Lễ khai hội xuân Yên Tử đã trở thành một nét đẹp văn hóa của dân tộc Việt Nam, thể hiện sâu sắc truyền thống “Uống nước, nhớ nguồn”, là nơi hội tụ và lan tỏa những giá trị tốt đẹp ngàn đời mà các thế hệ cha ông ta đã để lại.
Lễ khai hội Xuân Yên Tử truyền thống năm nay được tổ chức theo hướng trang trọng, an toàn, lành mạnh và tiết kiệm, mang đậm bản sắc dân tộc. Trong đó, phần lễ khai hội có các nghi thức như: Gióng trống, thỉnh chuông khai hội; nghi lễ tâm linh.
Phát biểu tại lễ khai hội, ông Phạm Tuấn Đạt - Chủ tịch UBND thành phố Uông Bí nhấn mạnh: "Yên Tử là nơi địa linh, phúc địa của quốc gia, là nơi gắn liền với tên tuổi và sự nghiệp vĩ đại đức vua Trần Nhân Tông và công lao to lớn của ông với đất nước qua hai lần đánh thắng giặc Nguyên-Mông xâm lược"... Với những giá trị văn hóa tinh thần to lớn, ngày nay Yên Tử đã trở thành báu vật vô giá và là niềm tự hào không chỉ của người dân Quảng Ninh mà là của cả dân tộc. Công trình Cung Trúc Lâm Yên Tử đã hoàn thành, đây là công trình văn hóa tâm linh có giá trị lớn, có kiến trúc truyền thống mang đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, hài hòa với quần thể di tích danh thắng quốc gia đặc biệt Yên Tử với giá trị đầu tư khoảng 250 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa.
Danh sơn Yên Tử gắn liền với tên tuổi và sự nghiệp vĩ đại của nhà chính trị lỗi lạc, nhà văn hóa lớn Trần Nhân Tông - vị vua đã lãnh đạo quân, dân Đại Việt hai lần đánh thắng giặc Nguyên - Mông xâm lược. Khi đất nước thanh bình, Ngài rời bỏ ngai vàng, nhường ngôi cho con là Vua Trần Anh Tông để chuyên tâm nghiên cứu đạo Phật.
Đến năm 1299, vua Trần Nhân Tông chính thức lên núi Yên Tử đi tu, lấy Phật danh là Điều Ngự Giác Hoàng, trở thành đệ nhất Tổ - Thiền phái Trúc Lâm. Trong con người và sự nghiệp của Trần Nhân Tông, đạo và đời luôn hòa quyện, gắn bó với nhau vì hạnh phúc của muôn dân, vì sự phát triển trường tồn của đất nước. Vì lẽ đó, người đời sau luôn tâm niệm rằng, Yên Tử chính là cái nôi sản sinh ra Thiền phái Trúc lâm và Trần Nhân Tông chính là đức Phật Hoàng của đất nước Việt Nam.
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, Yên Tử luôn ấp ủ trong mình hồn thiêng văn hóa Việt, chứa đựng sức mạnh tinh thần bất diệt ngàn đời, bởi nơi đây ông cha ta để lại di sản là hàng chục ngôi chùa, hàng trăm am tháp, hàng ngàn di vật cổ chứa đựng giá trị tinh thần, tư tưởng của thiền phái Trúc lâm và nền văn hóa huy hoàng, rực rỡ thời Đại Việt. Tinh thần Phật giáo của Thiền Phái Trúc Lâm còn sống mãi trong nền văn hóa dân tộc, nổi bật nhất là tinh thần nhập thế, giao thoa sống động giữa đời và đạo, lấy đạo để xây đời và qua đời để dựng đạo. Do đó, Yên Tử luôn được xem là kinh đô của Phật Giáo Việt Nam, “đất Phật”, "Cõi thiêng ngàn năm”, chốn hành hương, hội tụ của hàng triệu du khách, nhân dân và Phật tử mỗi năm về tham quan, lễ Phật.
Với những giá trị to lớn đó, ngày nay, Yên Tử trở thành niềm tự hào không chỉ của người dân Quảng Ninh mà của cả dân tộc Việt Nam. Để tôn vinh, nâng tầm giá trị của Yên Tử, năm 2013, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định công nhận Khu di tích Yên Tử là di tích quốc gia đặc biệt.
Quảng Ninh cùng các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang hoàn chỉnh Hồ sơ đề cử Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc trình UNESCO công nhận là Di sản thế giới.
Bà Lương Thị Tuyết (68 tuổi đến từ Nghệ An) chia sẻ, du Xuân trảy hội trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam ta, cứ mỗi độ Xuân về, gia đình bà lại hành hương về với non thiêng Yên Tử. Tới đây, bà có cảm giác được về với cội nguồn, sống lại không khí của một thời kỳ lịch sử oai hùng, cảm nhận sự bình an.
Khởi động mùa hội năm nay, chỉ trong 9 ngày Tết, Khu di tích Yên Tử đón gần 138.000 lượt khách du Xuân, lễ Phật, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023. Lễ hội Xuân Yên Tử diễn ra đến hết tháng Ba âm lịch.
Tại lễ khai hội, các vị chư tăng hòa thượng tiến hành thực hiện nghi lễ cầu quốc thái dân an. Bên cạnh đó, các đại biểu sẽ lần lượt thực hiện đóng dấu thiêng trên ấn Yên Tử. Ngoài ra, phần lễ còn các hoạt động thú vị khác như thỉnh chuông, gióng trống, chúc phúc đầu năm vô cùng đặc sắc. Được biết, ngay trước ngày lễ hội diễn ra, Hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh sẽ tiến hành nghi lễ mở cửa rừng Yên Tử. Sau đó, các sư thầy và cả người dân địa phương sẽ thực hiện những nghi thức cầu mong cho lễ hội diễn ra bình an, tốt đẹp như dâng hương, tụng kinh niệm Phật, tế cáo trời đất, Phật tổ và các vị sơn thần,...
Đây là một trong những lễ hội lớn và kéo dài suốt 3 tháng mùa Xuân, là lễ hội dài nhất khu vực phía Bắc, thu hút hàng vạn tăng ni, Phật tử và du khách về với vùng đất phật linh thiêng để chiêm bái, vãn cảnh.
