Fernando Rendon sinh năm 1951 tại Medellin, thành phố lớn thứ hai của Colombia. Ông là một nhà thơ, nhà tiểu luận, nhà biên tập và nhà báo; là người đồng sáng lập tạp chí thơ Clave de Sol (Khóa Sol) vào năm 1972; sáng lập tạp chí thơ Imago (Thành hình) vào năm 1988; sáng lập và giám đốc tạp chí thơ Prometheus từ năm 1982, đã ra đều đặn hơn một trăm số cho đến nay và là người sáng lập và giám đốc Liên hoan Thơ Quốc tế Medellín với 27 liên hoan đã được tổ chức kể từ 1991. Dưới sự chỉ đạo của ông, Liên hoan này đã nhận được nhiều giải thưởng ở Thụy Điển ( Giải Thay thế Giải thưởng Nobel), ở Nam Phi, Ai Cập, Rumania, Tây Ban Nha, Cuba và Colombia nơi Liên hoan này được công bố là Di sản Văn hóa Quốc gia.
Ông từng nói: “Cái đẹp đối kháng dứt khoát với cái khủng khiếp. Cái đẹp chứng thực cho khát vọng con người và cho khả thể về một thời đại mới, một bầu khí quyển chạm vào được, hít thở được, trở nên thực sống từ cuộc đối thoại giữa các phía đối lập, những bên thù ghét lẫn nhau. Tình yêu hiện tồn và kiến tạo nên Colombia. Thù ghét hiện tồn và xói mòn đất nước này. Các nhà thơ và nghệ sĩ Colombia phải chọn việc thống nhất lại. Điều ấy là tất yếu, nếu chúng ta muốn và hiểu được, để thiết dựng một nền dân chủ, đối thoại đa nguyên, đặt dấu chấm hết cho chiến tranh giết chóc, thông qua một kết cục công chính, có phẩm giá, được thỏa thuận giữa những địch thủ sinh tử.” ( nguồn từ dịch giả Nguyễn Chí Hoan )
Ông từng nói: “Cái đẹp đối kháng dứt khoát với cái khủng khiếp. Cái đẹp chứng thực cho khát vọng con người và cho khả thể về một thời đại mới, một bầu khí quyển chạm vào được, hít thở được, trở nên thực sống từ cuộc đối thoại giữa các phía đối lập, những bên thù ghét lẫn nhau. Tình yêu hiện tồn và kiến tạo nên Colombia. Thù ghét hiện tồn và xói mòn đất nước này. Các nhà thơ và nghệ sĩ Colombia phải chọn việc thống nhất lại. Điều ấy là tất yếu, nếu chúng ta muốn và hiểu được, để thiết dựng một nền dân chủ, đối thoại đa nguyên, đặt dấu chấm hết cho chiến tranh giết chóc, thông qua một kết cục công chính, có phẩm giá, được thỏa thuận giữa những địch thủ sinh tử.” ( nguồn từ dịch giả Nguyễn Chí Hoan )
Tháng 3 năm 2015, nhà thơ Colombia ,Fernando Rendón, đã về thăm làng Chùa của tôi cùng với một nữ thi sỹ Ấn Độ. Tôi bận công việc nên không về với ông được. Dịch giả Phạm Long Quận đã đưa ông về. Sau này tôi mới biết rằng : trong lần đến thành phố Medellín tham dự liên hoan thơ quốc tế năm 2011. Tôi đã trả lời phỏng vấn một tờ báo Colombia về đời sống thi ca Việt Nam. Trong đó, tôi có nói về những người nông dân làng Chùa cày cấy và làm thơ. Bài phỏng vấn dài hai trang báo với tít là một trong những câu nói của người làng Chùa “Thơ ca không làm ra lúa vàng, gạo trắng, nhưng làm ra giấc mơ cho người gieo trồng”. Chính vì thế mà nhà thơ Fernando quyết định tìm về làng Chùa. Và ở đó, những người nông dân yêu thơ làng Chùa đã nấu cỗ đón ông. Họ đọc thơ cho ông nghe và viết thơ tặng ông. Nhà thơ Fernando đã sống một ngày với những nông dân làng Chùa mà theo lời ông thì ông như sinh ra và lớn lên ở cái làng đó từ lâu rồi. Ngay đêm đó khi trở về khách sạn, ông đã thức đến gần sáng để viết một bài thơ về Việt Nam với cảm hứng và suy ngẫm từ những người nông dân làng Chùa. Bài thơ có tên: VIỆT NAM.
Bài thơ VIỆT NAM
Nhà thơ Fernando Rendón ở làng Chùa. Ảnh do anh Kim La Thăng cung cấp
Những người nông dân làng Chùa, chúa tể của những vần thơ
Họ uống những ly rượu tinh ngần được cất từ lúa gạo.
Họ uống những ly rượu tinh ngần được cất từ lúa gạo.
Để có được ngày hôm nay,
biết bao máu và nước mắt đã đổ xuống.
Họ buộc phải cầm súng chống lại quân thù
để giành lại cuộc đời
"Một hạt thóc vàng,chín giọt mồ hôi"
Những đôi môi mở ra
Những giai điệu diệu kỳ
Thấm vào thính giác chúng tôi
Lớp lớp quân thù đã đến và buộc phải cút đi
Chúng giống như nạn đói
như giá rét
như cái chết.
"Một hạt thóc vàng,chín giọt mồ hôi"
Mỗi tiếng hát được bắt nguồn từ cội rễ thời gian
Cuộc kháng chiến trường kỳ của các bạn
nuôi dưỡng hy vọng lớn lao của nhân loại
Với máu lửa âm nhạc của các bạn gieo xuống
và gặt hái một đời sống mới.
Bởi vì:"Một hạt thóc vàng,chín giọt mồ hôi"
Mùa xuân lặng lẽ chuẩn bị với ngàn hoa
cho cuộc tổng phản công mãnh liệt của gieo trồng
Những người nông dân nghiêng mình trên những cánh đồng
Để cấy những cây lúa như đang vuốt ve Đất Mẹ
Những âm hưởng cuộc sống vang lên
trường tồn,
liên tục
nảy mầm bất tận
làm lay động những tâm hồn.
Nhưng đó là vì :"Một hạt thóc vàng,chín giọt mồ hôi"
Những làn hương khói
những mâm ngũ quả
những bông hoa,những chén nước và biết bao ẩm thực
Ngập tràn trên các ban thờ tổ tiên
Ngôn ngữ cày cấy
Những hạt đời bật mầm
giữa trùng trùng thách thức
và gian khó tột cùng.
Việt Nam
Người là Con đường
Hãy mang chúng tôi trở về!
Phạm Long Quận dịch từ tiếng Tây Ban Nha
Nguyễn Quang Thiều
