Nhạc sĩ Doãn Nho.
Bác Hồ không tự nhận mình là nhà thơ mặc dù Người đã sáng tác hàng trăm bài thơ và nhiều bài đạt tới tuyệt bút. Những bài thơ chúc Tết của Bác đều xuất phát từ tấm lòng nhân ái với mong muốn hòa bình, hạnh phúc, ấm no cho nhân dân. Mỗi dịp Tết đến Xuân về, nghe thơ Bác trên làn sóng Đài TNVN cũng trở thành một phong tục đón Tết của mọi gia đình.
Bên cạnh đó, thơ của Bác cũng là nguồn cảm hứng dồi dào cho các nhạc sĩ, nhà thơ … viết nên những tác phẩm tuyệt vời. Một trong số đó là ca khúc “Tây Nguyên mừng đón thơ Bác” của nhạc sĩ Doãn Nho.
Nhạc sĩ Doãn Nho cho biết, ông viết bài “Tây Nguyên mừng đón thơ Bác” sau khi đi chiến trường B3 (Tây Nguyên). Trở về Hà Nội được một thời gian thì đúng lúc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Trong suốt thời gian đó, khắp nơi đều vang lên những lời động viên bằng thơ chúc Tết của Bác Hồ: Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua/ Thắng trận tin vui khắp nước nhà/ Nam Bắc thi đua đánh giặc Mĩ/ Tiến lên! Toàn thắng ắt về ta.
Nhạc sĩ Doãn Nho cho biết, ông viết bài “Tây Nguyên mừng đón thơ Bác” sau khi đi chiến trường B3 (Tây Nguyên). Trở về Hà Nội được một thời gian thì đúng lúc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Trong suốt thời gian đó, khắp nơi đều vang lên những lời động viên bằng thơ chúc Tết của Bác Hồ: Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua/ Thắng trận tin vui khắp nước nhà/ Nam Bắc thi đua đánh giặc Mĩ/ Tiến lên! Toàn thắng ắt về ta.
Nhạc sĩ Doãn Nho chia sẻ: “Tôi nghĩ rằng, trong thời kỳ gian khổ mà nghe tiếng nói của Bác thì càng xúc động hơn. Lời thơ chúc Tết của Bác lúc nào cũng như một luồng sinh khí, một lời hiệu triệu để quân dân ta tiến lên. Các chiến sĩ, đơn vị quân binh chủng từ ngoài Bắc vào, cùng với lực lượng vũ trang và các dân tộc ở Tây Nguyên cùng đứng lên. Tất cả những văn nghệ sĩ chúng tôi, những người đã đi chiến trường trong những năm tháng khói lửa đều có thể cảm nhận thấy điều này. Đây có thể coi là một điều rất thiêng liêng”.
Chính những câu thơ và ký ức vô cùng xúc động khi ở chiến trường Tây Nguyên đã làm dâng lên cảm hứng to lớn trong nhạc sĩ, thôi thúc Doãn Nho cầm bút viết lên những nốt nhạc đầu tiên. Nhạc sĩ lại nhớ về mảnh đất Tây Nguyên – mảnh đất của bom đạn, của chất độc màu da cam, của những người anh hùng kiên cường, bất khuất. Từ đó, ông đã dựa vào chất liệu dân ca rất nổi tiếng của đồng bào H’Rê trên mảnh đất Tây Nguyên để làm nên giai điệu chân thành, tha thiết cho đoạn mở đầu “Rừng Tây Nguyên lắng nghe, mừng đón tiếng thơ Bác Hồ...”.
Ở phần điệp khúc, nhạc sĩ Doãn Nho lồng vào bài hát lời Thơ chúc Tết Xuân Mậu Thân 1968, đem lại không khí hào hùng, như một lời động viên tinh thần, đầy tha thiết gửi tới chiến sĩ và đồng bào cả nước. Việc sử dụng chất liệu dân ca khi khắc họa hình ảnh Tây Nguyên kết hợp với lời thơ chân thành của Bác tạo chiều sâu cho tác phẩm. Do vậy, nhịp điệu của bài hát không nhanh nhưng vẫn giòn giã, tươi mới với không khí rộn ràng.
Nhạc sĩ Doãn Nho chia sẻ: “Bản thân tôi là người viết mà cũng cảm thấy xúc động và chảy nước mắt khi phổ nhạc thơ của Bác. ‘Tây Nguyên mừng đón thơ Bác’ chính là ca khúc cho bản thân tôi, xuất phát từ trái tim gửi tới đồng đội, đồng chí, đồng bào của mình”.
Sau khi sáng tác, bài hát này được Tốp ca nữ của Đoàn ca múa Tổng cục Chính trị biểu diễn và nhận được phản hồi từ các chiến sĩ ở chiến trường. Không ít lần, ca khúc này được các thính giả gửi thư yêu cầu Đài Tiếng nói Việt Nam phát lại trên làn sóng phát thanh với giọng ca của NSND Tường Vy và Tốp ca nữ.
Theo nhạc sĩ Doãn Nho, lúc bấy giờ Tường Vy là ngôi sao sáng, giọng hát có sự độc đáo riêng với âm vực cao. Bà đã thể hiện rất thành công ca khúc “Tây Nguyên mừng đón thơ Bác”. Về sau này, có Rơ Chăm Pheng – người con gái của Tây Nguyên cũng mang đến sự độc đáo riêng, sự mộc mạc, thân thành của mảnh đất này.
“Tây Nguyên mừng đón thơ Bác” cũng là ca khúc duy nhất mà nhạc sĩ Doãn Nho phổ thơ Bác Hồ. Lý giải về điều này, Doãn Nho cho biết, có đôi khi đó là cảm xúc tức thì trong từng thời điểm mà người nhạc sĩ nắm bắt được. Khi đã có chất liệu, chủ đề quý trong những thời khắc cần phải phản ánh kịp thời, nếu biết cách chịu khó học hỏi rèn luyện thì nó sẽ trở thành những hạt kim cương rất quý trong việc xây dựng những tác phẩm. “Tây Nguyên mừng đón thơ Bác” chính là một bài hát như vậy.
Nói về những tác phẩm phổ thơ Bác Hồ khác, nhạc sĩ Doãn Nho ấn tượng với tác phẩm của nhạc sĩ Huy Thục “Tiến lên chiến sĩ đồng bào”, phổ Thơ chúc Tết Kỷ Dậu 1969 của Bác Hồ. Bài hát đúng là một lời kêu gọi toàn quốc, nói lên được sự hồ hởi của toàn dân toàn quân, lại rất tình cảm. Chính vì thế nên trong thời gian rất dài, bài hát đều được phát trên Đài TNVN. Bài hát gợi nhớ đến những năm tháng Bác còn sống với mùa xuân đất nước.
Bài hát "Tây Nguyên mừng đón thơ Bác" sẽ được ca sĩ Thành Lê cùng Tốp ca nữ Đài TNVN thể hiện trong chương trình kỷ niệm 70 năm lần đầu tiên Bác Hồ đọc thơ chúc Tết trên Đài Tiếng nói Việt Nam mang tên "Lời của non sông".
Chương trình sẽ diễn ra vào lúc 20h ngày 17/1 tại Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam (58 Quán Sứ, Hà Nội) và được tường thuật trực tiếp trên các Hệ phát thanh VOV1, VOV2, VOV3, các kênh truyền hình VOVTV, VTC1, Truyền hình Quốc hội Việt Nam và trực tuyến trên VOV.VN (Đài TNVN).
Thanh Thanh
