Sóc Trăng: Bảo tồn và phát huy giá trị DSVHPVTQG Nghệ thuật trình diễn dân gian "Múa Rom Vong" của người Khmer

27/12/2022 09:43

Theo dõi trên

Sóc Trăng là một trong 13 tỉnh, thành phố thuộc đồng bằng sông Cửu Long, nằm cuối hạ lưu sông Hậu, cùng với những đặc trưng chung của vùng đất Nam Bộ về tự nhiên, kinh tế, văn hóa – xã hội, Sóc Trăng vẫn có những đặc điểm riêng về văn hóa lễ hội, phong tục tập quán, tín ngưỡng và các loại hình văn hóa, nghệ thuật, thể thao truyền thống của 3 dân tộc Kinh, Khmer, Hoa. Trong đó, cộng đồng người Khmer được xem là chủ thể của nhiều di sản văn hóa bản địa.

mua-romvong1-1672108909.jpg
Các cô gái Khmer duyên dáng trong điệu múa rom vong. Nguồn: scov.gov.vn

Các lễ hội ở Sóc Trăng rất đa dạng, phong phú, được diễn ra quanh năm và thể hiện nét văn hóa tâm linh tín ngưỡng tốt đẹp của người dân sinh sống trong vùng, nhằm tạ ơn phật trời, thần linh, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, gia đạo bình yên,... Những sự kiện lễ hội giúp cho cộng đồng dân tộc anh em tăng cường sự đoàn kết, gắn bó và giao lưu văn hóa với nhau. Điều này cho thấy, ở Sóc Trăng, lễ hội không còn là riêng của dân tộc nào nữa mà đã trở thành lễ hội chung của 3 dân tộc. Lễ hội của dân tộc này là niềm vui của các dân tộc khác và được sự ủng hộ, tham gia nhiệt tình của toàn xã hội.

Người Khmer Nam Bộ nói chung và tại Sóc Trăng nói riêng vốn có nền văn hóa nghệ thuật rất độc đáo, đa dạng đã phát triển khá lâu đời, trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống xã hội của đồng bào và luôn được bảo tồn, phát huy. Đối với người Khmer, nghệ thuật múa là sản phẩm văn hóa tinh thần độc đáo vừa mang tính thiêng liêng, vừa là nhu cầu tinh thần sau những giờ lao động mệt nhọc. Người Khmer sinh ra đã biết múa, có rất nhiều điệu múa như Rom Vong (múa vòng tròn), Lăm Leo, Saravan... gọi chung là múa dân gian.

Hầu hết các điệu múa truyền thống đều có tính vui nhộn được thể hiện qua sự phối hợp nhịp nhàng, sinh động của các động tác tay chân theo từng điệu nhạc. Các điệu múa dân gian của đồng bào Khmer có thể múa thành vòng tròn hoặc múa thành hàng và không giới hạn số người tham gia...

Nghệ thuật múa dân gian độc đáo này đã hình thành và phát triển khá lâu đời, trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống xã hội của cộng đồng người Khmer và luôn được bảo tồn và phát triển.

Năm 2020, múa Rom Vong của người Khmer tỉnh Sóc Trăng được vinh dự ghi nhận và đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đây không chỉ là niềm tự hào của cộng đồng người Khmer tỉnh Sóc Trăng mà còn là trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị vốn có của di sản.

Hiện nay, các chùa Khmer trong tỉnh Sóc Trăng đang hướng đến xây dựng thiết chế văn hóa hoàn chỉnh. Từ trong phum, sóc của cộng đồng người Khmer Sóc Trăng vẫn vang vọng tiếng nhạc Ngũ âm, vẫn nồng nàn điệu múa Rom Vong,... chủ trương của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch thời gian qua luôn tích cực hỗ trợ các chùa Khmer trong tỉnh về cơ sở vật chất và kinh phí thực hiện xây dựng thành các tụ điểm sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng cộng đồng, nhằm góp phần gìn giữ và bảo tồn các loại hình di sản văn hóa truyền thống đặc trưng và phát hiện những tài năng mới cho văn hóa, nghệ thuật dân tộc tỉnh nhà.

4836bd088e45671b3e54-1672108958.jpg
Múa Rom Vong. Nguồn: Nhân Dân

Cứ vào những dịp lễ hội truyền thống của dân tộc hay nghi thức mừng nhà mới, đám cưới, tết Chôl Chnăm Thmây,... người Khmer thường tổ chức múa Rom Vong, tạo nên không khí giao lưu phấn khởi, đoàn kết trong cộng đồng. Dù đã trải qua hàng trăm năm tồn tại cùng nhiều loại hình giải trí hiện đại hội nhập, nhưng điệu múa uyển chuyển Lâm Thôn vẫn được nhiều người Khmer yêu thích. Người ta có thể tổ chức múa ở mọi nơi từ nơi sân khấu rực rỡ, sân chùa hay sân nhà vào những dịp tết, lễ hội. Điệu múa Lâm Thôn vừa dịu dàng, vừa có nét vui nhộn, được thể hiện qua sự phối hợp các động tác tay, chân kết hợp toàn thân uyển chuyển một cách nhịp nhàng, sinh động theo từng điệu nhạc đã thu hút mọi người nô nức tham gia khi giai điệu nhạc nổi lên.

