Liệt sĩ Phan Tấn Dư là con thứ 10 của mẹ Niệm. Đến giờ, người mẹ này không thể nào quên hình ảnh cuối cùng được nhìn thấy người con trai của mình bước sang tuổi 22, rồi sau đó vĩnh viễn gửi mình nơi hải đảo xa xôi của Tổ quốc. Đó là cái tết cuối cùng mẹ được nhìn thấy mặt con, hình ảnh ấy luôn thức ngủ trong lòng mẹ suốt mấy chục năm qua.
"Mẹ có cả chục đứa con, giờ chúng sống xung quanh mẹ, bên cạnh mẹ, chỉ có thằng Dư nằm ở nơi xa. Mẹ không tiếc nuối vì hắn hy sinh cho đất nước, nhưng mấy chục năm qua, ngày nào mẹ cũng nhớ tới hắn! Tụi nó đi khi mới đôi mươi, đứa nào mẹ cũng thấy trẻ, thấy tươi rói cả. Chắc chưa đứa nào biết cầm tay con gái. Tụi nó ngày đi vô tư yêu đời lắm, thằng Dư của mẹ cũng vậy", mẹ Niệm bồi hồi.
"Tụi nó nghỉ phép, ở nhà ăn tết với gia đình. Rồi tụi nó đi bí mật lắm, chỉ kịp nhờ người quen nhắn lại với gia đình người thân. Đó là cái tết cuối cùng của nó ở nhà với cha mẹ mà gia đình nghèo quá, chẳng có gì ngon để cho nó ăn cả!", mẹ Niệm ngầm ngùi lau nước mắt. Năm đó, anh Dư bảo khi nào ra quân là sẽ cưới vợ rồi xin anh chị để cả đời được chăm sóc cho mẹ Niệm. Ấy vậy mà chỉ trong tích tắc anh đã hy sinh.
Hôm ấy là một chiều giông gió, cả nhà đang lo cuốn rạ vì sợ ướt lúc trời trở giông. Chợt nghe loáng thoáng trên loa truyền thanh của hợp tác xã thông báo tin về những người lính mất tích ở đảo đá Gạc Ma, trong đó có tên Phan Tấn Dư.
Trong buổi chiều và tối hôm ấy, mẹ Niệm dù ngã quỵ nhưng trong lòng không nghĩ con mình lại hy sinh nên bảo các con tìm cách liên lạc với đơn vị của con để chứng thực thông tin lần nữa. “Linh cảm của người mẹ mách mẹ như thế. Nhiều đêm, mẹ thấy thằng Dư về nhà, mặc áo quần hải quân chào mẹ rồi đi. Mẹ đau buồn không muốn tin, ốm đau mất cả tháng. Sau đó, mẹ chọn tấm ảnh cũ của thằng Dư rồi lập bàn thờ cho con. Các gia đình khác đến động viên, trách mẹ vội vàng. Họ cũng lo cho con họ và hy vọng tụi nó trở về. Chỉ có mẹ là dám đối diện sự thật... Lần thứ ba khi nghe đơn vị thằng Dư xác nhận, mẹ như chết lặng!”, mẹ Niệm nghẹn ngào tâm sự.
.gif)
Mẹ Niệm ngày ngày nhang đèn cho người con trai tuổi đôi mươi đã mãi mãi hòa vào cùng sóng nước.
Trong suốt buổi trò chuyện, mẹ Niệm luôn nhắc đến người đồng chí đồng đội của liệt sĩ Dư. Đó là cựu binh Nguyễn Văn Dũng (SN 1966, ở TP.Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa). Mẹ bảo, mẹ xem anh Dũng như con ruột, anh Dũng cũng xem mẹ như mẹ ruột. Hễ nửa tháng đôi mươi ngày là anh Dũng lại bắt xe từ TP.Nha Trang ra thăm mẹ.
Mẹ Niệm kể: “Mấy năm sau ngày thằng Dư mất, có người trong Nha Trang ra hỏi đây có phải là nhà Phan Tấn Dư không? Cả nhà mừng quá, nghĩ thằng Dư mất tích đâu đó, nay trở về. Nhưng rồi nó bảo: “Con là Dũng, bạn Dư đây. Con tìm nhà má suốt mấy năm nay. Giờ tìm được nhà rồi, cho con được làm con má, thay Dư chăm sóc má”. Lúc ấy, mẹ biết tia hy vọng bị dập tắt nhưng mừng vì thằng Dũng nói vậy”'.
Liên lạc với cựu binh Dũng, anh cho biết dù không trực tiếp tham gia trận hải chiến đẫm máu ngày 14/3/1988, nhưng có lẽ anh là một trong những người lính bị ám ảnh nhất với trận đánh ấy. Anh và liệt sĩ Dư cùng tuổi Bính Ngọ, nhập ngũ cùng ngày, thời còn tỉnh Phú Khánh. Những ngày đầu tháng 3/1988, toàn đơn vị được quán triệt nhiệm vụ trước lúc lên tàu trực chỉ Trường Sa. Các anh đã xác định đi chuyến này là rất gay go vì không khí hầm hập từ các bãi đá thuộc cụm đảo Sinh Tồn liên tục dội về Cam Ranh. Vì vậy, đêm trước hôm lên tàu ra Trường Sa, các anh có ngồi lai rai với nhau một bữa. Hậu quả là giọng anh Dũng khàn đặc.
“Tôi là lính thông tin, nhiệm vụ thông báo tình hình cho toàn đơn vị nhưng nói không ra hơi như thế thì đi Trường Sa làm sao được! Chỉ huy đơn vị buộc phải tìm người thay thế. Anh nuôi quân Phan Tấn Dư, người cũng từng được đào tạo một khóa ngắn ngày về truyền tin, được chọn lấp vào chỗ trống đó. Ba ngày sau chuyến đi, tin từ Trường Sa báo về cho biết, anh Dư mất tích. Nghe tin, tôi giật thót tim vì mình đã may mắn, nhưng nỗi ân hận lập tức giày vò tôi suốt những ngày sau đó”, anh Dũng nghẹn ngào.
Ngay sau đó anh Dũng cũng ra Trường Sa và bị thương. Ba năm sau, anh khoác ba lô trở về bằng đôi chân không lành lặn. Anh tâm sự: “Tôi và anh Dư chưa bao giờ là bạn thân của nhau lúc tại ngũ, nhưng bây giờ, tôi đã thành đứa con nuôi của mẹ Niệm. Tôi nguyện trọn đời sống có thủy chung và trách nhiệm với mẹ. Với tôi, anh Dư như người chết thế cho tôi vậy”.
Gần 30 năm qua, nhà liệt sĩ Dư trở thành nơi gặp gỡ của những người lính Trường Sa quê tỉnh Phú Yên vào mỗi dịp giỗ liệt sĩ 27 tháng Giêng cũng như ngày 14/3 hằng năm. Mỗi lần như thế, mẹ Niệm vừa cảm thấy ấm lòng lại vừa xa xót. Mẹ vẫn suốt đời thiếu Dư nhưng bù đắp vào nơi trống vắng ấy là tình cảm của bao bạn bè, đồng đội của con mẹ. Với các anh, cả những người đã ngã xuống để làm nên Vòng tròn Gạc Ma bất tử, cả những người trở về mang đầy thương tích, thì những người mẹ của các chiến sỹ Gạc Ma như mẹ Niệm luôn là mẹ của những vòng tròn bất tử trên vùng biển của tổ quốc. Thiêng liêng mãi mãi!
Ngọc Huy - Minh Ngọc
