Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) có một thế hệ những người làm báo từng trải trận mạc thời chiến tranh chống Mỹ, rồi tiếp đó, lăn lộn với thực tiễn cuộc sống đầy gian khó thời bao cấp, để góp phần tạo nên một nguồn tin thời sự mà thời ấy được đánh giá là quan trọng và tin cậy bậc nhất ở tầm quốc gia. Thế hệ đó được coi là thế hệ vàng - vàng ròng - của TTXVN. Nguyễn Văn Trường là một cây bút thuộc thế hệ vàng ròng ấy.
Từ cuối những năm 1960, khi còn là “lính trơn” trong đội “quân xung kích” trên “mặt trận tin trong nước” của Việt Nam Thông tấn xã (nay là TTXVN), nhà báo Nguyễn Văn Trường đã được coi là một cây bút chắc tay - cả về nghiệp vụ và yêu cầu chính trị trong tin.
Về nghề, ông trưởng thành từ Ban biên tập tin Trong nước - một trong “tứ trụ” thông tin của cơ quan thông tấn Quốc gia, cho đến khi trở thành “Tư lệnh” của ban biên tập tin chủ công này, rồi được điều đi làm Trưởng đoàn chuyên gia TTXVN tại Campuchia; từ chiến trường Campuchia trở về, ông tham gia công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ ở TTXVN một thời gian. Do nhu cầu công tác, Bộ Biên tập TTXVN lại điều động ông trở lại làm Trưởng Ban Biên tập Tin trong nước cho tới khi nghỉ hưu.
Nếu không phải là một nhà báo thạo nghề với tố chất chính trị đủ độ tin cậy, ông không thể được giao những nhiệm vụ khó khăn và quan trọng như thế.
Với tư cách một cây bút chính luận, ông luôn nhạy bén với thời cuộc, phát hiện rất nhanh những vấn đề và chủ đề thời sự mà xã hội quan tâm để gãi đúng “chỗ ngứa” của bạn đọc, nhưng không sa đà chạy theo những thị hiếu thông thường.
Văn phong của ông mạch lạc, dễ hiểu. Ông không cầu kỳ, nhưng cũng chẳng dễ dãi trong lựa chọn câu chữ. Đọc ông, người ta thấy rõ sự chuẩn mực của ngôn ngữ báo chí thông tấn.
Không muốn để lãng phí cái chất “vàng ròng” tinh luyện trong nghề của ông, khi ông đã nghỉ hưu, Ban Thư ký biên tập TTXVN hồi cuối những năm 1990, khi tôi làm Phó trưởng ban rồi Trưởng ban, đã mời nhà báo Văn Trường về làm việc. Nhiệm vụ của ông là theo dõi tình hình trong nước và toàn bộ tuyến thông tin trong nước, để đưa vào một báo cáo ngắn hằng tuần, điểm lại những sự kiện thời sự quan trong và nhận xét, đánh giá các sản phẩm thông tin của Ban biên tập tin Trong nước, các cơ quan thường trú TTXVN tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (hồi ấy còn gọi là các phân xã trong nước) và các báo do TTXVN xuất bản.
Mấy năm làm việc trực tiếp với ông, tôi có dịp được hiểu ông hơn và học được ở ông nhiều điều.
Nguyễn Văn Trường là nhà báo có tài, một cây bút sắc sảo, nhưng luôn thận trọng, biết lắng nghe và thường kín tiếng, do bản tính khiêm nhường của ông. Tuy nhiên, ông lại là người trực tính, nói thẳng, nói thật, kiên quyết bảo vệ lẽ phải, bảo vệ cái đúng; và tuyệt đối không “diễn” để làm vừa lòng người đối thoại với ông, nhất là cấp trên. Ông không thích “đi ngược đám đông” để tỏ mình là người có “bản lĩnh”, nhưng không bao giờ “đi theo đám đông”.
Suốt mấy năm được làm việc cùng ông ở Ban Thư ký biên tập, tôi rất tâm đắc với nhận xét của ông về chức năng của đơn vị này. Một hôm, ông nói với tôi: “Ban Thư ký mình là cái phễu thông tin của Thông tấn xã”. Ông chỉ nói thế và tự thấy không cần giải thích.
Khái niệm “phễu thông tin” của ông đã ghim vào bộ nhớ của tôi suốt những năm tôi làm việc ở Ban Thư ký biên tập của TTXVN; và đến khi trở thành người đứng đầu TTXVN, tôi vẫn yêu cầu Ban Thư ký biên tập phải thực hiện thật tốt chức năng tham mưu, với đầy đủ trách nhiệm của một “chiếc phễu”, không chỉ biết thu gom, mà còn phải biết phân loại và chắt lọc thông tin.
