Nơi đây, thiên nhiên vẫn giữ được vẻ hoang sơ hiếm có, con người vẫn giữ trọn nét thuần hậu, chan hòa; nơi mà Thác Bồn tung bọt trắng giữa núi non hùng vĩ và Cây Sanh ngàn năm tuổi tỏa bóng như chứng nhân cho bao thăng trầm của lịch sử và văn hóa làng quê.
Thác Bồn - Dải lụa trắng giữa đại ngàn nguyên sơ
Từ trung tâm xã Giai Xuân, theo con đường đất đỏ uốn quanh triền núi chừng ba cây số, du khách sẽ bắt gặp âm thanh rì rầm vọng lại từ xa. Tiếng nước đổ hòa với tiếng gió, tiếng chim rừng thành một bản hòa tấu của thiên nhiên. Càng đi sâu vào, cảnh sắc mở ra dần, và giữa thảm rừng xanh thẳm, Thác Bồn - hay còn gọi là Thác Hồng Sơn - hiện lên lộng lẫy như một bức tranh sơn thủy sống động.
Thác nằm ở độ cao gần 1.000 mét, dòng nước từ đỉnh núi đổ xuống qua bốn tầng đá gối lên nhau, tung bọt trắng xóa, tràn trề sức sống. Nhìn từ xa, thác như dải lụa bạc mềm mại buông rơi giữa thảm xanh, vừa hùng vĩ, vừa dịu dàng. Nguồn nước của thác bắt đầu từ hai mó nước ở xóm Nghĩa Thành và xóm Yên Hòa, chảy quanh năm, mạnh nhất vào mùa mưa - từ tháng 5 đến tháng 11 - khi rừng đại ngàn no đầy sức sống.
Đường đến Thác Bồn vẫn giữ nguyên nét mộc mạc. Hai bên đường là những rừng trúc, rừng lim cổ thụ, xen kẽ những bụi dương xỉ, những khóm lan rừng nở hoa vàng rực. Dọc lối mòn, từng giọt nắng len qua tán lá chiếu xuống mặt đất ẩm mịn, gợi cảm giác như đang bước vào một miền cổ tích. Đến gần, tiếng thác đổ vang vọng như tiếng lòng của đất trời, như lời gọi mời dịu dàng mà da diết của thiên nhiên.
Dưới chân thác, ba hồ nước tự nhiên trong vắt quanh năm, rộng hàng trăm mét vuông, được bao quanh bởi đá núi và cây rừng. Nước ở đây mát lạnh đến tê người, chỉ cần chạm tay vào là cảm giác mệt mỏi dường như tan biến. Khi ánh nắng buổi sớm rọi qua màn sương, từng dải cầu vồng nhỏ hiện lên lung linh giữa hơi nước bốc lên mờ ảo - khung cảnh khiến bất cứ ai cũng phải lặng người chiêm ngưỡng.
Vào mùa hè, du khách có thể thỏa thích ngâm mình dưới dòng nước mát lạnh, nghe tiếng chim hót, tiếng gió rừng rì rào, tận hưởng cảm giác hòa mình vào thiên nhiên nguyên sơ. Với những người yêu nhiếp ảnh hoặc ưa khám phá, Thác Bồn là nơi lý tưởng để ghi lại những khung hình thơ mộng: dòng nước đổ tung bọt trắng, mây vờn quanh đỉnh núi, và những tán cây soi bóng xuống mặt hồ phẳng lặng.
Hiện nay, chính quyền xã Giai Xuân đang định hướng mời gọi đầu tư, xây dựng hạ tầng du lịch sinh thái tại khu vực Thác Bồn theo hướng giữ nguyên vẻ đẹp tự nhiên, khai thác bền vững. Các hạng mục như đường dẫn, bãi đỗ xe, khu tắm tự nhiên, điểm ngắm cảnh và khu nghỉ chân đang được khảo sát, đảm bảo không xâm hại đến cảnh quan rừng nguyên sinh. Mục tiêu là để mỗi du khách khi đến đây đều được sống trọn trong không gian xanh - nơi thiên nhiên được tôn trọng và con người là người bạn của rừng.
Nếu được đầu tư đúng hướng, Thác Bồn hứa hẹn trở thành “viên ngọc sáng” trong chuỗi du lịch sinh thái miền Tây Nghệ An, góp phần kết nối các điểm đến như Thác Khe Lim (Quỳ Hợp cũ), Đập Cây Si (Tân Kỳ cũ), Khu sinh thái Pù Mát (Con Cuông cũ)… tạo thành tuyến du lịch “theo dòng nước và rừng” độc đáo của xứ Nghệ.
