Báo chí với vai trò thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 198/2025/QH15

TÓM TẮT

Kinh tế tư nhân (KTTN) ngày càng được xác định là động lực quan trọng của nền kinh tế Việt Nam trong thời kỳ hội nhập và phát triển. Tuy nhiên, để khu vực này phát triển đúng tầm và bền vững, cần có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía, trong đó báo chí giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Trong bối cảnh triển khai Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội, báo chí không chỉ là kênh truyền thông chính sách mà còn là lực lượng đồng hành cùng doanh nghiệp tư nhân, phản ánh thực tiễn, phát hiện vướng mắc và kiến tạo không gian phát triển. Bài viết phân tích sâu vai trò của báo chí trong thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, từ đó đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả và đạo đức báo chí trong giai đoạn mới.

Từ khóa: Báo chí; kinh tế tư nhân; Nghị quyết 68-NQ/TW; Nghị quyết 198/2025/QH15; chính sách phát triển; truyền thông phát triển.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Sự chuyển mình mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam trong hơn ba thập niên qua, đặc biệt từ sau Đổi mới 1986, gắn liền với quá trình phát triển của các thành phần kinh tế, trong đó khu vực kinh tế tư nhân ngày càng đóng vai trò trung tâm. Với gần 867.000 doanh nghiệp, hàng triệu hộ kinh doanh, đóng góp hơn 40% GDP và tạo việc làm cho khoảng 85% lực lượng lao động ngoài khu vực nhà nước, KTTN đang trở thành động lực tăng trưởng ngày càng rõ nét.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy khu vực tư nhân vẫn gặp nhiều rào cản: môi trường kinh doanh chưa thực sự minh bạch, thiếu ổn định; tiếp cận tín dụng, đất đai còn khó khăn; năng lực quản trị còn yếu; và đáng kể là định kiến xã hội vẫn tồn tại ở một bộ phận dư luận.

Nhận thức rõ vai trò chiến lược của KTTN, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025, khẳng định việc “phát triển mạnh mẽ KTTN là yêu cầu khách quan, cấp thiết và lâu dài”. Tiếp đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15, cụ thể hóa chủ trương này thành hành lang pháp lý, chính sách cụ thể.

Trong bối cảnh đó, báo chí - với vai trò là thiết chế truyền thông, phản biện và kiến tạo - trở thành một nhân tố không thể thiếu trong quá trình thúc đẩy KTTN phát triển bền vững, hiệu quả, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.

2. BỐI CẢNH CHÍNH SÁCH MỚI: CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI KINH TẾ TƯ NHÂN

2.1. Nghị quyết số 68-NQ/TW và tư duy phát triển mới

Nghị quyết 68-NQ/TW là bước phát triển quan trọng về tư duy kinh tế của Đảng, thể hiện sự chuyển biến từ “thừa nhận” sang “bảo vệ” và “khuyến khích” phát triển KTTN. Lần đầu tiên, khu vực này được xác định là “một động lực quan trọng của nền kinh tế”, với yêu cầu phát triển “cả về số lượng, chất lượng, hiệu quả và bền vững”.

Nghị quyết này cũng nhấn mạnh việc xóa bỏ rào cản, định kiến; bảo đảm quyền bình đẳng tiếp cận các nguồn lực; và thúc đẩy hình thành đội ngũ doanh nhân có bản lĩnh, đạo đức, trách nhiệm xã hội.

2.2. Nghị quyết số 198/2025/QH15: Cụ thể hóa chính sách vào thực tiễn

Nghị quyết 198/2025/QH15 đóng vai trò triển khai thực tiễn, với hàng loạt chính sách ưu đãi, cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ tài chính - tín dụng - công nghệ và đổi mới mô hình quản trị nhà nước với doanh nghiệp tư nhân. Cùng lúc, Nghị quyết cũng đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan quản lý, hiệp hội ngành nghề và báo chí - như một mắt xích quan trọng trong chuỗi truyền thông chính sách và lan tỏa tư duy phát triển mới.

3. BÁO CHÍ VỚI VAI TRÒ KIẾN TẠO KHÔNG GIAN PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN

3.1. Tạo dựng hình ảnh tích cực và niềm tin xã hội

Báo chí là lực lượng tiên phong trong việc xây dựng hình ảnh tích cực về doanh nhân, doanh nghiệp tư nhân - những người tạo ra của cải vật chất, việc làm và đổi mới công nghệ. Thông qua các chuyên mục như “Doanh nhân Việt Nam thời hội nhập”, “Khởi nghiệp 4.0”, hay các loạt phóng sự truyền hình thực tế, báo chí có thể giúp xã hội hiểu đúng - đủ - sâu về vai trò của KTTN.

Sự thay đổi nhận thức xã hội về doanh nhân không thể tách rời những câu chuyện thực tiễn: một doanh nghiệp khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng thành công nhờ đổi mới sáng tạo; một tập đoàn tư nhân đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao; hay những doanh nhân sẵn sàng cống hiến tài sản, trí tuệ vì cộng đồng.

3.2. Phản ánh thực tiễn, phản biện chính sách

Báo chí là kênh tiếp nhận và phản ánh tiếng nói từ doanh nghiệp đến với các cơ quan hoạch định chính sách. Nhiều bất cập trong pháp luật, thủ tục hành chính, tình trạng “giấy phép con” hay nhũng nhiễu của cán bộ bị phát hiện và xử lý sau các loạt điều tra báo chí.

