“Không ai hoàn hảo. Không có nghề nào toàn chuyện tốt, chuyện tích cực, không có mặt trái của nó. Nhưng đối với nghề cầm bút, anh phải bị giám sát nghiêm cẩn hơn, vì nghề này đòi hỏi lương tâm và và trách nhiệm cao hơn, bởi vì anh viết là anh đi giáo dục người khác, đụng chạm đến danh dự, quyền lợi, công ăn, việc làm, gia đình con cái người khác. Không ai trao cho anh cái quyền bất khả xâm phạm, muốn nói gì cũng được đâu…”. Trích phát biểu của Nhà báo Luu Vinh tại lễ niệm 5 năm ngày Báo Kinh doanh và Pháp luật ra số đầu tiên.
Nhà báo Đại tá Lưu Vinh
Từ Hà Nội, nhà báo Vũ Xuân Bân, nguyên trưởng Ban Biên tập Tin trong nước TTXVN; Phó Tổng biên tập Tạp chí điện tử Văn hiến Việt Nam gọi cho tôi. Anh nói:
- Chú hay tin chưa. Lưu Vinh mất rồi! Anh buông máy và tôi nghe như có tiếng nấc nghẹn!
Dẫu biết tử sinh là chuyện của đất trời, hợp tan là trò dâu bể, nhưng sự ra đi đột ngột của anh, một người anh, người đồng nghiệp mà tôi trân quý cứ như là một sự phủ phàng của số phận.
Tôi còn nhớ như in, một buổi chiều muộn cách đây 5 năm, nhà báo Lưu Vinh trong một chuyến công tác vào các tỉnh phía Nam đã gọi điện thoại cho tôi, anh nói rằng anh còn ở TP Hồ Chí Minh hai hôm nữa và anh muốn gặp tôi.
Chúng tôi ngồi với nhau tại một khách sạn trên đường Lê Quý Đôn - TPHCM, cuộc trò chuyện với anh diễn ra không quá lâu nhưng với tôi đó giống như một “cuộc chuyện trò định mệnh”, bởi trước đó không lâu, trong lúc mệt mỏi trước những cay đắng của cuộc đời tôi đã từng có ý định rời xa, buông bỏ cái nghề mà ở đó vinh - nhục cứ đan xen, đong đầy, nghiệt ngã!
Với nhà báo Lưu Vinh thì tôi vốn không quen biết trước nhưng tên tuổi anh thì tôi không lạ gì. Lần đầu tiên tôi gặp anh cách đây hơn chục năm gì đó, khi ấy anh với tư cách là Đại tá, Phó Tổng biên tập báo CAND đến thăm và nói chuyện với các nhà văn trẻ tại trại sáng tác văn học “Vì an ninh tổ quốc và bình yên cuộc sống”, ấn tượng về anh trong tôi khi ấy không nhiều.
Tôi và anh ngồi với nhau ở tầng trệt của khách sạn, anh hỏi nhiều về tôi, về cuộc sống, công việc làm… và cả chuyện đời riêng tư như một người anh lâu ngày gặp lại, đặc biệt anh tỏ ra xúc động khi biết bố tôi cũng là một nhà báo đã hy sinh ở chiến trường trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước (bố anh cũng là một liệt sĩ và hy sinh cùng chiến đấu với ba tôi) khi biết tôi đang mệt mỏi giữa cái đô thành tráng lệ vào bậc nhất của phương Nam này và ý định buông trôi cuộc đời cho số phận ngày càng lớn lên… thì anh trầm ngâm và đến lúc sắp chia tay, anh nói:
- Hay chú về với anh đi!
Ừ! Thì về! Và từ đây, đời tôi rẽ sang một bước ngoặc khác!
