Lễ hội Lồng Tông huyện Chiêm Hóa diễn ra mồng 8 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Lễ hội truyền thống của đồng bào Tày mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện khát vọng của con người trong sự hòa hợp trời và đất, âm - dương, cầu mong cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, thiên hạ thái bình, con người khỏe mạnh, no đủ, vạn vật sinh sôi.
Lễ hội Lồng Tông năm 2024, gồm 2 phần: Phần lễ và phần hội.
Phần lễ bắt đầu với việc rước các Mâm Tồng do được 24 xã, thị trấn của huyện Chiêm Hóa chuẩn bị công phu và chu đáo. Mâm lễ được cúng tế tại đền Bách Thần (thị trấn Vĩnh Lộc), sau đó rước về trung tâm sân vận động của huyện Chiêm Hoá, đưa lên các kệ bày tại chân cột còn.
Các Mâm Tồng gồm nhiều sản vật địa phương, dùng để dâng tạ ơn các vị thần đã phù hộ cho người dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Sau đó, thầy mo và chủ tế cùng toàn thể đại biểu thực hiện nghi lễ tạ ơn trời đất, cầu sự ấm no, hạnh phúc cho mọi nhà. Cuối phần lễ là nghi lễ xuống đồng (cày ruộng), với mong muốn đường cày may mắn đầu năm sẽ mang lại dân khang, vật thịnh, mùa màng bội thu... trong năm mới.
Phần hội gồm nhiều trò chơi dân gian như tung còn, đẩy gậy, leo cột lấy cơ, giao lưu bóng đá nam, nữ giữa các địa phương… tạo không khí vui tươi nhân dịp xuân mới giữa các dân tộc tỉnh Tuyên Quang.
Đồng bào dân tộc Tày tỉnh Tuyên Quang có khoảng 215.000 người, chiếm gần 27% dân số. Lễ hội Lồng Tông là loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian, cầu mùa của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước, thể hiện tín ngưỡng phồn thực cổ xưa và kết hợp với thờ Thành hoàng làng, Địa thần, người có công với đất nước, khai lập làng... Lồng Tông cũng là lễ hội tiêu biểu của người Tày tỉnh Tuyên Quang và đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Tuyên Quang đang từng bước đưa Lễ hội Lồng Tông trở thành sản phẩm du lịch đặc thù mỗi dịp Tết đến, xuân về thu hút du khách...
