Cây gạo cổ thụ với đường kính rất lớn với hơn mười người ôm
Hai “cụ” cây không tuổi
Đó là cây si và cây gạo mọc cách nhau chừng 20m ở dọc triền đê thuộc thôn Khoan Bộ (huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc). Chẳng ai biết tuổi của cây, chỉ biết từ bao đời nay, từ thế hệ này qua thế hệ khác, các cụ cao niên hỏi những người lớp trước… được biết, từ khi họ sinh ra thì cây đã có rồi. Xung quanh hai “cụ” cây, những câu chuyện huyền bí được truyền tai nhau cũng từ xa xôi lắm. Đặc biệt những câu chuyện ấy cũng chưa bao giờ cũ…
Các cụ cao niên tại thôn Khoan Bộ lấy làm tự hào lắm khi kể về hai cây cổ thụ mọc bên bờ tả sông Lô, trên mảnh đất làng mình. Họ bảo, chưa nơi nào có được hai “cụ” cây lâu đời như cây gạo, cây si trên mảnh đất này.
Dẫn chúng tôi đi một vòng quanh cây gạo, ông Tùng một người dân cao tuổi chỉ vào thân cây, chỗ gốc cây bạnh ra to lớn nhưng vô cùng nhẵn nhụi. Bán kính của thân cây lớn, tính ra phải hai mươi người lớn dang tay ôm mới xuể. Cây si nhỏ hơn nhưng cũng tới 3 sải tay người lớn. Thân si có những chiếc rễ nhỏ quấn vào nhau tạo thành những đường vân có những hoa văn rất lạ mắt. Bên hai “cụ” cây này, ở thời điểm giặc Pháp xâm lược người dân đã được che chở dưới dáng cây sừng sững, hiên ngang.
Bà Lô, tự hào kể lại: “Thời xưa, khi giặc Pháp xâm lược, người dân nơi này đã anh dũng đứng lên chống lại kẻ thù. Cây gạo lúc đó với thân hình lực lưỡng, những góc cạnh bè ra như những cánh tay đã từng là chỗ để người dân tránh được bom đạn ác liệt của kẻ xâm lược. Nhiều người dân trong làng tin rằng vì có cây gạo cổ thụ này che chắn cho nên họ mới có thể vượt qua được những ngày tháng khốc liệt của chiến tranh như vậy. Họ tin “thần cây” đã “hiển linh” để giúp những người dân Khoan Bộ… ”.
Cũng từ đó đến nay, khi hòa bình lập lại cây gạo và cây si tỏa bóng mát che nắng cho người dân nơi này. Có một điều lạ là hầu hết những cây gạo trong làng khi thân hình phát triển to lớn là cây nào cũng có tầm gửi bám vào sinh sống, người ta cứ lấy đi thì tầm gửi lại mọc lên xanh tốt. Riêng cây gạo cổ thụ này thì tuyệt nhiên không hề có một nhánh tầm gửi nào sinh sống cả, thân cây lúc nào cũng mượt mà, nhẵn nhụi chứ không khô màu như những cây gạo bình thường khác. Và điều đặc biệt nhất, hai “cụ” cây chỉ ngày càng to lớn chứ không hề già nua…
Không chỉ có vậy, bên cạnh cây gạo cổ thụ này còn có rất nhiều những câu chuyện bí ẩn không ai có thể giải thích nổi.
Không chỉ có vậy, bên cạnh cây gạo cổ thụ này còn có rất nhiều những câu chuyện bí ẩn không ai có thể giải thích nổi.
"Cách đây độ vài năm rồi, có một sự việc rất lạ xảy ra, đó là một người phụ nữ ở xã Lãng Công (một xã giáp ranh với thôn Khoan Bộ, xã Phương Khoan) khi đi chợ huyện về ngang qua đây, thấy cây gạo rụng nhiều hoa quá nên dừng lại với ý định nhặt hoa gạo về cho bò ăn. Thế nhưng khi đang nhặt hoa gạo thì chị này dẫm chân phải một cái gai, nhưng sau rất nhiều thời gian chữa trị mà vết thương cứ loét ra không thể khỏi được. Biết sự lạ, người phụ nữ này đã mang lễ tới cây gạo này và nhờ những người cao tuổi làm lễ cúng bái thần cây, sau đó vết thương của người này tự nhiên mà khỏi. Từ đó, không ai dám phạm húy mà nhặt hoa gạo về để cho bò ăn…”, bà Lô kể lại.
Người dân quanh vùng còn truyền tai nhau những câu chuyện khác, đã có rất nhiều lần cây gạo này đã bị người dân mang dao đến chặt cành về làm củi. Tuy nhiên, chưa một cành gạo nào bị sứt mẻ, bởi mỗi khi có người leo lên cây gạo định chặt thì cành cây không trúng mà không hiểu sao lại chặt trúng tay mình. Từ đó không ai còn có ý định phạm vào cây gạo thiêng này nữa.