Những bài viết phản biện, góp ý chính sách không chỉ thể hiện vai trò kiểm soát quyền lực mà còn là công cụ góp phần hoàn thiện thể chế. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi nhà báo phải có năng lực chuyên môn, hiểu biết sâu sắc về kinh tế và giữ vững đạo đức nghề nghiệp.

3.3. Kết nối doanh nghiệp với thị trường và cộng đồng

Báo chí không chỉ là công cụ truyền thông chính sách mà còn là cầu nối giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường trong nước và quốc tế. Thông qua việc quảng bá thương hiệu, sản phẩm; giới thiệu mô hình kinh doanh hiệu quả; cập nhật xu hướng tiêu dùng, chuyển đổi số hay kinh doanh xanh, báo chí đóng vai trò xúc tiến thương mại hiệu quả.

Nhiều tờ báo kinh tế chuyên sâu đã và đang trở thành đối tác đồng hành đáng tin cậy với doanh nghiệp tư nhân, không chỉ trên mặt báo mà còn qua các diễn đàn, hội thảo, tọa đàm, cuộc thi sáng tạo khởi nghiệp...

4. NHỮNG YÊU CẦU ĐẶT RA ĐỐI VỚI BÁO CHÍ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

4.1. Phát triển đội ngũ báo chí kinh tế chuyên sâu

Nhà báo viết về kinh tế tư nhân không thể chỉ dựa vào kinh nghiệm tác nghiệp mà phải được đào tạo bài bản về kinh tế học, quản trị doanh nghiệp, luật pháp, công nghệ và truyền thông hiện đại. Cần có cơ chế đào tạo định kỳ, kết nối với các viện nghiên cứu, chuyên gia và doanh nghiệp để cập nhật tri thức và kỹ năng chuyên sâu.

4.2. Bảo đảm tính khách quan, trung thực và đạo đức nghề nghiệp

Hoạt động báo chí về doanh nghiệp dễ bị thương mại hóa, dẫn tới tình trạng “tô hồng” phiến diện hoặc “bôi đen” không cơ sở. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp mà còn làm suy giảm niềm tin xã hội vào báo chí.

Do đó, đạo đức nghề nghiệp, tính trung thực, khách quan và có trách nhiệm xã hội phải trở thành nguyên tắc nền tảng trong tác nghiệp. Các cơ quan báo chí cần có cơ chế kiểm soát nội dung chặt chẽ, đồng thời bảo vệ phóng viên trung thực trước áp lực lợi ích nhóm.

4.3. Tăng cường kết nối với tổ chức doanh nghiệp

Việc thiết lập các kênh phối hợp giữa báo chí và các tổ chức hiệp hội ngành nghề, trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp… sẽ giúp nội dung báo chí trở nên sát thực hơn, tránh chung chung hoặc lý thuyết hóa. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để báo chí đồng hành, chia sẻ cùng doanh nghiệp trong quá trình hoạch định chiến lược truyền thông.

4.4. Triển khai các chiến dịch truyền thông chiến lược

Cần xây dựng các chiến dịch truyền thông có chiều sâu và dài hạn về phát triển KTTN, gắn với mục tiêu quốc gia. Các chiến dịch như “Doanh nghiệp Việt - Khát vọng 2045”, “Chuyển đổi số vì tương lai”, “Doanh nghiệp xanh - Tăng trưởng bền vững”... không chỉ quảng bá mà còn giáo dục nhận thức xã hội và khơi dậy tinh thần dân tộc, khát vọng đổi mới sáng tạo.

5. KIẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

5.1. Về phía cơ quan quản lý

Hoàn thiện hành lang pháp lý bảo vệ quyền tác nghiệp của nhà báo phản ánh về kinh tế tư nhân;

Hỗ trợ kinh phí hoặc thành lập các quỹ hỗ trợ báo chí điều tra, phản biện chính sách kinh tế;

Khuyến khích phát triển các cơ quan báo chí kinh tế chuyên sâu, ứng dụng công nghệ truyền thông số.

5.2. Về phía cơ quan báo chí

Tái cấu trúc tòa soạn theo hướng chuyên môn hóa, hình thành các nhóm phóng viên chuyên trách về doanh nghiệp, chính sách, thị trường;

Tăng cường đầu tư vào báo chí dữ liệu, báo chí đa nền tảng và báo chí điều tra chuyên đề;

Tổ chức các giải thưởng báo chí về kinh tế tư nhân nhằm tạo động lực cho tác phẩm chất lượng cao.

5.3. Về phía doanh nghiệp

Chủ động hợp tác, cung cấp thông tin trung thực, kịp thời cho báo chí;

Xây dựng đội ngũ làm truyền thông chuyên nghiệp, tạo điều kiện để báo chí tiếp cận thực tiễn;

Góp phần định hình thông tin tích cực và lành mạnh trong môi trường truyền thông số.

6. KẾT LUẬN

Báo chí Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lịch sử để đồng hành cùng sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân - trụ cột mới của nền kinh tế quốc dân. Trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết 68-NQ/TW và 198/2025/QH15, báo chí cần xác lập vị thế là “tác nhân phát triển”, vượt qua giới hạn của một kênh truyền thông thông thường để trở thành đối tác đồng hành, nhà phản biện chính sách và người kiến tạo giá trị.

Việc phát huy vai trò đó không chỉ đòi hỏi đổi mới về tổ chức, nội dung và phương thức hoạt động của báo chí, mà còn cần sự hỗ trợ thể chế, nguồn lực và niềm tin từ các bên liên quan. Khi báo chí làm tốt vai trò của mình, KTTN sẽ có thêm động lực phát triển mạnh mẽ, góp phần xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ, sáng tạo và thịnh vượng.