Độc đáo hệ thống giếng cổ nghìn năm hút khách với loại rau "siêu sạch"

03/01/2023 11:30

Theo dõi trên

Xã Gio An, huyện Gio Linh (Quảng Trị) là địa phương nổi tiếng có hệ thống giếng cổ đã tồn tại hàng nghìn năm. Ngoài nét độc đáo về mặt kết cấu, lâu nay, đây cũng là điểm đến hấp dẫn du khách bởi loại rau “siêu sạch” được người dân trồng từ chính nguồn nước của các giếng cổ này.

131-1672719752.jpg
Hệ thống giếng cổ ở Gio An hiện nay gồm 14 giếng với tên gọi dân dã địa phương như: giếng Côi, giếng Dưới, giếng Búng, giếng Trạng, giếng Đào, giếng Gái 1, giếng Gái 2, giếng Nậy, giếng Tép, giếng Ông, giếng Bà, giếng Gai, giếng Máng và giếng Pheo.
26-1672719801.jpg
Theo nhiều nhà khoa học, hệ thống giếng cổ Gio An ra đời vào cuối thời đại đồ đá mới cách đây khoảng 5000 năm.
32-1-1672719845.jpg
Chủ nhân của nó từ xa xưa là người Chăm Pa với trình độ văn minh khá cao, sau này được người Việt thừa hưởng lại.
42-1672719879.jpg
Không giống với giếng nước ở những vùng đồng bằng khác, giếng cổ Gio An có cấu trúc gồm nhiều thành phần. Nguyên liệu để xây dựng chủ yếu là đá mồ côi được sắp xếp một cách công phu.
52-1672719913.jpg
Đây là kỹ thuật khai thác nước với dạng cấu trúc độc đáo, thể hiện trình độ xếp đá điêu luyện của người xưa trong quá trình ngăn dòng, lập bể, khai mương để tận dụng những mạch nước ngầm tự nhiên từ triền đồi ở những độ cao khác nhau nhằm phục vụ cuộc sống.
62-1672719947.jpg
Người dân xã Gio An cho hay, giếng cổ xưa chia làm 3 loại được xây dựng tuỳ theo mặt bằng, độ chênh nhau của sườn đồi và nguồn nước.
72-1672719981.jpg
Loại thứ nhất là giếng có cấu trúc hoàn chỉnh nhất, được xây dựng ở những khu đông dân cư và có nguồn nước ngầm mạnh. Đối với giếng này, các khu vực sử dụng nước được phân định hệ thống rõ ràng, tuân thủ theo những quy định nghiêm ngặt như bể lắng chỉ dùng lấy nước sinh hoạt, bể dùng cho việc tắm giặt thì riêng, bể dùng cho gia súc riêng.
82-1-1672720024.jpg
Loại giếng thứ hai có kết cấu đơn giản hơn nhưng nguyên tắc căn bản vẫn mang dạng cấu trúc gồm phần tầng đá gia cố, bể lắng và tràn vào hố chứa nhưng không thông qua máng dẫn nước.
92-1672720060.jpg
Loại thứ ba là giếng đào và đặt nổi lên những khối đá được chế tác thành hình trụ rỗng. Đây là kỷ thuật khai thác nước với dạng cấu trúc độc đáo dựa trên nguyên tắc bình thông nhau.
103-1672720095.jpg
Tuy có nhiều loại khác nhau nhưng các giếng cổ Gio An có một đặc điểm chung là nước ngầm chảy quanh năm, nguồn nước chưa bao giờ cạn. Chính cách tìm nguồn nước, cách lấy nước và làm giếng mang nhiều nét lạ độc đáo đã thôi thúc các nhà khoa học tìm hiểu và khám phá.
1113-1672720128.jpg
Hệ thống giếng cổ ở Gio An là một công trình có giá trị lịch sử bởi chúng có nguồn gốc lâu đời. Năm 2001, hệ thống giếng cổ Gio An đã được Bộ Văn hóa thông tin (nay là Bộ VHTTDL) xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa cấp Quốc gia.
132-1672720165.jpg
Người dân Gio An luôn tự hào vì đây là rau “siêu sạch” bởi trồng từ nguồn nước giếng cổ, không cần chăm sóc vẫn phát triển xanh tốt. Có thể hái và dùng ngay tại chỗ.
140-1672720200.jpg
Hiện nay hệ thống giếng cổ Gio An đang được chính quyền địa phương nghiên cứu để phát triển các loại hình du lịch nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị.

Theo disanxanh.cinet.vn
Bạn đang đọc bài viết "Độc đáo hệ thống giếng cổ nghìn năm hút khách với loại rau "siêu sạch"" tại chuyên mục Di sản. Chuyên trang của Tạp chí điện tử Văn hóa và Phát triển.