Trong tiểu thuyết Dấu về gió xóa xuất bản năm 2016, của nhà văn Hồ Anh Thái có câu chuyện về nữ diễn viên Gareta Garbo bị nhốt trong nhà tù bên một hòn đảo ở Nam Thái Bình Dương. Bà chỉ thoát ra được khi có cuộc đảo chính và những tù nhân được giải phóng.
Bỗng chốc thành “nữ hoàng”
Đương nhiên tiểu thuyết là một sáng tạo hư cấu. Cũng phải nói là tài năng, sắc đẹp cũng như lối sống bí ẩn của Garbo có sức kích thích thực sự với những thuyết âm mưu và hư cấu. Trong suốt khoảng 15 năm của sự nghiệp diễn xuất, người được mệnh danh là “nữ oàng điện ảnh” của Hollywood, xếp thứ hai trong danh sách 100 diễn viên xuất sắc nhất mọi thời đại của điện ảnh Mỹ luôn né tránh các sự kiện tiệc tùng. Garbo hầu như không tiếp xúc với truyền thông. Đến nỗi một nhà báo gạo cội phải thốt lên: “Garbo là diễn viên điện ảnh khó phỏng vấn nhất tôi từng thấy”. Chính vì thế người ta hầu như chỉ có được những bức ảnh của bà trên phim trường. Ngoài đời, người phụ nữ bí ẩn này luôn che kín mặt. Suốt nhiều thập niên kể từ khi giải nghệ ở tuổi 36, nữ diên viên luôn che kín mặt khi ra đường. Bà cũng xa lạ với nhà cao, cửa rộng, xe sang. Người ta cũng ít khi biết các thông tin về gia đình, người thân, bạn bè của Garbo.
Garreta Garbo, tên khai sinh là Gareta Gustafsson, sinh ra tại Thụy Điển ngày 18.9.1905. Thời niên thiếu, bà học tại một trường diễn xuất kịch và làm thêm tại một tiệm làm tóc. Nữ diễn viên bắt đầu với một vài kịch và phim đầu tiên khi 16 tuổi như Mr and Mrs Stokholm Go To Shopping, The Gray Cavalier (1920). Sau đó bà trải qua một số vai diễn khác, và vai Gareta trong phim Peter the Trarmp (Peter - gã lang thang). Vai diễn bắt đầu sự thăng tiến như diều gặp gió của bà. Đạo diễn nổi tiếng người Thụy Điển Mauritz Stiller bắt đầu chú ý đến Gareta và trao cho minh tinh mới nổi đóng Elixabeth Dohna phim Truyền thuyết về Gosta Berling. Bộ phim đã mang lại thành công lớn tại quốc gia Bắc Âu.
Năm 1924 Stiller có một hợp đồng với Hollyood và quyết định đưa Gareta đến Mỹ. Nhà sản xuất Louis Mayer miễn cưỡng ký hợp đồng với Gareta cốt để giữ chân Stiller. Mayer thở dài: Ở Mỹ người ta không thích phụ nữ béo. Quả thật, Gareta có thể hình cao lớn, cô xuất hiện một cách nổi bất trước những vóc dáng mảnh mai, duyên dáng của dành diễn viên Hollywood. Cô xuất hiện ở Hollywood khi mới 19 tuổi, không biết tiếng Anh, thậm chí không thể tự ký hợp đồng.
Nhưng Louis Mayer, một trong những người sáng lập hãng phim MGM (Metro Goldwynd Mayer) cũng không ngờ rằng đó là bản hợp đồng béo bở nhất mà mình có được. Mặc dù thân hình có phần quá khổ nhưng khi xuất hiện trước ống kính, nữ minh tinh có lối diễn xuất chuyên nghiệp, mê hoặc và lập tức thu phục trái tim người xem. Từ đó bà bắt đầu lấy họ Garbo thay cho Gustafssomn vốn rất phổ biến ở Thụy Điện. Bà cũng học tiếng Anh và đi niềng răng.
Garbo đóng phim đầu tiên cho hãng MGM là Dòng chảy (Phim ca nhạc), Kẻ quyến rũ (1926). Năm sau bà có thành công vang dội với phim Thể xác và quỷ sứ. Bà quyết định xem xét lại hợp đồng của mình. Louis Mayer phải tặng thù lao cho bà từ 350 lên 5000 USD mỗi phìm. Vì chỉ một phim do bà đóng đã mang lại doanh thu 13% cho MGM trong năm. Đến năm 1932 thu nhập của Garbo đã lên đến 270.000 USD mỗi phim. Bà trở thành nữ diễn viên thu nhập cao nhất ở MGM cũng là hãng phim bà gắn bó suốt sự nghiệp về sau. Bà được xem là nữ diễn viên xuất sắc bậc nhất của kỷ nguyên phim câm ở Mỹ cũng là “thời vàng son” của Hollywood với những vai diễn để đời như Ana Karinina trong phim ca nhạc Love (1927) đóng cùng John Gilbert cũng là người tình một thời của bà. Garbo còn trở lại với vai Ana Karinina vàn năm 1936 và giành giải thưởng của Hội các nhà phê bình điện ảnh New York cho nữ diễn viên xuất sắc nhất.
