NSƯT Nguyễn Văn Tân biểu diễn hình tượng Bác Hồ tại hội trường Trung tâm Hành chính-Chính trị tỉnh vào sáng 28 - 3. Ảnh: Phúc Lưu
Hội trường B Trung tâm Hành chính - Chính trị tỉnh sáng 28-3 đang im phăng phắc, bỗng vỡ òa trong tràng pháo tay khi Bác Hồ, do NSƯT Nguyễn Văn Tân thủ vai xuất hiện trên sân khấu. Nhiều người thốt lên “Cứ như gặp Bác Hồ vậy!”. Giọng trầm ấm, đậm chất xứ Nghệ như giọng Bác cất lên: “Hỡi đồng bào và chiến sĩ yêu quý, muốn xây dựng CNXH thành công thì phải có gì? Phải có con người XHCN. Vậy con người XHCN là thế nào? Là con người trải qua bao lần đấu tranh tự hoàn thiện lấy, do gia đình nuôi dưỡng, giáo dục, do Đảng huấn luyện và do nhân dân đóng góp nên…”. Trong suốt 40 phút, NSƯT Văn Tân lúc khiến khán phòng lặng im trong vai Bác đọc một đoạn trong Bản Tuyên ngôn độc lập; khi lại làm khán phòng tràn ngập tiếng vỗ tay tán thưởng với một câu chào hỏi bình dị của Bác Hồ, hay một lời giáo dục sâu sắc của Bác đối với cán bộ, đoàn viên, thanh niên.
Ông Bùi Ngọc Phúc (65 tuổi, tổ 11, khu phố Láng Sim, thị trấn Phước Bửu, huyện Xuyên Mộc) rất xúc động khi được xem nghệ sĩ Văn Tân thể hiện hình tượng Bác Hồ trên sân khấu. “Giọng của nghệ sĩ Văn Tân ấm và vang, giống như giọng Bác Hồ khiến tôi thấy rưng rưng xúc động. Nhờ những buổi nói chuyện như thế, hình ảnh giản dị, tư tưởng, đạo đức của Bác đọng lại trong tôi nhiều hơn”.
Ngoài vào vai Bác Hồ để trò chuyện, nghệ sĩ Văn Tân còn giao lưu và trả lời câu hỏi của khán giả. Khi một khán giả trẻ đặt câu hỏi: “Trong 43 năm với gần 2.000 lần thể hiện hình tượng Bác Hồ trên sân khấu, chú gặp khó khăn gì?”. NSƯT Văn Tân cười, đáp: “Cái khó nhất là học diễn xuất theo phong thái của Bác, làm sao để thể hiện được phong thái của một vị lãnh tụ vĩ đại nhưng lại thật giản dị, gần gũi, hóm hỉnh. Đặc biệt, học theo giọng Bác lại khó hơn, vì giọng Bác rất ấm và vang, lúc lên bổng, khi xuống trầm”. Một bạn trẻ khác đặt vấn đề: “Theo chú, cần làm gì để đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, phong cách đạo đức Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay”. “Những lời Bác Hồ dạy về cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư luôn đúng cho mọi thời đại, chúng ta cần phấn đấu học theo Bác. Không chuyên cần thì làm sao làm ra của cải vật chất, làm ra của cải rồi thì phải biết kiệm, người cán bộ liêm chính thì không tham ô mà phải vì dân, vì nước”, nghệ sĩ Văn Tân trả lời.
Quê ở Bắc Giang, lại không có lợi thế ngoại hình giống Bác, nhưng nghệ sĩ Văn Tân là một trong số ít người thành công khi hóa thân vào vai Bác Hồ, được khán giả nhớ đến. Ông bồi hồi nhớ lại: “Một năm sau khi Bác qua đời, Xưởng phim truyện Việt Nam muốn đưa hình ảnh Bác lên sân khấu. Khi ấy, tôi đang công tác ở Đoàn kịch nói Hà Bắc. Tôi có may mắn được gặp đồng chí Vũ Kỳ, thư ký của Bác, được tiếp xúc với những bức ảnh, đoạn phim về Người, từ đó học theo. Tôi cũng đã về quê Bác hơn 1 tháng để học nói tiếng Nghệ”.
Năm 1974, lần đầu tiên nghệ sĩ Văn Tân thể hiện hình tượng Bác, đến nay, ông đã vào vai Bác 1.890 lần. Ngoài biểu diễn, ông còn sáng tác về Bác, trong đó, đáng kể nhất là hoạt cảnh “Đời Bác sáng mãi lòng ta” (năm 2008), ông cùng tập thể nghệ sĩ CLB chèo Bắc Giang biểu diễn thành công, tạo tiếng vang lớn. Đến nay, tuy đã 74 tuổi, nhưng nghệ sĩ Văn Tân vẫn tiếp tục vào vai Bác Hồ và ông xem đó như một cơ duyên, niềm động viên khích lệ khi vẫn được khán giả đón nhận. Ông đã đi biểu diễn tại nhiều tỉnh, thành trong cả nước, trong đó có 8 lần đến BR-VT. “Tôi biểu diễn hình tượng Bác tại BR-VT từ năm 1993, đã từng diễn phục vụ cán bộ, chiến sĩ Công an, Bộ chỉ huy Quân sự, Bộ đội Biên phòng BR-VT và các huyện Đất Đỏ, Châu Đức, Tân Thành, Xuyên Mộc. Lần nào vai diễn cũng được khán giả đón nhận nhiệt tình khiến tôi rất cảm động”, nghệ sĩ Văn Tân cho biết.
Anh Trần Quang Lục, cán bộ Tỉnh Đoàn nhận xét: “Lần đầu tiên được xem nghệ sĩ Văn Tân diễn, tôi vô cùng xúc động, cảm giác bồi hồi như được trực tiếp nghe Bác ở bên dặn dò. Chúng tôi quyết tâm đưa các hoạt động Đoàn gắn với thực tiễn cuộc sống, không phô trương, giúp đoàn viên, thanh niên suy nghĩ tích cực, tiếp tục học tập và làm theo tư tưởng, phong cách đạo đức Hồ Chí Minh”.
Chia sẻ về kỷ niệm sâu sắc nhất, nghệ sĩ Văn Tân nhớ về một buổi biểu diễn do Viện Sân khấu tổ chức để báo cáo với lãnh đạo Đảng, Nhà nước năm 1992. Ông là một trong 5 nghệ sĩ được Bộ trưởng Bộ VH - TT chọn từ 300 người đăng ký đóng vai Bác Hồ. Ngày 18-5 năm ấy, tại sân khấu ở Bảo tàng Hồ Chí Minh, ông cùng các nghệ sĩ được phân công đóng 5 đoạn diễn trong vai Bác Hồ. “Niềm xúc động và cũng là niềm vinh dự nhất của đời nghệ sĩ là tôi đã được lãnh đạo Trung ương tiếp đón nồng hậu trong buổi diễn đó. Tổng Bí thư Đỗ Mười, Chủ tịch nước Võ Chí Công đến cố vấn Ban chấp hành Trung ương Đảng Phạm Văn Đồng đều đến xem chúng tôi diễn, được các lãnh đạo động viên, khích lệ, đời nghệ sĩ như vậy thật hạnh phúc không còn gì bằng”, nghệ sĩ Văn Tân xúc động kể.
Diễm Quỳnh - Cẩm Nhung
