Hòn Bà là một ngọn núi nằm trên địa phận hai xã: Khánh Phú (huyện Khánh Vĩnh) và Suối Cát (huyện Cam Lâm cũ), thuộc tỉnh Khánh Hòa. Cách trung tâm TP Nha Trang khoảng 50km về phía tây nam, cung đường từ chân núi lên đến đỉnh dài khoảng 30km. Đỉnh núi có độ cao 1.578m so với mực nước biển. Với khí hậu ôn hòa quanh năm, nơi đây được mệnh danh là “Đà Lạt của thành phố biển”.
Cung đường lên đỉnh quanh co, dốc và thường được sương mù bao phủ, tạo cảm giác hùng vĩ, mờ ảo khiến du khách ngỡ như lạc vào chốn bồng lai. Hòn Bà được biết đến là khu bảo tồn thiên nhiên với nhiều dãy núi liên tiếp, nằm ở độ cao trung bình 1.500m. Hệ sinh thái nơi đây rất đa dạng với nhiều sông, suối; thảm thực vật gồm 592 loài cây, 255 loài động vật, trong đó có nhiều loài quý hiếm được ghi trong Sách Đỏ như voọc chà vá chân đen, vượn bạc má...
Đặc biệt, Hòn Bà còn gắn liền với tên tuổi của bác sĩ Yersin – nhà khoa học lỗi lạc người Pháp, người có công lớn trong việc tìm ra vi khuẩn gây bệnh dịch hạch và có hơn 50 năm sống và làm việc tại Việt Nam. Ông từng trồng cây Quinquina (cây canh ki na) để nghiên cứu thuốc trị sốt rét tại đây. Năm 1914, bác sĩ Yersin đã khảo sát và trồng thử nghiệm cây quinquina, cây cao su trên đỉnh Hòn Bà. Khi đó, việc lên núi rất gian nan, chủ yếu theo đường mòn của người đi rừng, hiểm trở và nguy hiểm.
Với điều kiện khí hậu lý tưởng cho việc trồng dược liệu, bác sĩ Yersin đã dựng một ngôi nhà gỗ 2 tầng vừa để ở, vừa làm phòng nghiên cứu và chăm sóc vườn thuốc. Ngôi nhà này có diện tích 11,4m x 8,7m, được phục chế năm 2004, cùng với các dấu tích như chuồng ngựa, cây trà cổ thụ… Hiện nay, từ Công viên Du lịch Kong Forest (tại Km số 19), du khách có thể sử dụng xe buýt thoáng nóc để lên đỉnh Hòn Bà, vừa đảm bảo an toàn vừa có thể ngắm cảnh dọc đường.
Hiện con đường từ Km 19 lên đỉnh Hòn Bà đã được đầu tư nâng cấp, đạt chuẩn đường đèo hai chiều. Khu nhà ở của bác sĩ Yersin trên độ cao 1.500m vẫn được gìn giữ cẩn trọng. Tầng một là khu thờ tự, phòng ngủ và khu làm việc. Quanh ngôi nhà trồng nhiều loài hoa như cẩm tú cầu, nghệ hương, minh điền, mắt ngọc… thu hút rất nhiều bươm bướm. Nơi đây còn lưu giữ những chậu xi măng bác sĩ Yersin dùng để trồng cây thuốc, cây trà cổ thụ, hồ chứa nước, tảng đá nơi ông thường đứng ngắm thiên văn… Khu vực được bảo tồn nghiêm ngặt, tạo nên không gian yên tĩnh và trong lành, như một điểm dừng thiêng liêng giữa núi rừng.
Ngôi nhà làm việc của Bác sĩ Alexandre Yersin trên đỉnh Hòn Bà
Đoàn khảo sát cũng đã đến viếng mộ bác sĩ Yersin tại Suối Dầu, cách Nha Trang khoảng 20km. Mộ ông nằm trên một ngọn đồi yên bình, được người dân địa phương chăm sóc chu đáo và kính trọng như một vị ân nhân.
Việc mở tour "Theo dấu chân Bác sĩ Yersin" qua các điểm: Công viên Yersin, mộ Yersin, đỉnh Hòn Bà, và Bảo tàng Yersin trong khuôn viên Viện Pasteur Nha Trang là hành trình thú vị giúp du khách hiểu rõ hơn về cuộc đời và sự nghiệp của bác sĩ Yersin – một người bạn lớn của nhân dân Việt Nam, người đã tìm ra Đà Lạt, và gắn bó cả cuộc đời mình với đất và người Khánh Hòa.
