Các đồng chí Hoàng Phú Hiền - Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Nguyễn Quý Linh - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ; Võ Thị Nhung - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì hội thảo. Tham dự còn có lãnh đạo các sở, ban, ngành, đơn vị liên quan; các chuyên gia, nhà khoa học cùng đông đảo doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh.
Ngành Halal bao gồm các sản phẩm “được cho phép”, “hợp pháp” sử dụng theo Luật Hồi giáo, với những yêu cầu nghiêm ngặt về thành phần, quy trình chế biến, bảo quản và vận chuyển. Không chỉ giới hạn ở thực phẩm, công nghiệp Halal còn mở rộng ra nhiều lĩnh vực thiết yếu của đời sống như dược phẩm, mỹ phẩm, tài chính, du lịch và dịch vụ.
Hiện nay, thị trường Halal toàn cầu có quy mô khổng lồ, phục vụ hơn 1,94 tỷ người Hồi giáo, chiếm gần 1/4 dân số thế giới. Dự báo đến năm 2030, con số này sẽ đạt khoảng 2,18 tỷ người, tương đương gần 30% dân số toàn cầu, với quy mô tiêu dùng Halal dự kiến chạm mốc 3.000 tỷ USD vào năm 2025. Đây là thị trường đầy tiềm năng để Việt Nam mở rộng xuất khẩu, thu hút đầu tư và phát triển du lịch phục vụ khách Hồi giáo, đồng thời tăng cường hợp tác với 57 quốc gia thành viên Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC).
Hiện Việt Nam có khoảng 1.000 doanh nghiệp được chứng nhận Halal, với 20 mặt hàng xuất khẩu sang thị trường này. Trong đó, thủy sản chiếm 40 - 45%, thực phẩm chế biến 30%, sữa 15%, còn lại là mỹ phẩm và dược phẩm (10%). Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt vẫn gặp nhiều thách thức như chi phí chứng nhận cao, thiếu thông tin về thị trường và tiêu chuẩn Halal, cùng hạn chế trong đào tạo nguồn nhân lực am hiểu văn hóa tiêu dùng Hồi giáo.
Ngày 14/02/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 10/2023/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam đến năm 2030” – một bước đi quan trọng nhằm phát triển ngành Halal theo hướng bài bản, chuyên nghiệp, giúp doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Với lợi thế về nông nghiệp đa dạng, vùng nguyên liệu quy mô lớn, Nghệ An có nhiều sản phẩm phù hợp với tiêu chuẩn Halal như: thủy sản, nông sản chế biến, sản phẩm chăn nuôi, chè, gia vị, thảo mộc, dược liệu…
Hiện nay, một số doanh nghiệp của tỉnh đã được cấp chứng nhận Halal gồm: Công ty Cổ phần Thủy sản Vạn Phần Diễn Châu. Công ty TNHH Chè Trường Thịnh. Công ty TNHH Chè Truyền Thống. Nhà máy Chè Thành Đạt. Công ty Cổ phần Sữa TH; Nhà máy chế biến nước tinh khiết, thảo dược và nước hoa quả Núi Tiên (Tập đoàn TH). Công ty Cổ phần Nafoods Group. Nhà máy chế biến nước dứa xuất khẩu - Tổng công ty Cổ phần Thực phẩm Nghệ An…
Tuy vậy, Nghệ An vẫn còn hạn chế thông tin về thị trường Halal quốc tế, quy trình xin cấp chứng nhận còn phức tạp, và nguồn nhân lực am hiểu về Halal còn thiếu. Do đó, việc tổ chức hội thảo khoa học lần này có ý nghĩa quan trọng, giúp nâng cao nhận thức, kết nối chuyên gia - doanh nghiệp, đồng thời mở ra hướng phát triển mới cho sản phẩm Nghệ An trên thị trường quốc tế.
Tại hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ tổng quan về thị trường Halal, bao gồm xu hướng phát triển, tiêu chuẩn chứng nhận, kinh nghiệm quốc tế, đồng thời phân tích thực trạng và tiềm năng tham gia thị trường của Nghệ An.
Nhiều ý kiến đề xuất giải pháp cụ thể để hình thành ngành công nghiệp Halal tại địa phương, như: Xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm Halal trọng điểm (sữa, chè, thủy sản, nông sản chế biến, gia vị, dược liệu, du lịch Halal). Quy hoạch vùng nguyên liệu đạt chuẩn VietGAP/GlobalGAP và Halal, kết hợp ứng dụng công nghệ số, truy xuất nguồn gốc bằng blockchain. Đào tạo đội ngũ chuyên gia, tư vấn và cán bộ kỹ thuật Halal tại chỗ. Xây dựng chuỗi giá trị Halal hoàn chỉnh, từ nguyên liệu – chế biến – chứng nhận – logistics – xúc tiến thương mại.
Phát biểu kết luận hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Phú Hiền ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến tâm huyết, khoa học và thực tiễn của các chuyên gia, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp và đại biểu tham dự.
Ông Hoàng Phú Hiền nhấn mạnh, thị trường Halal đang nổi lên với tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ, bao trùm nhiều lĩnh vực. Dự kiến đến năm 2030, quy mô thị trường này sẽ vượt 5.000 tỷ USD. Việt Nam nói chung, và Nghệ An nói riêng, có đầy đủ tiềm năng và lợi thế để tham gia chuỗi giá trị Halal toàn cầu, đặc biệt trong nông nghiệp, thủy sản, chế biến thực phẩm và du lịch.
Từ tầm nhìn chiến lược quốc gia, Chính phủ đã giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì xây dựng hệ thống tiêu chuẩn Halal Việt Nam, hình thành Trung tâm Chứng nhận Halal Quốc gia - nền tảng quan trọng để các địa phương, trong đó có Nghệ An, nắm bắt cơ hội, đa dạng hóa thị trường, nâng tầm thương hiệu nông sản Việt Nam ra thế giới.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị: Các sở, ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, đào tạo, giúp doanh nghiệp hiểu rõ tiêu chuẩn Halal, quy trình chứng nhận và văn hóa tiêu dùng Hồi giáo. Lựa chọn sản phẩm có lợi thế cạnh tranh cao để phát triển theo tiêu chuẩn Halal, hướng tới các thị trường tiềm năng như Trung Đông, Malaysia, Indonesia, UAE, Ấn Độ. Hình thành vùng nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế, đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc. Giao các sở, ngành đầu mối kết nối với Trung tâm Chứng nhận Halal Quốc gia, các tổ chức quốc tế, đồng thời thiết lập cơ sở dữ liệu sản phẩm, doanh nghiệp Halal Nghệ An. Tổ chức các hội chợ, diễn đàn Halal, tham gia sự kiện quốc tế, xây dựng thương hiệu “Halal Nghệ An - tin cậy, chuẩn mực, bền vững”. Khuyến khích doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, làng nghề OCOP tham gia mô hình “cụm sản xuất Halal”, kết nối qua nền tảng số và thương mại điện tử.
UBND tỉnh khẳng định sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp, viện - trường và chuyên gia, cụ thể hóa các nội dung của hội thảo thành chương trình hành động giai đoạn 2025 - 2030, gắn với chiến lược phát triển xuất khẩu và hội nhập kinh tế quốc tế của Nghệ An trong thời kỳ mới.