Bây giờ, khi đã ở tuổi 86, lại mắc nhiều bệnh, nhà báo Văn Trường vẫn say mê “nhấp chuột” để tiếp tục “nhả tơ” trên “Dòng thời gian” của ông, với những suy tư đau đáu một đời người về nhân tình, thế thái.
Thật dễ hiểu vì sao ông luôn được bạn bè, đồng chí và đồng nghiệp yêu quý, nể trọng.
Về nghề, ông trưởng thành từ Ban biên tập tin Trong nước - một trong “tứ trụ” thông tin của cơ quan thông tấn Quốc gia, cho đến khi trở thành “Tư lệnh” của ban biên tập tin chủ công này, rồi được điều đi làm Trưởng đoàn chuyên gia TTXVN tại Campuchia; từ chiến trường Campuchia trở về, ông tham gia công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ ở TTXVN một thời gian. Do nhu cầu công tác, Bộ Biên tập TTXVN lại điều động ông trở lại làm Trưởng Ban Biên tập Tin trong nước cho tới khi nghỉ hưu.
Nếu không phải là một nhà báo thạo nghề với tố chất chính trị đủ độ tin cậy, ông không thể được giao những nhiệm vụ khó khăn và quan trọng như thế.
Với tư cách một cây bút chính luận, ông luôn nhạy bén với thời cuộc, phát hiện rất nhanh những vấn đề và chủ đề thời sự mà xã hội quan tâm để gãi đúng “chỗ ngứa” của bạn đọc, nhưng không sa đà chạy theo những thị hiếu thông thường.
Văn phong của ông mạch lạc, dễ hiểu. Ông không cầu kỳ, nhưng cũng chẳng dễ dãi trong lựa chọn câu chữ. Đọc ông, người ta thấy rõ sự chuẩn mực của ngôn ngữ báo chí thông tấn.
Không muốn để lãng phí cái chất “vàng ròng” tinh luyện trong nghề của ông, khi ông đã nghỉ hưu, Ban Thư ký biên tập TTXVN hồi cuối những năm 1990, khi tôi làm Phó trưởng ban rồi Trưởng ban, đã mời nhà báo Văn Trường về làm việc. Nhiệm vụ của ông là theo dõi tình hình trong nước và toàn bộ tuyến thông tin trong nước, để đưa vào một báo cáo ngắn hằng tuần, điểm lại những sự kiện thời sự quan trong và nhận xét, đánh giá các sản phẩm thông tin của Ban biên tập tin Trong nước, các cơ quan thường trú TTXVN tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (hồi ấy còn gọi là các phân xã trong nước) và các báo do TTXVN xuất bản.
Mấy năm làm việc trực tiếp với ông, tôi có dịp được hiểu ông hơn và học được ở ông nhiều điều.
Nguyễn Văn Trường là nhà báo có tài, một cây bút sắc sảo, nhưng luôn thận trọng, biết lắng nghe và thường kín tiếng, do bản tính khiêm nhường của ông. Tuy nhiên, ông lại là người trực tính, nói thẳng, nói thật, kiên quyết bảo vệ lẽ phải, bảo vệ cái đúng; và tuyệt đối không “diễn” để làm vừa lòng người đối thoại với ông, nhất là cấp trên. Ông không thích “đi ngược đám đông” để tỏ mình là người có “bản lĩnh”, nhưng không bao giờ “đi theo đám đông”.
Suốt mấy năm được làm việc cùng ông ở Ban Thư ký biên tập, tôi rất tâm đắc với nhận xét của ông về chức năng của đơn vị này. Một hôm, ông nói với tôi: “Ban Thư ký mình là cái phễu thông tin của Thông tấn xã”. Ông chỉ nói thế và tự thấy không cần giải thích.
Khái niệm “phễu thông tin” của ông đã ghim vào bộ nhớ của tôi suốt những năm tôi làm việc ở Ban Thư ký biên tập của TTXVN; và đến khi trở thành người đứng đầu TTXVN, tôi vẫn yêu cầu Ban Thư ký biên tập phải thực hiện thật tốt chức năng tham mưu, với đầy đủ trách nhiệm của một “chiếc phễu”, không chỉ biết thu gom, mà còn phải biết phân loại và chắt lọc thông tin.
Bây giờ, khi đã ở tuổi 86, lại mắc nhiều bệnh, nhà báo Văn Trường vẫn say mê “nhấp chuột” để tiếp tục “nhả tơ” trên “Dòng thời gian” của ông, với những suy tư đau đáu một đời người về nhân tình, thế thái.
Thật dễ hiểu vì sao ông luôn được bạn bè, đồng chí và đồng nghiệp yêu quý, nể trọng.
Nguyễn Quốc Uy