Cây Sanh ngàn năm - Linh hồn của đất và người Giai Xuân
Nếu Thác Bồn được ví là trái tim của thiên nhiên Giai Xuân, thì Cây Sanh ngàn năm tuổi ở bản Kẻ Mui chính là linh hồn văn hóa của mảnh đất này.
Cây được công nhận là Cây Di sản Việt Nam năm 2015, là một trong ba cây Di sản của Nghệ An. Cao khoảng 30 mét, tán rộng hơn 40 mét, cây Sanh cổ thụ này ôm trọn ba khối đá hoa cương tự nhiên mà người dân gọi là Hòn Đá Trời, Hòn Đá Đất và Hòn Đá Chìm - biểu tượng cho trời, đất và con người hòa hợp.
Nhìn từ xa, cây Sanh sừng sững giữa khoảng đất rộng, rễ cây tua tủa buông xuống như hàng trăm chiếc cọc chống trời. Mỗi rễ như một đường gân sống, cắm sâu vào lòng đất, giúp thân cây hiên ngang trước mọi bão giông. Dáng thế của cây được nhiều chuyên gia cây cảnh đánh giá là hội tụ đủ yếu tố “cổ - kỳ - mỹ”, là một kiệt tác bonsai thiên tạo độc nhất vô nhị của Việt Nam.
Dưới tán cây là không gian mát rượi, ánh sáng lấp loáng xuyên qua từng lớp lá. Cảm giác đứng giữa bóng cây là cảm giác đứng giữa cõi thiêng, nơi con người và thiên nhiên giao hòa. Người dân địa phương gọi cây Sanh là “cây đoàn kết” - nơi mọi người tụ họp trong những dịp lễ hội, nơi họ gửi gắm ước nguyện về cuộc sống an lành, mùa màng tươi tốt.
“Cây đã có từ khi ông cha chúng tôi còn chưa sinh ra. Mỗi khi có chuyện vui, chuyện buồn, dân làng lại ra đây, thắp nén nhang cầu khấn, rồi quây quần bên nhau. Cây Sanh như chứng nhân cho bao thế hệ người Giai Xuân,” - cụ Nguyễn Văn Trị, người trông coi cây nhiều năm, chia sẻ.
Từ khi được công nhận là Cây Di sản Việt Nam, chính quyền địa phương đã quy hoạch khu vực xung quanh với diện tích 15 ha, hướng tới phát triển du lịch sinh thái - tâm linh. Theo quy hoạch, khu vực này sẽ được xây dựng đường giao thông nội vùng, bãi đỗ xe, khu tham quan và khu dịch vụ cộng đồng. Tất cả được thiết kế theo hướng “xanh”, hài hòa với cảnh quan thiên nhiên và bản sắc văn hóa địa phương.
Cây Sanh ngàn năm không chỉ là biểu tượng tâm linh của người Giai Xuân mà còn là điểm nhấn cho du lịch văn hóa - tâm linh của huyện Tân Kỳ cũ. Từ đây, du khách có thể kết nối đến các điểm khác như hang Mó, hang Thung Khiển, đền Khe Sanh, khe nước nóng, cột mốc số 0 - đường Hồ Chí Minh, tạo thành tuyến tham quan hấp dẫn, kết hợp khám phá và trải nghiệm văn hóa bản địa.
Con người Giai Xuân - Tình người giữa non xanh
Nếu cảnh sắc là phần xác của Giai Xuân thì con người nơi đây chính là linh hồn của vùng đất. Giữa đại ngàn hùng vĩ, người dân Giai Xuân vẫn giữ cho mình nét hiền hòa, chân chất, nồng hậu - như dòng suối trong lành chảy mãi giữa rừng sâu.
Người Giai Xuân sống gắn bó với rừng, với núi, với những dòng suối quanh năm xanh biếc. Họ xem rừng là người bạn, là nguồn sống và cũng là niềm tự hào. Ở đây, mỗi tấc đất, mỗi thân cây đều được nâng niu, bảo vệ. Ý thức giữ rừng, giữ nguồn nước đã trở thành nếp sống tự nhiên của họ.
Dạo quanh những bản nhỏ, du khách dễ bắt gặp những mái nhà gỗ nép mình bên sườn đồi, khói lam chiều vương vất trên mái tranh, những cụ già ngồi đan giỏ tre, những đứa trẻ nô đùa bên bến suối. Tiếng cười vang giữa núi rừng, hòa cùng tiếng thác, tiếng chim, tạo nên bản nhạc đồng quê ấm áp.
