Tham dự Hội thảo có Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương; lãnh đạo UBND tỉnh An Giang; PGS.TS Đặng Văn Bài - Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia (đồng chủ trì Hội thảo) cùng hơn 50 đại biểu là các chuyên gia trong nước và quốc tế, các nhà quản lý, nhà khoa học, đại diện các cơ quan Trung ương, lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh An Giang.
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương khẳng định: Hội thảo quốc tế lần này có ý nghĩa quan trọng, thiết thực trong tiến trình xây dựng hồ sơ đề cử Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê trình UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản Văn hóa Thế giới. Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê là quần thể di tích kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng có quy mô lớn, tập trung dày đặc các di tích khảo cổ đặc sắc ở Nam Bộ. Những dấu vết khảo cổ học tại đây đã phác họa diện mạo của một trung tâm tôn giáo lớn, phản ánh đời sống văn hóa phong phú, đặc sắc của cư dân đô thị cổ Óc Eo trong lịch sử.
Thứ trưởng đề nghị Hội thảo tập trung làm sáng tỏ ba nhóm vấn đề cốt lõi: (1) Đánh giá mức độ đầy đủ của các tài liệu hiện có và đề xuất bổ sung kết quả nghiên cứu mới vào hồ sơ đề cử; (2) Xác định và kiến nghị các tiêu chí mà hồ sơ có thể đáp ứng, thống nhất câu chuyện cốt lõi làm nên giá trị nổi bật toàn cầu của khu di sản; (3) Nhận diện và khẳng định rõ các giá trị toàn cầu, tôn vinh giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học của khu di tích Óc Eo – Ba Thê để trình UNESCO xem xét ghi danh Di sản Văn hóa Thế giới. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để bảo tồn và phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch bền vững của địa phương.
Khu di tích khảo cổ và kiến trúc nghệ thuật Óc Eo – Ba Thê (thuộc huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang cũ, nay thuộc xã Óc Eo, tỉnh An Giang) đã được xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt. Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt Óc Eo – Ba Thê. Năm 2022, Trung tâm Di sản Thế giới đã đưa Khu di tích Óc Eo – Ba Thê vào Danh sách dự kiến lập hồ sơ Di sản Văn hóa Thế giới. Đến nay, giai đoạn 1 của hồ sơ đã hoàn thành. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm hiện nay của tỉnh An Giang là phấn đấu hoàn thành hồ sơ đề cử để trình UNESCO ghi danh Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 2027.
Phát biểu tại Hội thảo, ông Lê Trung Hồ – Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang cho biết: Trong nhiều năm qua, với sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ, sự hướng dẫn, hỗ trợ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng sự đồng hành của đội ngũ nhà khoa học, chuyên gia trong nước và quốc tế, tỉnh An Giang đang tích cực phối hợp với các đơn vị tư vấn, cơ quan Trung ương và quốc tế trong công tác nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị của di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê. Hiện nay, tỉnh đang bước vào giai đoạn 2, tiến hành các thủ tục cuối cùng để hoàn thiện hồ sơ đề cử và xây dựng kế hoạch quản lý di sản.
Văn hóa Óc Eo là một nền văn hóa cổ, hình thành và phát triển ở vùng Nam Bộ Việt Nam từ thế kỷ I đến thế kỷ VII sau Công nguyên. Được định danh từ năm 1944 bởi học giả người Pháp Louis Malleret – người đầu tiên khai quật khu di tích tại cánh đồng phía Đông núi Ba Thê, tên gọi của ông gắn liền với quá trình phát hiện và nghiên cứu nền văn hóa này. Văn hóa Óc Eo là một trong những nền văn hóa lớn trong lịch sử Việt Nam, gắn liền với đất và người vùng châu thổ hạ lưu sông Mê Kông, có mối liên hệ mật thiết với lịch sử cổ đại Đông Nam Á.
Từ những kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học trong và ngoài nước, có thể khẳng định: Các di tích và di vật khảo cổ của nền văn hóa Óc Eo là một chuỗi giá trị vô cùng to lớn, trong đó khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê ở tỉnh An Giang là tiêu biểu bậc nhất ở Nam Bộ, xét về quy mô và mật độ phân bố di tích – di vật. Đây là khu di tích hội tụ đủ các giá trị nổi bật toàn cầu, đảm bảo tính toàn vẹn và tính xác thực, đáp ứng các tiêu chí để lập hồ sơ đề cử Di sản Văn hóa Thế giới.