Tuy nhiên trong quá trình hội nhập, các bạn trẻ hiện nay đang có xu hướng “múa” theo các vũ điệu hiện đại của nước ngoài. Đây là điều đáng lo ngại nhất trong quá trình bảo tồn các loại hình nghệ thuật truyền thống của người Khmer. Bên cạnh đó, quá trình người Khmer tiếp nhận văn hóa dân tộc Kinh đang diễn ra khá mạnh, nhất là trong lĩnh vực kinh tế, nâng cao đời sống vật chất. Điều này cũng đã và đang kéo theo sự mai một của văn hóa truyền thống dân tộc Khmer. Trong đó có loại hình nghệ thuật múa dân gian.

Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Nghệ thuật trình diễn dân gian “Múa Rom Vong” của người Khmer tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2022 – 2027 nhằm làm cơ sở triển khai thực hiện công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong đó hướng tới mục tiêu cụ thể là: Tổ chức khảo sát thực tế, phân tích, đánh giá thực trạng về "Nghệ thuật Múa Rom Vong" trong cộng đồng người Khmer trên địa bàn tỉnh; hỗ trợ kinh phí và tổ chức truyền dạy và thực hành di sản văn hóa Nghệ thuật Múa Rom Vong tại cộng đồng. Từ đó đề xuất giải pháp bảo tồn và phát huy tối đa giá trị của di sản "Nghệ thuật Múa Rom Vong" tại cộng đồng; tổ chức quảng bá di sản kết hợp với tổ chức hoạt động phục vụ phát triển du lịch cộng đồng tại tỉnh Sóc Trăng.

Đề án gồm có 6 nhiệm vụ trọng tâm gồm: Đánh giá công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa "Nghệ thuật Múa Rom Vong"; Tổ chức truyền dạy "Nghệ thuật Múa Rom Vong"; Tổ chức phục dựng, thực hành bảo tồn "Nghệ thuật Múa Rom Vong" tại cộng đồng; Tổ chức liên hoan, hội thi, hội diễn "Nghệ thuật Múa Rom Vong"; Quảng bá phát triển sản phẩm phục vụ du lịch; Tổ chức công bố kết quả Đề án "Nghệ thuật Múa Rong Vong".

Để thực hiện các mục tiêu trên, đề án đưa ra một số giải pháp như: Tăng cường sự lãnh đạo của ủy Đảng, nâng cao hiệu quả chỉ đạo và tổ chức thực hiện của chính quyền các cấp, các đoàn thể, các tổ chức và cá nhân đối với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa "Nghệ thuật Múa Rom Vong". Đổi mới, nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với di sản văn hóa "Nghệ thuật Múa Rom Vong".

Bên cạnh đó tăng cường phối hợp giữa các sở, ban ngành và chính quyền địa phương – nơi có di sản văn hóa nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ và phát huy di sản văn hóa "Nghệ thuật Múa Rom Vong" đạt hiệu quả và chất lượng. Nghiên cứu, đề xuất chính sách đãi ngộ đối với các nghệ nhân nắm giữ và truyền dạy "Nghệ thuật Múa Rom Vong" trong cộng đồng...

Ngoài ra, tiếp tục tuyên truyền giúp cộng đồng nâng cao nhận thức về giá trị của di sản, qua đó nêu cao ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ di sản, bảo vệ môi trường, không gian, cảnh quan tự nhiên, những phong tục tập quán,... gắn với sự tồn tại và phát triển của di sản. Tăng cường quảng bá, giới thiệu giá trị của di sản văn hóa "Nghệ thuật Múa Rom Vong" trên các phương tiện thông tin đại chúng..; xây dựng chương trình, kế hoạch phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng các cấp. Đồng thời củng cố đào tạo nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn phục vụ công tác quản lý di sản với sự hỗ trợ của các cơ quan, nhà khoa học trong và ngoài nước. Tăng cường công tác truyền dạy di sản văn hóa "Nghệ thuật Múa Rom Vong" tại cộng đồng. Khuyến khích thành lập các câu lạc bộ sinh hoạt Múa Rom Vong, truyền dạy và trình diễn nghệ thuật Múa Rom Vong tại cộng đồng và các khu, điểm du lịch. Khuyến khích tổ chức các hội thi, hội diễn, biểu diễn di sản văn hóa phi vật thể của các dân tộc và "Nghệ thuật Múa Rom Vong". Khuyến khích nhân rộng các câu lạc bộ, các mô hình bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể.

Theo disanxanh.cinet.vn
Bạn đang đọc bài viết "Sóc Trăng: Bảo tồn và phát huy giá trị DSVHPVTQG Nghệ thuật trình diễn dân gian "Múa Rom Vong" của người Khmer" tại chuyên mục Văn hiến phương Nam. Chuyên trang của Tạp chí điện tử Văn hóa và Phát triển.