Garbo đóng bộ phim có lời thoại đầu tiên vào năm 1931, Anna Christie với poster nổi tiếng: Khi Garbo nói thế giới lắng nghe. Chính thứ tiếng Anh không phải bản ngữ của Garbo đã khiến hình ảnh bà càng thêm kỳ lạ. Cùng năm, nữ minh tinh đóng thêm vai Mata Hari, nữ điệp viên hai mang xinh đẹp người Hà Lan bị Pháp xử bắn năm 1917.
Năm sau, 1932, phim Grand Hotel do Garbo đóng giành giải Oscar cho phim hay nhất. Nhưng phải mãi đến 1954 bà mới được trao giải Oscar danh dự. Lúc này Garbo đã giã trừ sự nghiệp 13 năm.
Trước khi giải nghệ, bà còn đóng mảng phim hài như vai Ninotchka (1939). Có thể nói từ đây bắt đầu giai đoạn thoái trào trong sự nghiệp diễn xuất của nữ nghệ sĩ. Bà vẫn nhận được cử Oscar cho nữ diễn viên xuất sắc nhất và năm 1939, nhưng khán giả đã quen với một Garbo lạnh lùng, quyến rũ, đáng thương nên khi thấy Garbo cất tiếng cười thì quả là “kỳ quặc”. Sau phim Tow Faced - Woman (4941), Gareta Garbo giã từ sự nghiệp. Đó cũng là bộ phim thất bại và bà bị hãng phim chấm dứt hợp đồng.
Garbo có thực sự sống ẩn dật?
Garbo không chỉ cuốn hút trên màn bạc, bà còn là người có lối suy nghĩ thẳng thắn. Tính cách đó khiến hãng phim yêu cầu bà im lặng. Điều đó có lẽ đã góp phần tạo nên lối sống bí ẩn và cũng được cho là chiến lược của nữ nghệ sĩ gần như suốt phần đời còn lại.
Dù bà đã giã từ sự nghiệp điện ảnh, nhưng chưa bao giờ hình ảnh Gareta Garbo rời khỏi trang nhất các mặt báo. Năm 1948, một tờ báo có tiếng ở Đức là Spiegel đăng tin bà sắp trở lại đóng phim. Năm sau báo này lại đưa tin về một dựa án phim khác của Garbo với một nghệ sĩ người Đức nhưng dự án lại bị gác lại.
Mặc dù được giới truyền thông gọi là một nghệ sĩ bí ẩn, sống ẩn dật, nhưng cũng có những tài liệu cho rằng, thật ra Gareta Garbo vẫn giao lưu với giới nghệ sĩ. Chỉ là bà biết cách khéo léo né tránh ông kính truyền thông cũng như đèn sân khấu. Bà được cho là có những mối quan hệ kéo dài với một vài người nổi tiếng như doanh nhân George Slee hay tiểu thuyết gia Erich Maria Remarque. Bà cũng được cho là người lưỡng tính hoặc đồng tính nữ trong những năm gần đây với bằng chứng về mối quan hệ lãng mạn với phụ nữ bao gồm nhà văn Mercedes de Acosta và nữ diễn viên Mimi Pollak. Đặc biệt là mối tình của nữ minh tinh với George Slee có phần ồn ào, khi người vợ của George là Valentina sau khi ông này chết đã tuyên bố “không muốn nhìn mặt” bà nữa. Trước đó người vợ đã phải chịu đựng mối quan hệ trái khoáy này suốt nhiều năm. Nữ nghệ sĩ mất ngày 15/4/1990 tại New York.
Như vậy Gareta Garbo không hẳn là một nghệ sĩ sống ẩn dật. Chỉ là bà không xuất hiện trên báo chí. Bà được cho là người không tin tưởng giới truyền thông cũng luôn lánh xa cuộc sống tiệc tùng, xa hoa.
Không chỉ thu hút sự quan tâm trên truyền thông báo chí, Garbo cũng là hình mẫu của nhiều nghệ sĩ ngày nay. Nữ nghệ sĩ người Mỹ Lady Gaga là một mình chứng như thế. Nghệ danh của cô chính là hai chữ cái đầu trong họ tên của Gareta Garbo.
