GS Hoàng Chương phát biểu Đề dẫn Hội thảo khoa học 'Nhạc sĩ, Nhà viết kịch Trương Minh Phương"
Tới dự có Ủy viên trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Phùng Xuân Nhạ; Ủy viên trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư Pháp Lê Thanh Long; Ủy viên trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Khoa hoc - Công nghệ Chu Ngọc Anh; Ủy viên trung ương Đảng, Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng lý luận, phê bình văn học nghệ thuật trung ương; Ủy viên trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy các cơ quan trung ương Nguyễn Quang Dương; Ủy viên trung nương Đảng, Tổng giấm đốc Viettel, Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hùng; Ủy viên dự khuyết trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Kinh tế trung ương Ngô Đông Hải; Nguyễn Dung, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, nơi cố nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương từng gắn bó nhiều năm công tác; đại diện lãnh đạo nhiều bộ, ngành, các cơ quan, đơn vị, đoàn thể trung ương cùng nhiều nhà khoa học, nghiên cứu, nhạc sĩ, nhà viết kịch, đông đảo các văn nghệ sĩ, báo chí, những người thân thiết mến mộ cố nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương.
Bà Nguyễn Thị Minh Tấn, vợ của cố nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương và Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ Thông tin Truyền thông Trương Minh Tuấn, Ủy viên trung ương Đảng, con trai của ông bà Trương Minh Phương và Nguyễn Thị Minh Tấn đã tham dự Hội thảo.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Thường trực Ban Bí thư trung ương Đảng Đinh Thế Huynh đều đã gử lẵng hoa tặng, chúc mừng Hội thảo khoa học về cố nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương.
Hội thảo đã dành những phút đầu tiên để truy tặng giải thưởng Đào Tấn cho nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương vì những đóng góp xuất sắc trong nền âm nhạc, nền kịch nghệ Việt Nam. Kèm với bằng truy tặng, gia đình nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương còn nhận được 10 triệu đồng tiền thưởng.
Vợ của nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương nhận giải thay chồng.
Giải thưởng Đào Tấn được tổ chức hai năm một lần nhằm tạo dựng một giải thưởng về lĩnh vực hoạt động văn hóa dân tộc uy tín. Mục đích tôn vinh danh nhân Đào Tấn và những tập thể, cá nhân có thành tích trong việc bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc nói chung và di sản Đào Tấn nói riêng. Số tiền đi kèm với giải thưởng chỉ mang tính tượng trưng, tuy nhiên được trao giải là một vinh dự với những người yêu văn hóa dân tộc.
Phát biểu đề dẫn Hội thảo của GS Hoàng Chương nhan đề "Nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương và khối di sản nghệ thuật cổ vũ cho cách mạng tiến lên" nêu rõ: Hôm nay, chúng ta cùng nhau tụ họp về đây trong cuộc hội thảo nhân kỷ niệm 85 năm ngày sinh, của nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương, một hiện tượng đặc biệt trong nền văn học nghệ thuật đáng tự hào của chúng ta, một nền văn học nghệ thuật toàn tâm toàn ý phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng của tổ quốc của nhân dân ta.
Nói đặc biệt vì trước đây, hầu hết chúng ta chưa biết nhiều về nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương, một cán bộ văn hóa khiêm nhường, một nghệ sĩ đa tài lặng lẽ sống ở mảnh đất Bình Trị Thiên gần như trọn cuộc đời từ kháng chiến chống Pháp, qua kháng chiến chống Mỹ đến sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc thống nhất xã hội chủ nghĩa sau năm 1975. Chỉ đến khi được cầm trên tay tuyển tập tác phẩm đồ sộ mang tên “Rừng hát” của ông do Nhà xuất bản Văn học công bố năm 2015 với gần 1400 trang in khổ 19/27 cm, chúng ta mới ngỡ ngàng trước kết quả lao động sáng tạo cống hiến to lớn bất ngờ của ông: 128 ca khúc, gần 20 ca cảnh, kịch múa hát nhạc mới, 60 tác phẩm từ kịch ngắn, kịch dài, dân ca kịch tới tiểu phẩm sân khấu và 6 công trình nghiên cứu văn nghệ dân gian.