Dẫu cuộc sống còn nhiều khó khăn, người dân nơi đây vẫn lạc quan, yêu đời và hiếu khách. Họ sẵn sàng mời bạn chén nước chè xanh, đĩa sắn luộc, bát canh rau rừng giản dị mà đượm tình. Trong những buổi chiều, tiếng dân ca ví giặm lại vang lên - mộc mạc, sâu lắng, gợi nhớ bao nỗi niềm xứ Nghệ. Chính những con người ấy - chân chất, thủy chung và đầy nhân hậu - đã tạo nên nét riêng cho du lịch Giai Xuân: thiên nhiên nguyên sơ hòa cùng tình người nồng ấm.
Hướng đến du lịch xanh - bền vững và thân thiện
Nhận thấy tiềm năng quý giá ấy, chính quyền và người dân xã Giai Xuân đang từng bước xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù, kết hợp giữa khám phá - trải nghiệm - tâm linh. Mục tiêu là phát triển du lịch theo hướng xanh, bền vững và thân thiện với môi trường, vừa bảo tồn thiên nhiên, vừa mang lại sinh kế ổn định cho cộng đồng.
Theo quy hoạch chung giai đoạn 2020 - 2025, tầm nhìn đến 2035, Giai Xuân sẽ hình thành các cụm du lịch sinh thái gồm: khu du lịch Thác Bồn - Hồng Sơn, khu du lịch tâm linh Cây Sanh ngàn năm, kết nối với các điểm phụ trợ như hang Mó, hang Thung Khiển, khe nước nóng, đền Khe Sanh. Đây sẽ là nền tảng để xây dựng tuyến du lịch liên kết tạo thành chuỗi sản phẩm du lịch miền Tây Nghệ An.
Để hiện thực hóa mục tiêu ấy, địa phương đang tập trung cải thiện hạ tầng giao thông, hỗ trợ người dân phát triển dịch vụ lưu trú, ẩm thực, hướng dẫn viên cộng đồng. Đồng thời, xã cũng tích cực kêu gọi doanh nghiệp đầu tư, đồng hành trong việc quảng bá hình ảnh Giai Xuân ra ngoài tỉnh.
“Phát triển du lịch nhưng phải đi đôi với bảo tồn. Chúng tôi hướng đến một Giai Xuân xanh, sạch, đẹp, nơi du khách đến để trải nghiệm chứ không chỉ để ngắm cảnh,” - bà Nguyễn Thị Khuyên, Phó Chủ tịch UBND xã Giai Xuân nói với phóng viên Tạp chí điện tử Văn hóa và Phát triển.
Giai Xuân - Điểm đến của bình yên và kỳ vĩ giữa đại ngàn
Giữa nhịp sống hiện đại ngày càng vội vã, Giai Xuân như một miền trú ẩn bình yên cho tâm hồn. Không ồn ào, không xa hoa, nơi đây giữ trọn sự trong trẻo, chân thật và tinh khôi. Chỉ cần một lần đặt chân đến, bạn sẽ hiểu vì sao nhiều người gọi nơi này là “chốn tìm về của lòng người”.
Sáng sớm, sương phủ mờ thung lũng, mặt trời nhô lên từ đỉnh núi, ánh sáng phản chiếu qua thác nước tạo nên dải cầu vồng mềm mại. Trưa đến, gió từ rừng thổi về mát rượi, đưa theo hương lá, hương hoa rừng. Chiều buông, tiếng gà gáy vang giữa thung lũng, khói bếp tỏa bay, không gian nhuộm vàng trong ánh nắng tàn. Tất cả như một bức tranh sống động, khiến người lữ khách chỉ muốn ở lại thêm đôi ngày để tận hưởng sự yên bình hiếm có ấy.
Với tiềm năng phong phú, cảnh quan đa dạng và giá trị văn hóa đặc sắc, Giai Xuân đang từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch Nghệ An. Từ Thác Bồn tung bọt trắng giữa đại ngàn đến Cây Sanh ngàn năm tỏa bóng thiêng liêng, từ những nụ cười hiền hậu đến câu ví giặm mộc mạc, tất cả hòa quyện tạo nên một bản hòa ca của thiên nhiên và con người xứ Nghệ.
Tin rằng, với sự quan tâm, đầu tư đúng hướng của các cấp, các ngành cùng ý thức gìn giữ của cộng đồng, Giai Xuân sẽ sớm trở thành điểm đến sinh thái - tâm linh đặc sắc, nơi du khách tìm về không chỉ để chiêm ngưỡng, mà còn để lắng lòng, để thấy mình hòa cùng nhịp thở của đất trời.
Giai Xuân - viên ngọc xanh giữa lòng xứ Nghệ - đang chờ được đánh thức để tỏa sáng. Nơi ấy, mỗi ngọn gió, mỗi con suối, mỗi nụ cười đều mang hơi thở của quê hương, của tình người, của niềm tin vào một tương lai xanh, bền vững và đầy sức sống.
