Băng giá và mưa tuyết tại Trạm Biên phòng Phó Bảng thuộc Đồn Biên phòng Phó Bảng, huyện Đồng Văn, Hà Giang ngày 24/1/2016. Ảnh: Minh Giáp - TTXVN
Đúng thời điểm đó, dù bận nhiều việc cuối năm, một đồng nghiệp có xe ô tô riêng, với tay lái lụa, đã đưa chúng tôi vượt qua cổng trời Quản Bạ, Cán Tỷ, Sà Phìn, tiếp tục đi qua xã Lũng Táo rồi Ma Lé, đến xã Lũng Cú (Đồng Văn- Hà Giang) - xã địa đầu biên cương phía Bắc. Sau đợt rét đậm, rét hại, nhiệt độ nhích dần lên, tuyết tan nhưng mưa phùn, sương mù vẫn bao phủ khắp cao nguyên đá trùng điệp... Đường dốc quanh co, đèo cao, vực sâu thẳm, cua tay áo liên tục, mưa phùn, đường trơn, lái xe thần kinh không vững dễ lao xe xuống vực...
PV Tạp chí điện tử Văn hiến Việt Nam (thứ hai từ phải sang) cùng đồng nghiệp chụp ảnh kỷ niệm với lãnh đạo xã Lũng Cú. Ảnh: Vũ Quang
Từ xa nhìn về hướng Bắc đã lộ ra khoảng trời sáng nhờ, trước mắt chúng tôi là Cột cờ Tổ quốc trên núi Rồng thiêng liêng, lá cờ đỏ sao vàng phần phật tung bay. Lần giở sử sách truyền lại được biết sau khi chủ động tấn công ngăn quân xâm lược phương Bắc sang tận Ung Châu, Tướng quân Lý Thường Kiệt trở về qua biên ải hội quân. Ông cắm một lá cờ xuống đỉnh núi Rồng và nói đại ý: Đất này là của cha ông ta. Nơi đây là máu thịt của Tổ quốc, dù phải đổ máu, chúng ta phải giữ gìn. Còn Vua Quang Trung sau khi đại phá quân Thanh, đất nước yên bình, ông truyền cho một chiếc trống đồng đưa lên Lũng Cú để đồng bào các dân tộc đánh trống mở hội vui Xuân.
Đến Lũng Cú những ngày giáp Tết Bính Thân trên con đường rải bê tông đến trung tâm xã khang trang, nhà cửa san sát, làm bức tranh cuộc sống vùng cao - nơi có hơn 98% bà con dân tộc Mông và Lô Lô sinh sống- trở nên nhộn nhịp, khởi sắc. Đây là kết quả của Chương trình xây dựng nông thôn mới của địa phương. Sau 5 năm nỗ lực vượt bậc, Lũng Cú mới cơ bản đạt 9/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Lũng Cú như một lòng chảo 3 mặt giáp Trung Quốc dài hơn 16 Km từ thôn Xán Chồ đến sông Nho Quế, hiện có 863 hộ dân với 4.454 nhân khẩu. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong xóa đói giảm nghèo và xây dựng hạ tầng nhưng tính theo tiêu chí mới, Lũng Cú vẫn còn hơn 78% hộ dân thuộc diện nghèo. Các tiêu chí giao thông, thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa, môi trường đều chưa đạt... Phó Chủ tịch UBND xã Lũng Cú Vàng Dỉ Xoáng (dân tộc Lô Lô) cho biết như vậy khi trao đổi với chúng tôi.
Cái khó nhất của Lũng Cú là thu nhập bình quân đầu người/năm quá thấp, mới đạt 7,2 triệu đồng, chưa bằng một nửa so với tiêu chí tối thiểu của nông thôn mới (18 triệu đồng/người/năm). Diện tích rộng nhưng chủ yếu là núi đá, chỉ có hơn 111ha cấy lúa một vụ hè thu với năng suất hơn 54 tạ/ha và hơn 340 ha gieo trồng ngô lai vụ xuân trên các hốc núi đá với năng suất trên 41 tạ/ha. Nhờ đưa các giống lúa, ngô mới vào sản xuất mới đạt năng suất như vậy, nếu không tỷ lệ hộ nghèo, thiếu đói còn cao hơn nữa.
Cũng như các địa phương khác, cán bộ, đảng viên xã Lủng Cú phân công nhau giúp đỡ các hộ nghèo, trong đó mỗi vị lãnh đạo chủ chốt xã chịu trách nhiệm giúp 2 hộ vươn lên thoát nghèo. Phó Chủ tịch UBND xã Lũng Cú Vàng Dỉ Xoáng được phân công giúp 2 hộ nghèo ở thôn Lô Lô Chải là Xình Dỉ Phiến và Vàng Dỉ Chính phát triển chăn nuôi gia cầm, gia súc, từng bước có thêm thu nhập, cải thiện đời sống. Chương trình thu hút khách du lịch và khai thác thế mạnh núi đá để chăn nuôi dê hàng hóa nay mới triển khai, triển vọng phát triển tốt.
Phó Chủ tịch UBND xã Lũng Cú Vàng Dỉ Xoáng (ngoài cùng bên trái) hướng dẫn PV Văn hiến và đồng nghiệp đi trên con đường bê tông từ trung tâm xã Lũng Cú về bản Lô Lô Chải vừa làm xong để bà con đi lại thuận tiện vui Xuân, đón Tểt Bính Thân. Ảnh: Việt Âu.
