Từ Pakse đi theo quốc lộ 13 về hướng bắc Champassak khoảng 40 km rồi rẽ vào một cụm quần cư của người Lào gọi là bản Nong Du. Đó là nơi tạm cư của thầy mó Khào Thạu nỗi tiếng về bùa yêu val ka ly phủl. Mó Khào Thạu đã từng đi chu du khắp các chùa núi linh thiêng ở Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Malaisia để bắt ma trong bộ dạng người bán dạo dầu gió.
Val ka ly phủl là món ngải độc nhất vô nhị của Lào mà người Việt gọi là bùa Lèo.
Val ka ly phủl đực
Truyền thuyết dân gian Pakse kề rằng, từ thuở xa xưa, đức Phật Thích Ca Mâu Ni chưa đản sinh có một người phụ nữ đức hạnh tên là Phuc Sa Ti thường tìm cây gỗ thơm trắc bá diệp cúng hương cho thượng đế để nguyện cầu kiếp sau có được một đứa con bồ tát. Lời khấn nguyện của người phụ nữ này được thượng đế chuẩn y. Về già người phụ nữ này chết và được lên cõi thượng giới làm vợ vua trời In Đà Ra. Khi gần kết thúc kiếp trời, bà lại được vua trời In Đà Ra ban cho 10 điều phúc trong 10 kiếp sau. Bà được tái sinh 10 kiếp ở trần thế trong danh phận cao sang và đều được đặt tên là Phuc Sa Ti. Đến kiếp thứ 10 ở trần thế, bà Phuc Sa Ti trở thành vợ vua San Gia Dá.
Nhớ lời nguyện của bà, vua trời In Đà Ra cho Vet San Đà Ra Gia Tà Ka (hàng ngàn năm sau tái kiếp thành đức Phật Thích Ca) hóa thân vào bụng bà.
Vét San Đà Ra được sinh ra từ bụng bà Phuc Sa Ti và trở thành hoàng tử.
Để bảo vệ hoàng tử trước các thế lực ma quỉ, thượng đế tạo một khu rừng bảo vệ gồm dãy Hymalaia kéo dài xuống tận Campuchia. Trong khu rừng đó, thượng đế trồng 16 cây val ka ly phủl linh thiêng, trong đó có 2 cây trên đỉnh Phou Kao.
Val ka ly phủl cái
Cây val ka ly phủl có quả là những mỹ nữ lõa thể xinh đẹp, gợi dục. Hàng đêm, những nàng tiên ka ly phủl múa… sexy và hát những bài ca giao tình để thu hút những thế lực tà ma đi vào cung điện của hoàng tử Vet San Đà Ra. Những nàng tiên val ka ly phủl có nhiệm vụ giao hợp với những thế lực ma quỉ để hút hết tinh lực, bùa phép, pháp thuật lẫn trí nhớ. Hút xong những thứ đó, nàng ka ly phủl sẽ nhanh chóng khô quắt lại. Những tinh lực, bùa phép lẫn trí nhớ của kẻ thù nằm trong thân thể các nàng ka ly phủl cũng sẽ khô quắt theo.
Khi trồng những cây này, thượng đế đã quên rằng 1 ngày trên trời bằng 100 năm ở trần gian. Ngài đã hóa phép cho cây ra trái mỗi ngày tính theo giờ trên… trời nên 100 năm dưới trần, ka ly phủl mới ra quả 1 lần. Vì vậy, khi cây val ka ly phủl cho quả, hoàng tử Vet San Đà Ra đã mãn đời và 1000 năm sau tái sanh thành đức Phật. Những nàng val ka ly phủl trở nên buồn chán đành tìm đến những nơi đức Phật hành thiền ca múa. Khi đức Phật ngồi dưới những cội cây hành thiền, những nàng tiên Val ka ly phủl thoát y múa gợi tình xung quanh.
Đến lúc này, vua trời In Đà Ra mới sực nhớ sai lầm của mình. Ngài dùng phép thuật khiến cây mọc thêm những quả giống đực để giao phối giải tỏa ức chế cho những quả giống cái. Vì vậy, mùa này cây mọc quả đực thì mùa sau cây mọc quả cái, luân phiên nhau trong thời gian 100 năm.
Theo các pháp sư Lào, 16 cây thiêng val ka ly phủl đã sinh sôi nảy nở khắp vùng núi Hymalaia, hạ Lào, bắc Thái Lan… Và vùng rừng núi Champassak có nhiều cây Val ka ly phủl nhất. Họ cũng cho rằng, chỉ có những pháp sư đạt được trình độ thoát tục, gia nhập được tầng thiền giới thượng thừa mới có đủ cơ duyên gặp được loại cây này.
Truyền thuyết này không riêng của Lào mà giới pháp sư các nước láng giềng, thậm chí ở Mehico cũng truyền tụng.