Những ngày tháng sống và gắn bó với tờ báo do anh lãnh đạo, tôi càng có dịp hiểu rõ hơn về anh và có lẽ cái đọng lại lớn nhất trong lòng tôi. Đó là hình ảnh một nhà báo Lưu Vinh tận tâm với nghề, một nhà báo Lưu Vinh với tấm lòng nhân hậu, với ánh mắt nhìn đời, nhìn người dung dị, yêu thương và với riêng tôi thì ở đó tôi còn tìm thấy thứ tình cảm của một người anh lớn, luôn lo cho những bước đi trên đường đời đầy cạm bẫy của đứa em mình!
Anh sống tử tế, hiền từ và yêu thương tất cả, và đây có lẽ cũng chính là nét chấm phá rõ ràng nhất để hình thành nhân cách của anh. Từ một sĩ quan an ninh (anh tốt nghiệp khóa I Học viện an ninh nhân dân), anh dấn thân vào mọi ngõ ngách của cuộc sống. Sau này khi trở thành một nhà báo chuyên nghiệp, anh dường như trải lòng trong các bài viết của mình.
Từ trái qua Nhà báo Lưu Vinh; Nhà báo Vũ Xuân Bân và tác giả (Khánh Hưng) tại Toà soạn Báo Kinh Doanh và Pháp luật.
Những trang viết của anh bao giờ cũng ngồn ngộn vốn sống, những góc nhìn rất riêng, rất đặc thù mà có lẽ chỉ có Lưu Vinh mới viết được. Anh quan sát, ghi chép, cảm nhận bằng thái độ của chính người trong cuộc để gửi đến người đọc về góc khuất nhất của những con người, những số phận mà vì nhiều lý do khác nhau đã dẫn đến những bi kịch mà ở đó đôi khi lại chính là nơi tiềm ẩn những tinh túy nhất, khát vọng nhất của con người… và tác phẩm “Doanh nhân nụ cười và nước mắt” của anh là một góc nhìn đầy tính nhân văn.
Có lẽ từ bản chất của người sĩ quan an ninh nhân dân, anh chịu ảnh hưởng tư tưởng của người lính CAND cách mạng. Với anh Tổ quốc và nhân dân là trên hết, yêu đời, yêu nghề, dám dấn thân vào các góc khuất đầy nghiệt ngã của cuộc sống. Với anh em, đồng đội, anh sống hết lòng; với nhân dân, anh tròn tình vẹn nghĩa nhưng với kẻ thù và những trái ngang, ngịch lý, bất công, anh cũng tỏ rõ một thái độ sòng phẳng và quyết liệt đến tận cùng (Loạt bài về FULRO ở Tây nguyên, Vi phạm đất đai ở Thái Hà - Nhà Chung - Hà Nội). Sau này khi trở thành người quản lý, lãng đạo cơ quan báo, các tuyến bài đấu tranh chống tiêu cực, nạn tham ô, cửa quyền do anh chỉ đạo bao giờ cũng là những tuyến bài thể hiện rất rõ quan điểm đấu trang đến tận cùng các hành vi sai trái. Cũng có những lúc ai đó không thích anh, thậm chí thù ghét anh bởi sự không khoan nhượng với tiêu cực, tham ô và không ít lần quy chụp, gán ghép cho anh, đặt điều vu khống, thậm chí suy diễn đặt ra câu hỏi đầy ác ý: "Đằng sau những bài viết chống tiêu cực quyết liệt của Lưu Vinh là gì?" Anh bình tĩnh nói rằng phía sau thái độ quyết liệt đến tận cùng của chúng tôi là số phận con người, là những nỗi niềm của biết bao gia đình khốn khó, là những đớn đau trước bất công, ngang trái ở đời… Và anh cùng đồng đội mình vẫn miệt mài dấn thân tranh đấu.
