Biểu diễn hát Then - đàn Tính. Ảnh: quangninh.gov.vn
Với trên 95% dân số là người dân tộc thiểu số, trong đó dân tộc Tày chiếm đa số. Thực hiện Nghị quyết TW 5 (khoá VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc”, những năm qua huyện Bình Liêu luôn chú trọng việc chăm lo phát triển văn hoá, củng cố nền tảng tinh thần của đồng bào các dân tộc, để văn hoá thực sự vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá hát Then - đàn tính của dân tộc Tày luôn được quan tâm đầu tư.
Bình Liêu được coi là một trong những cái nôi nuôi dưỡng làn điệu hát Then trong toàn tỉnh. Đặc biệt năm 2013, nghi lễ Then của người Tày tỉnh Quảng Ninh đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia. Đây là niềm tự hào và là động lực để cấp uỷ, chính quyền, nhân dân các dân tộc trong tỉnh nói chung và dân tộc Tày nói riêng cố gắng hơn nữa trong việc bảo tồn, phát huy các làn điệu hát Then.
Mặc dù điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, nhưng những năm qua Bình Liêu đã có nhiều hình thức để bảo tồn và phổ biến làn điệu hát Then trong đời sống xã hội, cụ thể: Phòng VHTT huyện đã sưu tầm 70 bài hát Then - đàn tính qua các thời kỳ, sưu tầm được 2 trích đoạn Then cổ, cải biên nhưng vẫn giữ những nét đặc trưng làn điệu hát Then, hướng dẫn thành lập Câu lạc bộ (CLB) hát Then ở mỗi xã nhằm tập hợp các nghệ nhân, những người biết hát và yêu thích hát Then để luyện tập, phục vụ cộng đồng ở nơi cư trú. Bên cạnh đó, Phòng VHTT huyện đã tích cực tuyên truyền, nhân rộng CLB Then - Thơ - Ca trên toàn địa bàn. Đến nay, đã thành lập được 11 CLB. Nhìn chung, các CLB sinh hoạt đều đặn và hoạt động có hiệu quả.
Nhằm nhân rộng mô hình hoạt động của CLB hát Then - đàn tính, thu hút đông đảo tầng lớp nhân dân tham gia, tạo ra phong trào sâu rộng, năm 2015 huyện đã hỗ trợ mỗi CLB 20 triệu đồng để duy trì hoạt động. Đồng thời, thường xuyên cử cán bộ hỗ trợ, hướng dẫn tập luyện, dàn dựng sinh động hoá, sân khấu hoá các tiết mục biểu diễn. Huyện còn thường xuyên, quan tâm, chăm lo cho những nghệ nhân hát Then, tạo điều kiện mời những nghệ nhân am hiểu Then, biết sáng tác Then và đánh đàn tính đến truyền dạy các CLB mới thành lập, giúp họ bắt nhịp nhanh chóng với phong trào chung.
Song song với đó, để những nét đẹp trong sinh hoạt văn hoá của người Tày không bị mai một, huyện còn chú trọng công tác tuyên truyền giáo dục, nhằm giúp đồng bào dân tộc Tày nói riêng và đồng bào thiểu số khác nói chung hiểu và gìn giữ bản sắc văn hoá của dân tộc mình. Đồng thời gắn kết việc bảo tồn văn hoá dân tộc với các phong trào thi đua, phong trào văn hoá, văn nghệ của địa phương đặc biệt là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư.
Hiện Phòng VHTT huyện Bình Liêu đang tiến hành xây dựng hồ sơ đề cử “Then Tày - Nùng - Thái” trình UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.
Theo Dân Tộc Việt
