Thầy Mo trong đời sống văn hóa người Mường

26/09/2016 08:42

Theo dõi trên

Sự tồn tại của thầy mo Mường trong đời sống là một thực tế khách quan và có tính lịch sử lâu dài. Khi con ngươì đạt tới một thể ra đời trong hoàn cảnh đó, và được đảm nhiệm vai trò trong lĩnh vực tín ngưỡng

Sự tồn tại của thầy mo là một nhu cầu khách quan của cộng đồng Mường. Đặc biệt người Mường là cư dân gốc nông nghiệp nên chịu sự tác động của lực lượng bên ngoài. Vì vậy các hoạt động tín ngưỡng càng phong phú và đa dạng hơn. Đây cũng là cơ sở tồn tại của thầy mo. Trong tâm thức Mường hình anh thầy mo rất đỗi thân quen.

Cúng bái chăm sóc phần hồn

Vai trò rất quan trọng nổi trội nhất của thầy mo đối với cộng đồng Mường. Đối với một năm xung quanh sự phát triển của cây cối, những việc làm nói chung của cư dân nông nghiệp. Họ luôn quan niệm vạn vật hữu linh.Vì vậy việc cúng bái có một vai trò đặc biệt quan trọng. Người ta luôn tin rằng nếu họ cúng bái thì mọi việc sẽ được bình an may mắn hơn.

Trong xã hội cũ thầy mo đóng vai trò là người giúp việc cho trưởng bản trong việc quản lý mặt đối lập với cuộc sống trần tục. Nơi đó chính là cõi thiêng là phần tâm linh của con người. Có thể nói thầy mo là người chăm sóc phần hồn cho người Mường.



Thầy mo làm lễ cúng.

Chữa bệnh chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng Mường đóng một vai trò rất quan trọng. Đời sống đồng bào vẫn còn không ít khó khăn, lạc hậu đặc biệt là những vùng giao thông đi lại khó khăn. Trong khi bà con chưa tiếp cận được phương pháp hiện đại thì cúng bái được xem là phương pháp dân gian quan trọng..

Từ xa xưa đối với chu kỳ đời người hầu hết đều trải qua một lần cúng bái nhằm duy trì sức khỏe, chữa bệnh cầu yên. Nghi lễ cúng chữa bệnh là một phần rất quan trọng trong các ứng xử của đồng bào đối với bệnh tật. Quan niệm này thấm sâu vào tâm lý và nếp sống của đồng bào nên dù hiện nay điều kiện chăm sóc sức khỏe đã phát triển những hình thức cúng bái chữa bệnh vẫn tồn tại.

Trên lãnh thổ Việt nam cộng đồng các dân tộc đều có tín ngưỡng chữa bệnh. Tuy hình thức và cách thực hiện khác nhau nhưng tất cả đều là cầu mong an lành tai qua nạn khỏi sức khỏe và may mắn. Đây là một thực tế tồn tại từ lâu đời và việc giải quyết những mặt tiêu cực của các hoạt động này không dễ dàng gì.

Vai trò của thầy mo với việc bảo tồn văn hóa Mường:

Thầy mo là một trong những nhân vật văn hóa, là tri thức và là trung tâm của đời sống tín ngưỡng của đồng bào. Thầy mo là người am hiểu phong tục tập quán cả tộc người. Qúa trình học mo là quá trình tích lũy kiến thức về hầu hết tất cả các lĩnh vực của đời sống từ thiên văn, lịch pháp, lịch sử cho tới các nghi lễ, lễ hội phong tục tập quán. Trong phạm vi văn hóa Mường thì thầy mo có thể xem như là bách khoa tri thức của cộng đồng.



Thầy Mo với vai trò bảo tồn văn hóa dân tộc.

Sự hiểu biết về phong tục tập quán của thầy mo được biểu hiện rõ nhất trong việc thầy mo tham gia vào tất cả lễ nghi sinh hoạt của người Mường .Hầu như lúc nào thầy mo cũng là người diễn xướng, bao quát và thực hiện hầu hết các nghi lễ phức tạp. Có lẽ không ai trong cộng đồng lại có thể hiểu hiểu biết vấn đề này bằng thầy mo. Như vậy, thầy mo chính là bảo tàng văn hóa sống của cộng đòng Mường. Thầy mo là người am hiểu lưu giữ và được thực hành các phong tục tạp quán của người Mường.

Thầy mo có vai trò là nghệ nhân dân gian

Người Mường có nền văn hóa dân gian khá đặc sắc và phong phú. Những cô gái và chàng trai Mường vui tươi đánh trống đánh cồng, nhịp nhàng trong điệu múa khua đuống… Tất cả họ đều là những nghệ sĩ đã làm nên xứ sở của người Mường chất phác và nên thơ. Tuy nhiên, nếu nói đến vai trò này thì thầy mo thì thầy mo có thể coi là một nghệ nhân dân gian, đặc biệt là diễn xướng mo trong các đám ma. Ở góc độ văn hóa học mo tang là góc độ sân khấu mang tính chất nguyên hợp và thầy mo là nghệ nhân dân gian rất tài tình và điêu luyện. Thầy mo không những là người hành nghề tôn giáo mà còn là một nghệ sĩ dân gian.

Thầy mo chăm sóc đời sống tinh thần cho xã hội

Không chỉ chăm sóc sức khỏe cộng đồng bằng cúng bái và các bài thuốc nam mà thầy mo còn chăm sóc đời sống tinh thần cho cộng đồng Mường mà tác dụng đầu tiên tín ngưỡng mang lại đó chính là có thờ có thiêng,có kiêng có lành.



Thầy mo với vai trò chăm sóc đời sống tinh thần cho đồng bào.

Ngoài ra, thầy mo còn là người thông qua các bài mo các nghi lễ cúng bái để giáo lý bài học làm người, cách thức úng xử trong xã hội. Một vai trò đáng kể của thầy mo là thông qua hoạt động của thầy mo người Mường có dịp gặp gỡ trao đổi giao lưu văn hóa với nhau làm cho đời sống tinh thần của người Mường thêm phong phú và thi vị hơn.

(Theo Làng Việt Online)

Đỗ Hoàng
Bạn đang đọc bài viết "Thầy Mo trong đời sống văn hóa người Mường" tại chuyên mục Phương Nam. Chuyên trang của Tạp chí điện tử Văn hóa và Phát triển.