Ngày nay, nhiều pháp sư Lào, Thái Lan, Myanmar vẫn thỉnh thoảng đi vào các cánh rừng di thiền (vừa đi vừa thiền) để mong tìm được quả val ka ly phủl. Khi gặp được quả val ka ly phủl, pháp sư không vội hái ngay mà thực hiện bài chú: "Nam mô tat sa. Jit jê ru nít. Nit jit je ru. Kinari kinaron. Nam mô tat sa". Từ bài chú này cho thấy, hệ phái Vật Linh của các pháp sư Lào vẫn là một chi nhánh truyền thừa từ Phật giáo. Hay nói cách khác, bùa chú Lào là sự pha trộn giữa Phật giáo Nam Tông với tín ngưỡng Linh Vật.
Từ thuở xa xưa, các pháp sư Lào đã tìm được bí quyết đưa linh hồn người sống vào những quả val ka ly phủl bằng bùa, chú. Một phụ nữ nào đó được pháp sư đưa linh hồn vào quả val ka ly phủl cái sẽ chết mê chết mệt người đàn ông được đưa linh hồn vào quả val ka ly phủl đực tương ứng. Đó gọi là ngải yêu.
Cặp vợ chồng nào sở hữu 1 cặp val ka ly phủl được yểm bùa sẽ yêu thương nhau trọn đời. Một người qua đời, người kia sẽ chết theo. Chàng trai nào yêu đơn phương, chỉ cần có đủ cặp val ka ly phủl sẽ khiến cô gái kia yêu mình đến bi lụy.
Một lá bùa yêu.
Nếu không đủ cặp đực - cái làm bùa yêu thì pháp sư dùng 1 quả làm bùa thư. Quả cái dùng thư phụ nữ và quả đực dùng thư đàn ông. Để thư 1 người đàn ông, pháp sư cần có ảnh chân dung của nạn nhân. Pháp sư sẽ dùng lá bùa có ghi tên nạn nhân và tấm ảnh chân dung gói quả val ka ly phủl đực lại rồi đặt lên bàn thờ đọc chú nhiều giờ liền. Sau đó, pháp sư vừa đọc chú vừa dùng kim châm vào "thân thể" quả val ka ly phủl. Pháp sư châm vào vị trí nào trên "thân thể" quả thì nạn nhân sẽ bị đau nơi đó. Nếu châm vào vùng "bụng" của quả, cho dù nạn nhân ở cách đó hàng vạn cây số cũng sẽ đau bụng lăn lộn. Nếu bị châm vào "đầu", nạn nhân sẽ trở nên điên loạn.
Nạn nhân muốn hết đau phải nhờ một thầy mó cao tay ấn hơn thầy mó hung thủ mới trục được bùa ra. Khi nạn nhân trục được bùa ra khỏi người thì thầy mó hung thủ sẽ bị đau đớn, có khi bị hộc máu tươi đến chết.
Ngày nay ít ai dám dùng val ka ly phủl thư bùa hãm hại người khác vì bùa chú không thể chiến thắng … súng. Vả lại, người Lào rất tin vào luật nhân quả. Hại người sẽ có lúc chính mình bị hại.
Chúng tôi không thể kiểm chứng và cũng không có ý định kiểm chứng khả năng kết duyên kỳ diệu của val ka ly phủl. Dù có hay không, dù đúng hay sai, val ka ly phủl cũng chỉ là một yếu tố tốt để người Lào chân chất tựa vào làm niềm tin cho cuộc sống hiện tại.
Với người Lào, bùa, phép, chú, ngải (tạm gọi là pháp thuật) là một phần không thể thiếu trong đời sống thường nhật. Dân Lào không xem pháp thuật là mê tín dị đoan mà là 1 thứ tín ngưỡng song hành với Phật giáo vốn được xem là quốc giáo. Họ xem Phật giáo là cứu cánh phần hồn cho kiếp sau tốt hơn kiếp này, còn pháp thuật là cứu cánh cho phần xác của kiếp này. Vì vậy ở Lào, đi đâu cũng gặp bùa. Mỗi người Lào có ít nhất 1 dây "cà tha" (bùa hộ mạng, cứu nạn) trong người. Mỗi làng, xóm ở Lào có ít nhất 1 thầy "mó" (pháp sư). Riêng khu vực Phou Kao này có ít nhất 20 thầy mó. Ngày xưa, ở đây có hàng trăm thầy mó nhưng do cần tiền, nhiều thầy bỏ nghề, bỏ làng ra chợ để làm giàu. Ai chấp nhận làm thầy mó phải chấp nhận cảnh nghèo khổ, cơ cực. Khi đã giàu thì pháp thuật hết linh nghiệm.
Ở cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, các pháp sư Lào cùng những pháp sư Việt thường xuyên gặp gỡ giao lưu và trao đổi học thuật. Vì vậy, ngày nay ở khu vực Nam bộ, vẫn còn tồn tại một số pháp sư theo trường phái "Lèo".
Hầu hết các chợ trên đất Lào đều có những người chuyên bán bùa, ngải. Đó là mặt hàng tâm linh không thể trong mọi gia đình./.