Công cuộc xây dựng nông thôn mới vùng biên cương địa đầu Tổ quốc còn lắm gian nan. Để hoàn thành 10 tiêu chí nông thôn mới còn lại, lãnh đạo xã Lũng Cú tiếp tục thực hiện các giải pháp vận động nhân dân tham gia thực hiện các mục tiêu không cần nguồn lực tài chính. Huy động nguồn vốn đầu tư từ nhân dân trên địa bàn xã và các nguồn huy động khác. Tuyên truyền, vận động nhân dân đóng góp ngày công lao động, hiến đất xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu; phổ biến kỹ thuật canh tác, đầu tư thâm canh cây trồng, vật nuôi có hiệu quả; mở các lớp dạy nghề, tổ chức tiêu thụ nông sản hàng hóa cho người dân.
Điểm xuất phát xây dựng nông thôn mới rất thấp. Lũng Cú đã đề xuất trước mắt Nhà nước hỗ trợ nguồn vốn xây dựng đường bê tông nông thôn Thèn Ván, xử lý vệ sinh môi trường, xây dựng Nhà văn hóa để có nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Tiếp tục thực hiện các chương trình nhân rộng mô hình nuôi gà đẻ, chim bồ câu, nuôi bò sinh sản, trồng rau bắp cải, trồng tam giác mạch, trồng đào Vân Nam (Trung Quốc)...
Lũng Cú tuy còn nghèo nhưng không khí những ngày giáp Tết, đón xuân Bính Thân thật rộn ràng, tấp nập. Bà con các dân tộc Mông, Lô Lô ở Lũng Cú ăn Tết Nguyên đán Bính Thân từ 25 tháng chạp Ất Mùi kéo dài cho đến rằm tháng Giêng. Cờ Đảng, cờ Tổ quốc tung bay trong gió mừng thành công Đại hội XII của Đảng kết hợp kỷ niệm 86 năm ngày thành lập Đảng. Dọc hai bên đường chợ Lũng Cú, hoa đào đỏ thắm, hoa mận trắng tinh nở tạo phong cảnh nên thơ và quyến rũ. Theo Phó Chủ tịch UBND xã Lũng Cú Vàng Dỉ Xoáng: Những hộ nghèo được Nhà nước hỗ trợ 15 kg gạo/người để ăn Tết. Lãnh đạo xã Lũng Cú đã vận động các cơ quan, đơn vị, trường học, bộ đội biên phòng đóng góp để hỗ trợ những hộ thuộc diện chính sách, hộ nghèo, hoàn cảnh đặc biệt khó khăn từ 500.000đ đến 1 triệu đồng để mua sắm ăn Tết...
Chia tay Lũng Cú, chúng tôi càng thấm thía lời bộc bạch của một vị lãnh đạo cấp cao khi lên thăm Cao nguyên đá Đồng Văn:“Đồng bào nơi đây, họ chỉ cần dựng nhà, sinh sống trên vùng khí hậu khắc nghiệt này, khẳng định chủ quyền biên cương đất nước cũng đủ tiêu chuẩn để phong anh hùng rồi, chứ chưa nói gì đến họ phải làm ra của cải để nuôi chính họ và đóng góp cho xã hội…”.
Lũng Cú tuy còn nghèo nhưng không khí những ngày giáp Tết, đón xuân Bính Thân thật rộn ràng, tấp nập. Bà con các dân tộc Mông, Lô Lô ở Lũng Cú ăn Tết Nguyên đán Bính Thân từ 25 tháng chạp Ất Mùi kéo dài cho đến rằm tháng Giêng. Cờ Đảng, cờ Tổ quốc tung bay trong gió mừng thành công Đại hội XII của Đảng kết hợp kỷ niệm 86 năm ngày thành lập Đảng. Dọc hai bên đường chợ Lũng Cú, hoa đào đỏ thắm, hoa mận trắng tinh nở tạo phong cảnh nên thơ và quyến rũ. Theo Phó Chủ tịch UBND xã Lũng Cú Vàng Dỉ Xoáng: Những hộ nghèo được Nhà nước hỗ trợ 15 kg gạo/người để ăn Tết. Lãnh đạo xã Lũng Cú đã vận động các cơ quan, đơn vị, trường học, bộ đội biên phòng đóng góp để hỗ trợ những hộ thuộc diện chính sách, hộ nghèo, hoàn cảnh đặc biệt khó khăn từ 500.000đ đến 1 triệu đồng để mua sắm ăn Tết...
Chia tay Lũng Cú, chúng tôi càng thấm thía lời bộc bạch của một vị lãnh đạo cấp cao khi lên thăm Cao nguyên đá Đồng Văn:“Đồng bào nơi đây, họ chỉ cần dựng nhà, sinh sống trên vùng khí hậu khắc nghiệt này, khẳng định chủ quyền biên cương đất nước cũng đủ tiêu chuẩn để phong anh hùng rồi, chứ chưa nói gì đến họ phải làm ra của cải để nuôi chính họ và đóng góp cho xã hội…”.
Vũ Xuân Bân
