Tại Hà Nội, nhà văn Ma Văn Kháng và nghệ sĩ - chính trị gia Vũ Mão đã tổ chức buổi nói chuyện về Thiếu sinh quân mà hai ông từng học tại Trường Thiếu sinh quân năm xưa. Ma Văn Kháng với cuốn “Mãi mãi một thời Thiếu sinh quân”, còn Vũ Mão với cuốn “Một thời Đông Bắc” ít nhiều đã khắc họa được tính cách của họ - những Thiếu sinh quân.
“Mãi mãi một thời Thiếu sinh quân” của Ma Văn Kháng, Vũ Mão với cuốn “Một thời Đông Bắc” ít nhiều đã khắc họa được tính cách của họ - những Thiếu sinh quân.
Tới dự buổi nói chuyện về Thiếu sinh quân có nhiều cựu Tướng lĩnh, cựu quan chức cấp cao và những văn nghệ sĩ tên tuổi của đất nước.
Trường Thiếu sinh quân là nơi đào tạo nam thiếu niên trên hai phương diện: Văn hóa phổ thông và cơ bản Quân sự. Từ trường này, nhưng người theo học sau này trở thành binh sĩ, hạ sĩ quan, sĩ quan, bác sĩ và kỹ sư...
Ký ức những cựu thiếu sinh quân thời còn học là ký ức đẹp. Chính họ là những lớp kế cận cha ông xứng đáng. Họ là một trong nhiều gương mặt tiêu biểu góp phần xây dựng đất nước ở nhiều phương diện, trong đó có văn hóa.
Nhà văn Ma Văn Kháng, nhà văn Phạm Việt Long và nhà thơ Hữu Thỉnh tại buổi nói chuyện về Thiếu sinh quân.
Ma Văn Kháng và Vũ Mão là hai trong số những Thiếu sinh quân năm xưa, giờ đây, mái đầu họ đã bạc, nhưng những ký ức còn vẹn nguyên. Họ là hai gương mặt tiêu biểu cho những Thiếu sinh quân. Và để khắc họa một thời khó quên đó, nhà văn Ma Văn Kháng đã cho ra đời cuốn “Mãi mãi một thời Thiếu sinh quân” (NXB Kim Đồng).
Theo nhà nghiên cứu văn học Bùi Việt Thắng: “Nhân vật Đoan trong tiểu thuyết của nhà văn Ma Văn Kháng điển hình cho một thế hệ, mà ngày nay rất khó hình dung, say sưa lý tưởng cách mạng, sống theo phép tắc của đoàn thể/tổ chức, tìm thấy tự do trong tất yếu. Qua nhân vật Đoan, tôi cảm nhận được cái đẹp trinh nguyên của một thế hệ, sống và làm việc théo đạo lý “cần - kiệm - liêm - chính - chí công vô tư...
Nhà văn Ma Văn Kháng
Vì sao trong gian khổ hy sinh vô bờ bến con người lại có thể thanh thản, vô tư đến như thế? Vì sao trong đói nghèo mà tâm hồn con người lại thánh thiện đến như thế? Vì sao thời đó cán bộ lại nêu gương tốt đến như thế?... Vì thời đó từng giờ, từng ngày họ có những tấm gương lớn về nhân cách để soi”.
Bùi Việt Thắng cho rằng “Mãi mãi thời thiếu sinh quân” là “kí sự tiểu thuyết”. “Là một quà tặng không chỉ cho tuổi thơ (dẫu cho tác giả ghi “Dành cho lứa tuổi 12+”), nó dâng tặng tất cả những người Việt Nam có lòng nồng nàn yêu nước”.
“Mãi mãi thời thiếu sinh quân” “có thể giúp các nhà đạo đức học, giáo dục học, xã hội học những kinh nghiệm quý báu trong cong cuộc rèn đúc, xây dựng con người thời đại, khi không bỏ quên “đức” liền “tài”, khi luôn luôn biết xây nhân cách từ “móng/rễ” chứ không phải chờ lúc có “ngọn/cành”.
Trong lời thưa, nhà văn Ma Văn Kháng, viết: “Các thiếu niên theo tiếng gọi yêu nước đang có mặt tại các đơn vị bộ đội, các cơ sở quốc phòng trong các nhiệm vụ trinh sát, liên lạc, văn thư, văn công... nhưng con người trẻ tuổi đã được tôi luyện trong lửa đạn chiến tranh, cần được tập trung lại để học tập bồi dưỡng, trở thành lớp người kế cận có văn hóa, có khả ăng quân sự phục vụ quân đội trong tương lai.
Nghệ sĩ - Chính trị gia Vũ Mão
Theo Chỉ thị của Bác Hồ và của Tổng Quân ủy, Trường Thiếu sinh quân Trung ương (sau đổi tên thành Trường Thiếu sinh quân Việt Nam) đã được thành lập tại ATK – An Toàn Khu, một địa điểm tại Thái Nguyên, nằm trong Liên Khu Việt Bắc, đặt trực tiếp dưới sự lãnh đạo của Cục Quân huấn, Bộ Tổng Tham mưu.
Ma Văn Kháng cảm thấy vinh dự là một Thiếu sinh quân của trường từ đầu năm 1949 cho đến khi trường chuyển sang nước ngoài, đổi tên thành Trường Thiếu nhi Việt Nam. Ba năm tồn tại, thời gian không dài, nhưng kỉ niệm một thời niên thiếu tươi đẹp hào hùng trong gian khổ làm sao có thể quên.
Nhà thơ Hữu Thỉnh tặng hoa chúc mừng.
Cũng như Ma Văn Kháng, Vũ Mão từng là Thiếu sinh quân, và khí chất được tôi luyện trong Thiếu sinh quân đã được thể hiện ở Vũ Mão – con người chính trị, văn hóa, và rõ nét nhất là trong cuốn “Một thời Đông Bắc”. Ma Văn Kháng viết về “Một thời Đông Bắc”: “Là tập bút ký chính luận ghi chép những kỷ niệm sâu sắc của Vũ Mão trong thời gian đứng mũi chịu sào, gánh vác trọng trách nặng nề ở Tiên Yên. Một thời Đông Bắc là sản phẩm tinh thần của một ngọn lửa hợp thành từ hai nguồn cháy sáng: Nhiệt thành chính trị và phẩm tính thơ mộng của văn nhân thi sĩ họ Vũ”.
Tướng Nguyễn Quốc Thước
Tướng Lê Mã Lương
Dịch giả Thúy Toàn nhận định “Một thời Đông Bắc”, cuốn sách có nhiều tư liệu quý về một giai đoạn của cách mạng Việt Nam ở địa phương, cụ thể là vùng Đông Bắc. Cuốn sách không hề kém cạnh một cuốn địa chí về một vùng đất. Giúp người đọc nhận biết về một quá khứ của một cá nhân xuất chúng trên nền lịch sử của cả một không gian rộng lớn.
Nhà thơ Hữu Thỉnh nhận xét về những Thiếu sinh quân cũng như về nhà Ma Văn Kháng và Vũ Mão: “Họ là những người mẫu mực và vẫn đang là những người mẫu mực. Họ là lớp kế cận xứng đáng của thế hệ trước, đồng thời là tấm gương xây dựng văn hóa, xây dựng con người mới hiện nay cho đất nước”.
Vũ Đoàn
