xây dựng vào thời Hậu Lê, khoảng thế kỷ 17 - 18 để thờ tự và tri ân công đức của Đông Hải Đại Vương Đoàn Thượng (vị trung thần triều Lý) và phối thờ hai vị Tây Hải Đại Vương, Bắc Nhạc Đại Vương (con Lạc Long Quân và Âu Cơ). Đây là những người đã có nhiều công lao khai hoang mở đất làng Kĩa khi xưa từ một vùng ven biển hoang vu, đầm lầy thành một cộng đồng làng xã đông vui, no ấm như ngày nay.

Không chỉ là nơi thờ tự, Đình làng Kĩa còn là nơi sinh hoạt cộng đồng từ bao đời nay của người dân làng Kĩa và chứng tích nhiều sự kiện lịch sử cách mạng quan trọng trong các cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ xâm lược và thống nhất đất nước. Mới đây, căn cứ theo các giá trị kiến trúc và lịch sử, Đình đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh. Buổi lễ trao tặng Bằng xếp hạng được lựa chọn tổ chức trang trọng đúng vào dịp lễ kị Thánh (11/4 Âm lịch) năm nay.

Có mặt từ rất sớm tại Đình làng để cùng người dân chuẩn bị cho ngày hội lớn của quê hương, ông Vũ Xuân Tuyền - Chủ tịch HĐQT HTX Mỹ Trung nở nụ cười rất tươi, hồ hởi nói: “Chưa bao giờ hội đình làng vui như năm nay. Kể từ khi thông tin Đình làng Kĩa được công nhận là di tích cấp tỉnh, các hội viên thuộc các chi hội, đoàn thể và bà con dân làng ai nấy đều rất phấn khởi, tự hào. Ai cũng muốn đóng góp phần công sức để ngày kị Thánh và đón nhận Bằng xếp hạng di tích năm nay diễn ra trang trọng, đủ đầy và ý nghĩa”.

Để huy động các tầng lớp nhân dân địa phương tham gia vào các hoạt động hậu cần phục vụ cho ngày lễ chính, Ban Tổ chức trước đó đã phân công nhiệm vụ cho từng thành viên chuẩn bị các điều kiện để tổ chức nhiều hoạt động trước và trong buổi lễ. Công tác chuẩn bị phần lễ kị Thánh được các cụ cao niên trong làng đảm đương thực hiện. Chi đoàn Thanh niên các xóm được phân công chuẩn bị băng rôn, khẩu hiệu và dọn dẹp sân bãi để tổ chức các trò chơi dân gian, như: đấu vật, bịt mắt bắt vịt, đi cầu kiều trên hồ hay múa lân mừng hội... Các chi hội phụ nữ thì chủ động vệ sinh môi trường và tập luyện các tiết mục văn nghệ chào mừng tại Nhà văn hóa của xóm từ nhiều ngày nay, được bà con trong làng nhiệt tình cổ vũ.

Bởi thế, những ngày này, ai có dịp về Mỹ Trung sẽ nhận thấy sự khang trang và không khí tưng bừng, rộn ràng ở khắp các ngả đường, ngõ xóm. Không gian làng xóm phong quang, sạch đẹp. Băng rôn, khẩu hiệu và cờ Tổ quốc, cờ hội, cờ đuôi nheo được trang trí rực rỡ, với đủ sắc màu, đua nhau tung bay phấp phới trên khắp các ngả đường hướng về khu vực lễ hội của Đình làng.

Thủ tục, chương trình và mời khách tham dự lễ hội được Ban Tổ chức nhanh chóng hoàn tất. Những thành viên trong các đội cờ, đội tế, múa lân cũng bắt đầu luyện tập để chuẩn bị tham dự lễ hội. Không khí chuẩn bị cho ngày hội chính rất sôi nổi, rộng khắp đến từng ngõ xóm, gia đình. Tất cả đều sẵn sàng cho chính lễ kị Thánh và sự kiện trọng đại của quê hương - ngày chính thức đón nhận Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh của ngôi đình có lịch sử đã gần 400 trăm năm tuổi.

Lưu giữ và trao truyền lịch sử, văn hóa làng Kĩa 

Ông Phạm Văn Biểu - Thủ từ Đình làng Kĩa cho biết: “Ngày kị Thánh được tổ chức theo truyền thống vào ngày 11/4 Âm lịch. Nhưng kể từ nhiều ngày nay, nhất là trong ngày mồng 9/4 Âm lịch, các cụ cao niên trong làng đã luôn có mặt tại Đình từ sớm để tiến hành nghi thức mộc dục, bao sái đồ thờ tự và trang hoàng cho nơi hành lễ thật trang trọng, linh thiêng để chuẩn bị cho tế thánh và đón bằng di tích vào ngày 11/4”. 

Trong ngày lễ chính, bà con dân làng tề tựu đông đủ tại Đình để tham dự lễ dâng hương và tế cáo thần linh. Nghi thức dâng hương được tổ chức rất trọng thể và trang nghiêm. Lễ vật dâng cúng Thánh vào dịp này chủ yếu là hương, hoa, trà, quả, cháo hoa, rượu trắng,… Tuy vật chất giản dị nhưng đó chính là thành quả trong một năm mà nhân dân trong làng đã vất vả làm ra dâng lên Thánh để cầu mong mọi sự tốt lành.

Khi các nghi thức hoàn tất, đại diện Ban Tổ chức đọc tóm tắt thân thế sự nghiệp của Đông Hải Đại Vương Đoàn Thượng để dân làng hiểu rõ về công lao to lớn của ông đối với quê hương, đất nước. Sau đó, đội tế nam quan trong tiếng nhạc lễ, với trang phục mũ áo chỉnh tề tiến hành nghi thức dâng hương, dâng rượu, dâng trà và đọc bài văn tế cầu thần linh cho dân làng được ấm no, hạnh phúc. 

Cũng trong ngày này, đại diện các cơ quan nhà nước các cấp của tỉnh Nam Định đã về dự và chính thức trao Bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh của Đình làng Kĩa cho đại diện địa phương. Sự ghi nhận này của Nhà nước với Đình làng Kĩa là niềm vinh dự, tự hào đối với người dân Mỹ Trung trong suốt quá trình gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa mà cha ông để lại từ nhiều đời nay.

Nhân dịp này, làng cũng mở hội rộng rãi hơn các năm trước với nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ và thể thao chào mừng, thu hút sự tham gia hào hứng của đông đảo các tầng lớp nhân dân  khắp làng trên, xóm dưới, quy tụ về khu vực sân Đình.

Sự kiện Đình làng Kĩa tưng bừng mở hội và vinh dự đón nhận Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh cũng làm nức lòng những người con đang công tác ở xa quê hương. Anh Lê Văn Cường – một trong số những người con của làng Mỹ Trung hiện đang công tác trong lĩnh vực bất động sản tại TP. Hồ Chí Minh trong suốt những ngày qua luôn hướng về quê hương với niềm xúc động và tự hào. 

“Mặc dù không có điều kiện trực tiếp về dự lễ hội của Đình làng trong ngày trọng đại này, nhưng những người con xa quê như chúng tôi vẫn luôn hướng về và ủng hộ quê hương. Tôi vẫn luôn cập nhật thông tin sôi động về hội làng hàng ngày thông qua người thân và các hội nhóm của xóm làng trên mạng xã hội. Chúng tôi rất trân trọng và tự hào về truyền thống của Đình làng. Hi vọng các hoạt động văn hóa, tín ngưỡng của làng sẽ tiếp tục được gìn giữ, phát huy cho tới muôn đời sau” - Anh Cường nói.