Đi Sim là một nét đẹp văn hóa độc đáo trong tình yêu nam nữ của người Vân Kiều. Ảnh: minh họa, Ảnh: Internet
Người Vân Kiều ở Quảng Trị quan niệm, tình yêu và hôn nhân là bước đánh dấu sự trưởng thành thực sự của mỗi con người, là khi con người đã tự ý thức và quyết định cuộc đời mình. Nam nữ trước khi tính đến chuyện hôn nhân phải trải qua quãng thời gian tìm hiểu, trong quá trình tìm hiểu có giai đoạn rất quan trọng chính là đi Sim.
Đi Sim là cách đi tìm người yêu của con trai con gái người Vân Kiều khi đến tuổi dựng vợ gã chồng. Con trai, con gái Vân Kiều luôn tự tin vào tình yêu mà mình tìm được sau những lần họ hẹn của những đêm Sim. Tục lệ đi Sim vì thế mà có một chỗ đứng vững chắc trong lòng bạn trẻ Vân Kiều.
Tục đi Sim thường diễn ra vào các mùa trăng, nhất là những đêm trăng sáng. Vì thế mùa trăng được xem là thời điểm lý tưởng nhất cho những buổi đi Sim, thời điểm mà những chàng trai, cô gái Vân Kiều luôn trông ngóng, đợi chờ. Hết mùa trăng này đến mùa trăng khác, nam nữ thanh niên Vân Kiều vẫn giữ lấy tục đi Sim. Họ cảm thấy điều đó như một lẽ tự nhiên không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của mình.
Các đôi trai gái Vân Kiều thường hẹn hò với nhau bên những bờ sông con suối, hay ở những ngôi nhà Xu giữa cảnh núi rừng thiên nhiên thơ mộng để rồi nên vợ nên chồng. Luật tục của người Vân Kiểu cho phép khi họ đã phải lòng nhau nếu không ngủ ở nhà Xu thì các đôi trai gái có thể cùng nhau ra ngủ ngoài rừng. Người con gái mang theo một cái chăn, một cái gối, bẻ lá khô lót làm chiếu. Nếu chàng trai đã phải lòng một ai đó thì khi màn đêm buông xuống họ tìm đến nơi người đó nằm rẽ vách bật tín hiệu, đồng ý cô gái sẽ mở cửa cho vào rồi họ lại dắt nhau ra rừng, ra chòi canh để tìm hiểu nhau.
Trong những lần hò hẹn ấy không thể thiếu những khúc hát giao duyên. Đó cũng được xem là sợi tơ hồng se duyên cho chàng trai cô gái gặp nhau. Họ ngồi bên nhau, say sưa hát để bày tỏ nỗi lòng, bày tỏ tình yêu, những lời ước hẹn thủy chung và cả những ước mơ về hạnh phúc.
Ngay từ lần đầu tiên gặp mặt, chàng trai đã dùng làn điệu hát Chấp để bày tỏ nỗi lòng của mình, gợi mở về thân phận, hoàn cảnh và cảm nhận của mình về đối tượng. Bước qua giai đoạn đầu bỡ ngỡ họ dần trở nên thân thuộc xích lại gần nhau nhờ làn điệu Oát. Những câu hát Oát này trở thành người mai mối dẫn dắt họ mạnh dạn tìm đến bên nhau. Tình yêu của họ vì thế mà lớn dần nhờ lời ca điệu hát. Và bản tình ca cuối cùng cho một tình yêu tuyệt đẹp được thế hiện trong làn điệu Xà nớt. Thể hiện ước mong được kết đôi, khát khao yêu đương cháy bỏng, họ thấy không thể sống thiếu nhau và mong muốn được bên nhau trọn đời.
Sau khi hai bên đã thấy tâm đầu ý hợp sẽ về báo với cha mẹ. Khi hai bên gia đình thống nhất, đám cưới sẽ được tiến hành theo nghi thức truyền thống. Gia đình một vợ, một chồng ngày nay của người Vân Kiều phần lớn được xây dựng trên sự cảm thông và tình yêu của đôi nam nữ. Chính vì thế, mà Tập tục đi Sim đã trở thành một nét đẹp văn hóa và một giá trị nhân văn sâu sắc đó là khát vọng yêu đương, tự do lựa chọn hạnh phúc của đời mình mà thanh niên nam nữ Vân Kiều luôn mong muốn giữ gìn.
(Theo Dân Tộc Việt)
