Tham dự buổi lễ có các đồng chí: Phan Văn Mãi, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM; Lâm Đình Thắng, Thành ủy viên, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP; Tăng Hữu Phong, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM…
TS. Lê Hữu Phước, Tổng thư ký Ủy ban Giải thưởng Trần Văn Giàu cho biết, Giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu là giải thưởng được thành lập từ năm 2002 theo nguyện vọng của cố giáo sư Trần Văn Giàu, với mục tiêu động viên, khích lệ cho các tác giả có các công trình nghiên cứu thuộc hai lĩnh vực: lịch sử và lịch sử tư tưởng tại Nam Bộ và khu vực cực Nam Trung Bộ (từ Ninh Thuận đến Cà Mau).
Giải thưởng được Ủy ban giải thưởng Trần Văn Giàu xét chọn và trao giải hằng năm. Năm 2024, giải thưởng được trao cho tác phẩm Đô thị Sài Gòn - Chợ Lớn trước năm 1945 qua tài liệu lưu trữ do nhóm tác giả Võ Nguyên Phong và Cù Thị Dung thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước - Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II thực hiện.
Thay mặt nhóm tác giả vinh dự được nhận giải thưởng Trần Văn Giàu, tác giả Cù Thị Dung chia sẻ, với những người nghiên cứu không chuyên, ấn phẩm là kết quả của một quá trình chuẩn bị và nghiên cứu trong một thời gian dài. Ngoài việc thừa hưởng một khối lượng tri thức đồ sộ đã công bố về Sài Gòn - Chợ Lớn từ các thế hệ và nhà nghiên cứu đi trước, chúng tôi còn tiếp cận và xử lý một khối tài liệu lưu trữ lớn hiện đang bảo quản tại các trung tâm lưu trữ, đặc biệt là Trung tâm lưu trữ Quốc gia II. Một số vấn đề còn mới trong chuyên khảo mà chúng tôi đã thực hiện, chỉ là những mảnh ghép ban đầu cho một đô thị hàng đầu Nam Bộ. Bản thân Sài Gòn – Chợ Lớn và rộng hơn là Nam Bộ, luôn ẩn chứa các giá trị lịch sử và cần sự chung tay của các thế hệ để viết nên những tư liệu này.
Thay mặt Thường trực Thành ủy UBND TPHCM, đồng chí Phan Văn Mãi trân trọng cảm ơn những nỗ lực, những đóng góp tâm huyết và trách nhiệm của các thành viên Ủy ban Giải thưởng Trần Văn Giàu đã duy trì và phát triển hoạt động của giải thưởng. Đồng chí Phan Văn Mãi đánh giá, những sản phẩm của giải thưởng thật sự đóng góp có ý nghĩa trong quá trình xây dựng và phát triển thành phố từ nền tảng tinh thần cho đến đóng góp vào quy hoạch chiến lược, kế hoạch xây dựng, phát triển thành phố.
Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi chúc mừng các tác giả đã nhận Giải thưởng Trần Văn Giàu lần thứ 12 năm 2024. “Với lao động sáng tạo và tình yêu, trách nhiệm nhóm tác giả đã biên tập những tài liệu lưu trữ thành 1 tác phẩm có giá trị rất lớn phục vụ cho công tác nghiên cứu, tham khảo; có thể tiếp thu những giá trị từ quá khứ để tiếp tục xây dựng và phát triển thành phố. Đây là công trình rất có ý nghĩa và xứng đáng nhận giải thưởng” - đồng chí Phan Văn Mãi đánh giá.
Gợi ý thêm cho giải thưởng, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi cho rằng, cần tiếp tục mở rộng giới thiệu giải thưởng đến các tổ chức, các nhà nghiên cứu ở khắp mọi miền đất nước kể cả ở nước ngoài có công trình nghiên cứu về Nam Bộ, đặc biệt trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa để trao giải, đây là điều rất cần thiết. Làm sao những công trình nghiên cứu về Nam Bộ, về Sài Gòn - TPHCM, trong đó có những công trình đã được trao Giải Trần Văn Giàu được tiếp tục phát huy những giá trị trong quá trình xây dựng, phát triển thành phố, vùng Đông Nam Bộ và vùng Nam Bộ.
Đồng chí Phan Văn Mãi đề nghị, Sở Thông tin và Truyền thông TP tham mưu cho Thường trực UBND TP và Ủy ban Giải thưởng cách thức để đưa các nội dung từ các công trình tác phẩm đạt giải vào trong quy hoạch vùng, trong triển khai quy hoạch thành phố, quy hoạch liên kết vùng trong thời gian tới. “Mong rằng giải thưởng sẽ tiếp tục phát huy, tiếp tục lựa chọn được những công trình nghiên cứu có ý nghĩa và tiếp tục đóng góp xây dựng phát triển thành phố, cho vùng Đông Nam Bộ, cho vùng Nam Bộ.
Tác phẩm Đô thị Sài Gòn - Chợ Lớn trước năm 1945 qua tài liệu lưu trữ với độ dày 552 trang, được bố cục thành 2 phần với 4 chương.
Phần 1: Vùng Sài Gòn - Gia Định: Từ sơ khởi đến năm 1859 gồm chương I: Những tiền đề hình thành vùng đất mới và chương II: Sài Gòn - Gia Định trước thời Pháp thuộc.
Phần 2: Đô thị Sài Gòn - Chợ Lớn thời Pháp thuộc (1859 - 1945) gồm chương III: Tổ chức hành chính Sài Gòn - Chợ Lớn và chương IV: Quy hoạch đô thị Sài Gòn - Chợ Lớn.