Tương tự như cây gạo, cây si cổ thụ cũng “thiêng” không kém. Cây si nằm chỉ cách cây gạo chừng 20m, nó mọc thẳng hàng với cây gạo và cũng chừng ấy tuổi đời. Gốc cây si với những chiếc rễ to quấn quanh có những hoa văn rất đẹp. Chính vì vậy có rất nhiều kẻ đã nhăm nhe muốn đào cây bán để kiếm lời. Đặc biệt trong những năm mà giá cây cảnh cao ngất trời bởi nhiều đại gia muốn tầm cây cảnh cổ thụ, cây si lúc nào cũng được đặt trong tầm ngắm của dân săn cây cảnh. Thế nhưng, không có một ai có thể đào hoặc di chuyển cây si này đi được.
Nhiều thanh niên từ nơi khác tới mặc dù đã nghe những lời cảnh báo nhưng không tin, vẫn cố tình mang thuổng, cuốc, xẻng để đào cây lên. Nhưng mỗi khi định đặt nhát cuốc nào thì đều rùng mình, sởn gai ốc và hầu hết những nhát cuốc bổ xuống không trúng đích mà có người đã cụt chân, mất tay sau những cái vung tay dại dột ấy.
Một người dân tản cư dựng nhà sống ở cạnh cây si này đã nhận cây là do ông ta trồng và đã chặt hết cành cây và gọi máy múc vào để múc cây. Nhưng sau khi ông này chặt cành, vài ngày sau khi ông ta chèo lên cây thị đã bị ngã và bị thương rất nặng. Máy múc mỗi lần vào định múc cây thì khi gần đến nơi tự nhiên chết máy không thể tiến vào được. Rất nhiều lần như thế và không còn ai còn dám có ý định đụng đến cây si cổ thụ này…
Linh hồn của làng
Không rõ những câu truyện mà người dân truyền miệng nhau có thực sự chính xác hay chỉ là những câu chuyện được thêu dệt. Thế nhưng, hai cây cổ thụ này được người dân Khoan Bộ rất coi trọng.
Ông Tùng cho biết: “Cây gạo và cây si là hai cây cổ thụ của làng, đã chứng kiến cuộc sống của rất nhiều thế hệ. Bản thân cây gạo và cây si cổ thụ này ngày xưa đều được đặt miếu thờ ở đó. Cây gạo cổ thụ là nơi đặt Miếu Ông của làng, thờ Thành Hoàng làng. Còn cây si được đặt Miếu Bà thờ một vị công chúa thời Hùng Vương…”.
Khi kẻ thù xâm lược chiếm đánh, những Miếu thờ này đã bị quân địch phá hủy, nhưng cây gạo và cây si vẫn còn đó, điều đặc biệt là chúng chỉ to lên nhưng không hề già đi. Những mầm xanh cứ mơn mởn mà tuyệt nhiên không hề có dấu hiệu của sự cằn cỗi.
Ông Tùng còn cho biết thêm, ngày xưa khi ông còn nhỏ, bên cây si cổ thụ còn có một cái Đình. Mỗi khi dân làng cúng tế vua xong thì treo pháo ở cây si này và đốt. Thời đó cây si cũng đã to như vậy, mỗi khi dân làng đốt pháo ông và chúng bạn thường ra gốc cây si này nhặt xác pháo về chơi.
Ở nơi cây gạo và cây si thời xưa còn là bến đỗ để mỗi khi những đoàn thuyền cập bến người ta dừng lại bên hai gốc cây cổ thụ này nghỉ chân. Khi Khoan Bộ kết nghĩa với một làng khác ở tận Tuyên Quang, mỗi khi làng có hội hè, tiệc tùng mời “đàng anh” đến dự, thì cây si và cây gạo là bến đỗ, là nơi mà hai bên gặp nhau và giao lưu văn hóa. Bên cạnh hai cây cổ thụ của làng còn có Ghềnh non bộ, nơi dân làng đặt ụ súng để bắn trả tàu Pháp giành những chiến công vang dội. Đó cũng là nơi làm nên lịch sử, mang đến danh hiệu anh hùng cho xã Phương Khoan.
Người dân địa phương cho biết, không cần biết hai cây cổ thụ này có “thiêng” và những câu chuyện huyền bí xung quanh chúng có thật hay không. Nhưng họ sẽ không bao giờ chặt và phá hoại hai cây cổ thụ này, bởi chúng đã chứng nhân cho bao thế hệ con em của làng sinh ra và lớn lên. Hai cây cổ thụ này chẳng khác nào linh hồn của làng, chúng không thua những cây đa, giếng nước là biểu tượng của những ngôi làng ở địa phương khác.
Đức Hạnh