Anh sinh ra trong một gia đình nông dân vùng đất lúa Thái Bình. Bố anh là một sĩ quan an ninh đã anh dũng hy sinh trong chiến dịch Tổng tấn công và nổi dậy mùa xuân Mậu Thân 1968. Cái chết oanh liệt của người cha ở chiến trường miền Nam trong những năm chống Mỹ cứu nước như một lời nhắc nhở Lưu Vinh trong suốt cuộc đời về một quá khứ bi hùng của đất nước. Một đất nước mà để có được thống nhất, độc lập, tự do, hạnh phúc này đã gánh chịu không biết bao nhiêu là đau thương, mất mát. Anh - người con trai đã mất cha trong cuộc chiến giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước hiểu rõ sự hy sinh ấy và trân quý nó đến vô cùng.
Giải thưởng báo chí Quốc gia - một trong những giải thưởng danh giá nhất của báo chí cách mạng Việt Nam, nơi khẳng định về tài năng, đạo đức của người làm báo đã 8 lần xướng tên anh vinh danh nhà báo Lưu Vinh. Có thể nói đây là một lời khẳng định, một tưởng thưởng xứng đáng cho tài năng và trí tuệ, một thái độ lao động miệt mài, nghiêm túc và tâm huyết, trách nhiệm trước trang viết của một nhà báo mà ở đó luôn nhìn đời bằng ánh nhìn yêu thương, nhân hậu nhưng cũng rất sòng phẳng, minh bạch đúng - sai, phải - trái rõ ràng.
Anh đã đi xa về cõi vĩnh hằng sau một cơn bạo bệnh, khép lại một cuộc đời đã sống hết lòng hết dạ với bạn bè, đồng chí, anh em.
Khi tôi ngồi viết những dòng này về anh thì cũng là lúc tại Đài Hóa thân Hoàn vũ, Văn Điển, TP Hà Nội đã hóa thân anh trở về cát bụi. Đất Mẹ quê nhà (xã Thái Hưng, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình) sẽ đón đứa con quay trở về trong niềm tiết thương vô hạn của người thân, anh em, đồng chí, bạn bè.
Với riêng tôi, xin được thắp ném tâm nhang vĩnh biệt anh từ miền Nam xa xôi, bằng một ký ức đẹp về người anh, người đồng nghiệp đi trước đã truyền cho tôi niềm đam mê, hứng khởi và trách nhiêm hơn với trang viết của mình.
Xin được tiễn biệt và tưởng nhớ bằng lời dặn dò của chính anh với phóng viên của tòa soạn trong lần kỷ niệm ngày thành lập báo năm nào: "Không ai hoàn hảo. Không có nghề nào toàn chuyện tốt, chuyện tích cực, không có mặt trái của nó. Nhưng đối với nghề cầm bút, anh phải bị giám sát nghiêm cẩn hơn, vì nghề này đòi hỏi lương tâm và và trách nhiệm cao hơn. Bởi vì anh viết là anh đi giáo dục người khác, đụng chạm đến danh dự, quyền lợi, công ăn, việc làm, gia đình con cái người khác. Không ai trao cho anh cái quyền bất khả xâm phạm, muốn nói gì cũng được đâu..."
Xin được tiễn biệt và tưởng nhớ bằng lời dặn dò của chính anh với phóng viên của tòa soạn trong lần kỷ niệm ngày thành lập báo năm nào: "Không ai hoàn hảo. Không có nghề nào toàn chuyện tốt, chuyện tích cực, không có mặt trái của nó. Nhưng đối với nghề cầm bút, anh phải bị giám sát nghiêm cẩn hơn, vì nghề này đòi hỏi lương tâm và và trách nhiệm cao hơn. Bởi vì anh viết là anh đi giáo dục người khác, đụng chạm đến danh dự, quyền lợi, công ăn, việc làm, gia đình con cái người khác. Không ai trao cho anh cái quyền bất khả xâm phạm, muốn nói gì cũng được đâu..."
Vĩnh biệt anh! Vĩnh biệt một tâm hồn, một nhân cách đẹp!
Em xin tự dặn long mỗi khi ngồi trước trang viết về lời nhắn nhủ của Anh!
Khánh Hưng - Huỳnh Trọng Trí
