Hai nhóm vấn đề lớn cần giải quyết trong Chương trình được Phó Thủ tướng nhấn mạnh đó là: Những vấn đề cấp thiết trong bảo tồn, phục dựng giá trị, di sản văn hóa bằng ngân sách Nhà nước kết hợp với nguồn lực xã hội; xây dựng cơ chế, chính sách đột phá, tư duy đổi mới trong công tác quản lý, bảo tồn và phát triển văn hóa Việt Nam.
Chuyển sức mạnh tinh thần nội sinh trở thành nền tảng cơ bản để phát triển
Phó Thủ tướng nêu rõ một trong những mục tiêu lớn nhất của Chương trình là chuyển sức mạnh tinh thần nội sinh trở thành nền tảng cơ bản để phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Vì vậy, Chương trình phải đánh giá khái quát, toàn diện về vai trò, ý nghĩa của văn hóa trong lịch sử dân tộc cũng như một số tồn tại, yếu kém hoặc vấn đề mới đặt ra trong bảo tồn, phát huy, phát triển văn hóa.
Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông cho biết, Chương trình đặt ra 7 mục tiêu tổng quát và 9 nhóm mục tiêu cụ thể; tập trung vào các hoạt động thuộc lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật gồm: di sản văn hóa; văn hóa cơ sở; nghệ thuật biểu diễn; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; điện ảnh; thư viện, giáo dục văn hóa; đào tạo; văn hóa dân tộc; văn hóa đối ngoại; công nghiệp văn hóa…
Nêu 10 yêu cầu, nguyên tắc đặt ra trong Chương trình, Thứ trưởng nhấn mạnh nhiệm vụ tạo chuyển biến quan trọng trong nhận thức; tăng cường hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước trong điều hành thực hiện Chương trình; tập trung huy động các nguồn lực tạo ra động lực tổng thể và chuyển biến đột phá cho phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam. Đồng thời bảo đảm ngân sách cho xây dựng, phục dựng, trình diễn của các đoàn nghệ thuật truyền thống; khai thác tốt hơn khía cạnh kinh tế của văn hóa…
Chương trình gồm 10 nội dung thành phần, 153 chỉ tiêu chi tiết, 42 nhiệm vụ cụ thể, 186 hoạt động chi tiết. Một số nội dung thành phần gồm: Phát triển con người Việt Nam có nhân cách, lối sống tốt đẹp; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh; phát triển hệ thống hạ tầng, cảnh quan, thiết chế văn hóa đồng bộ, hiệu quả; nâng cao hiệu quả thông tin tuyên truyền và giáo dục văn hóa; bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc; thúc đẩy phát triển văn học, nghệ thuật; phát triển các ngành công nghiệp văn hóa; đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ trong lĩnh vực văn hóa; phát triển nguồn nhân lực văn hóa; hội nhập quốc tế, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại và lan tỏa các giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới…
Đánh giá cao những nhiệm vụ trọng tâm nêu ra trong Chương trình, PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh đề nghị thống nhất tên gọi của Chương trình, căn cứ vào các văn kiện của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, đặc biệt là chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Nhấn mạnh yêu cầu đồng thời thực hiện chấn hưng và phát triển văn hóa trong thực hiện Chương trình, PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh cho rằng, các nhiệm vụ phải làm cho văn hóa thấm sâu vào đời sống tinh thần của mỗi con người, mỗi cộng đồng, mỗi dân tộc, bằng sức mạnh nội sinh của toàn xã hội. Bên cạnh đó, yêu cầu, nguyên tắc đặt ra của Chương trình cần tăng cường đầu tư ngân sách Nhà nước đáp ứng yêu cầu phát triển văn hóa trong từng giai đoạn cụ thể.
Một số đại biểu đề nghị đẩy nhanh việc lấy ý kiến thẩm định của các bộ, ngành bảo đảm tiến độ trình Quốc hội vào kỳ họp thứ 7, tháng 5/2024; các nhiệm vụ, mục tiêu phải mang tính định lượng cao, khả thi; nguồn vốn thực hiện chương trình, nhất là giai đoạn 2025-2030, cần được đánh giá tác động kỹ lưỡng; xây dựng bộ tiêu chí xác định các nhiệm vụ, đề án ưu tiên, cấp bách…
Tạo nguồn lực, sức mạnh tổng hợp, tránh dàn trải
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị Bộ KH&ĐT tổng hợp, tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp, khẩn trương hoàn thiện Báo cáo đề xuất Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 đúng thời hạn.
Bộ VHTTDL quán triệt, bám sát các văn kiện của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, nhằm giải quyết những tồn tại, hạn chế trong lĩnh vực văn hóa đã được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu lên tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc (tháng 11/2021), cũng như các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội.
Chương trình cần rà soát, kế thừa, tổng hợp các nhiệm vụ, mục tiêu của các chương trình, đề án, chiến lược phát triển văn hóa, nghệ thuật chuyên ngành, nhằm tạo nguồn lực, sức mạnh tổng hợp, tránh dàn trải.
Theo đó, Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong gìn giữ, phục dựng những di sản, giá trị văn hóa cấp bách; xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện có, đồng thời tạo nền tảng đổi mới căn cơ, đồng bộ công tác quản lý, khai thác, phát huy, phát triển văn hóa.
Bên cạnh việc cho ý kiến về tên Chương trình, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, phạm vi thực hiện "trước hết phải tập trung ở trong nước". Các hội văn hóa nghệ thuật, địa phương, chuyên gia cần đóng góp tích cực vào việc xây dựng tiêu chí xác định đối tượng, mục tiêu, nhóm nhiệm vụ, giải pháp về đầu tư, đào tạo, cơ chế, chính sách,… cho từng lĩnh vực chuyên ngành, cũng như những người hoạt động, quản lý Nhà nước về văn hóa nghệ thuật.
"Có những nhiệm vụ có thể thực hiện ngay mà không cần kinh phí như xây dựng chuẩn mực đạo đức trong cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp, nơi công cộng và trên môi trường số… dựa trên hệ giá trị văn hóa quốc gia", Phó Thủ tướng gợi mở.
Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến về một số vấn đề tồn tại trong quản lý Nhà nước, cơ chế tài chính, đào tạo nhân lực... liên quan đến lĩnh vực văn hóa nghệ thuật.
