Theo báo cáo của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình, Nguyễn Hữu Hoài ngày 4/11 về dự án cáp treo Sơn Đoòng: Dự án cáp treo dự kiến dài 10,6 km gồm 2 chặng, xuất phát từ cửa động Phong Nha đến ga thứ nhất tại Trạ Ang dài 6.788 m, và ga thứ hai đến cửa sau động Sơn Đoòng dài 3.872 mét. Nhà ga này cách cửa động khoảng 300 mét. Tuyến cáp được thiết kế có khả năng phục vụ 1.000 lượt khách/h.
Bà Dương Bích Hạnh, Trưởng Ban Văn hóa thuộc Văn phòng UNESCO - tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc tại Hà Nội cho biết: “Theo nguyên tắc bảo tồn di sản thế giới, cáp treo Sơn Đoòng chưa thể được phép xây nếu chưa có “đèn xanh” của UNESCO”.
Cũng theo bà Bích Hạnh chưa có cơ sở đưa ra ý kiến xoay xung quanh câu hỏi nên làm cáp treo Sơn Đoòng hay không. UNESCO đang chờ giải trình của Quảng Bình về dự án. Sau khi Ủy ban tỉnh Quảng Bình làm xong dự án, trình lên UNESCO, UNESCO sẽ cử đoàn chuyên gia quốc tế sang để thẩm định. Đó là những chuyên gia về địa chất, địa mạo, chuyên gia du lịch…
Bà Hạnh cũng cho biết thêm, với UNESCO, mục đích bảo tồn là quan trọng nhất. Song, để khẳng định cáp treo làm ảnh hưởng tới bảo tổn hay không thì cần có báo cáo thẩm định của chuyên gia. “Nếu phía Quảng Bình không để ý gì đến danh hiệu di sản thế giới vẫn kiên quyết xây cáp treo khi chưa có sự đồng ý của UNESCO thì UNESCO sẽ “tuýt còi”. Ngược lại, nếu dự án được UNESCO thẩm định có thể thực hiện, UNESCO sẽ hỗ trợ”, bà Hạnh cho biết.
Chuyên gia Anh: Giữ nguyên hình thức khai thác như hiện tại…
Trước dự án xây dựng cáp treo, nhiều chuyên gia hàng đầu bày to quan ngại khi khách đến quá đông sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến vẻ đẹp và giá trị của hang. “Có thể cáp treo Sơn Đoòng sẽ hút du khách về Quảng Bình đông hơn, nhưng kèm theo đó là vẻ đẹp thiên nhiên của hang Sơn Đoòng sẽ bị ảnh hưởng do tác động của nhiều yếu tố” là suy nghĩ của ông Nguyễn Văn Mỹ, Hiệp hội Lữ hành Việt Nam.
“Để bảo tồn và phát huy giá trị của di sản, cần phải hạn chế khách du lịch chứ không phải ai đến thăm cũng được. Như vậy sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến vẻ đẹp và giá trị của di sản. Chúng ta khuyến khích khách du lịch đến tham quan, nhưng phải quản lý số lượng khách du lịch nằm trong giới hạn bảo tồn và phát huy giá trị di sản đúng theo cam kết của Việt Nam”, một chuyên gia khẳng định.
Còn ông Ông Howard Limbert - thành viên của Hiệp hội Hang động hoàng gia Anh trong 25 năm nay là người có công lớn để thế giới biết về hang Sơn Đoòng và thừa nhận đây là hang động lớn nhất thế giới. Trong hơn 20 năm qua, ông đã đến Việt Nam hơn 20 lần để khám phá các hệ thống hang động của Phong Nha – Kẻ Bàn thì khẳng định: Để vừa khai thác vừa bảo tồn, chúng ta cần giữ nguyên hình thức khai thác như hiện tại. Hạn chế số lượng du khách vào hang, giữ nguyên hiện trạng và môi trường để giữ cho thế hệ tiếp theo thì mới là phát triển bền vững.
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Cứ theo đúng Luật Di sản mà làm…
Ông Phan Đình Tân, người phát ngôn Bộ VHTT&DL nhấn mạnh: “Giá trị của Sơn Đoòng rất lớn, rất quý, tính độc đáo của nó đã trở thành di sản đặc biệt quốc gia và di sản tầm thế giới hàng triệu triệu năm mới tạo ra được một giá trị di sản như thế. Nó quý như kim cương, ta phải làm sao để nó càng ngày càng giá trị, kim cương ngày càng trong suốt và lấp lánh hơn chứ không phải sau một thời gian khai thác mà bị hủy hoại trở thành rác”.
Ông Tân khẳng định: “Quảng Bình không có quyền tự quyết di sản này. Khi tác động đến di sản thì phải căn cứ vào Luật Di sản văn hóa và những cam kết quốc tế mà Việt Nam đã cam kết khi di sản này được công nhận”.
Bên lề Quốc hội, khi hỏi về quan điểm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc UBND tỉnh Quảng Bình dự định đưa vào thực hiện dự án xây dựng cáp treo ở khu vực VQG Phong Nha – Kẻ Bảng, Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh cho biết: “Bộ chưa nhận được văn bản UBND tỉnh Quảng Bình gửi nhưng tinh thần là cứ đúng Luật di sản mà làm. Bộ tôn trọng quan điểm của địa phương và sẽ có ý kiến chính thức khi có văn bản trình Bộ.
Khẳng định việc làm hay không làm dự án cáp treo Sơn Đoòng, ông Nguyễn Hữu Hoài, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình đã nhấn mạnh: “Nếu các bộ, ngành liên quan và UNESCO không đồng ý làm cáp treo thì tỉnh sẽ không làm! Việc này, UBND tỉnh Quảng Bình không thể quyết định làm hay không làm”./.