Các đại biểu tham dự Hội thảo
GS Hoàng Chương nhấn mạnh: Trong hơn 60 kịch bản sân khấu của tác giả Minh Phương gồm đủ mọi đề tài từ Điện Biên Phủ đến Trường Sơn, từ đồng bằng đến rừng núi, biển đảo, từ thành phố đến nông thôn, từ đồng bào, đồng chí đến kẻ địch … Ta có thể tìm thấy vô vàn hiện thực, vô vàn nhân vật được tác giả thể hiện một cách chân thực, sinh động và điển hình, nó hoàn toàn khác với những sản phẩm ra đời từ tháp ngà xa rời thực tế, chủ yếu là bịa đặt, hư cấu nên khó thuyết phục người xem.
Là một chiến sĩ văn hóa hoạt động trong hai cuộc kháng chiến và trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa, lại từng đi làm chuyên gia nghệ thuật ở nước bạn Lào, có thể thấy vốn sống phong phú, tình yêu và tài năng thiên bẩm về âm nhạc và sân khấu đã làm nên nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương. Vốn sống ấy, tài năng ấy cùng tinh thần lao động bền bĩ đã giúp ông sáng tác được một khối lượng tác phẩm phong phú, đồ sộ hiếm có, trở thành một nghệ sĩ hàng đầu về văn nghệ phong trào và văn nghệ chuyên nghiệp, có đóng góp đáng quý vào kho tàng văn nghệ cách mạng Việt Nam.
Tham luận của TS, Nhạc sĩ Phạm Việt Long (ảnh trên) "Ca khúc Trương Minh Phương –Tiếng nói tinh tế về tình yêu và trách nhiệm" chỉ rõ: Nhìn tổng quát, ca khúc của Trương Minh Phương là tiếng nói ngợi ca Tổ quốc, ngợi ca sự hi sinh của nhân dân, đồng đội cho độc lập, tự do, ngợi ca, cổ vũ công cuộc xây dựng đất nước và ngợi ca tình yêu, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao với cuộc sống. Tiếng nói ngợi ca và tinh thần trách nhiệm ấy được thể hiện bằng nghệ thuật âm nhạc với những ca khúc xinh xắn, tinh tế, thắm đượm tình người.
Các ca khúc của Trương Minh Phương bao quát một hiện thực khá rộng: thiên nhiên, xã hội, con người, trên nhiều vùng miền, nhiều lĩnh vực của đất nước. Là người hoạt động văn hóa, tham gia cách mạng từ thủa thiếu thời, Trương Minh Phương đi nhiều, trải nhiều và hiểu nhiều. Hơn nữa, ông hòa mình vào những vùng, miền, những con người ấy, do vậy, những ca khúc được ông sáng tác một cách tự nhiên, hồn hậu, như là một sự tri ân cho cuộc sống.
Trong những ca khúc chủ đề về rừng, hình tượng Người chiến sĩ lừng lững giữa rừng Trường Sơn, biểu hiện cho bao người chiến sĩ trên đất nước này đã “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”: “Quê anh nơi đâu? Hà Nội hay Hải Phòng? Vũng Tàu hay Đà Lạt? Hay thành phố mang tên người?” Vậy là, hình tượng rừng đậm đà trong ca khúc của Trương Minh Phương đã gián tiếp tạo nên hình tượng đẹp đẽ của người chiến sĩ cách mạng.
Chủ tịch Hội Nhạc sỹ Việt Nam Đỗ Hồng Quân cho rằng bên cạnh những sáng tác đồ sộ, đầy chất trữ tình, nhạc sỹ Trương Minh Phương còn có nhiều đóng góp lớn lao trong nghiên cứu, phát triển văn hóa dân gian. Các tác phẩm của ông cần được dàn dựng, biểu diễn nhiều hơn trên sân khấu. Các nhà trường cần đưa vào giảng dạy những tác phẩm ấy. Việc quảng bá về các tác phẩm của Trương Minh Phương cần được thực hiện đúng mức để nghi nhận những đóng góp to lớn của ông với nền âm nhạc nước nhà.
Nhà thơ, Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha (ảnh trên) trong tham luận "Nhạc sĩ của đời thường" cho răng: Nhạc sĩ Minh Phương là nhạc sĩ thuộc thế hệ 3X. Đây là một thế hệ nhạc sĩ khá đặc biệt của nề âm nhạc Việt nam. Nó đặc biệt ở chỗ khi cách mạng Tháng Tám thành công, họ mới ở độ tuổi 10 hoặc 15. Bởi vậy, tư duy sáng tạo của thế hệ #X trọn vẹn là tư duy sáng tao của văn nghệ cách mạng. Bây giờ có dịp nhìn lại toàn bộ sáng tạo của Trương Minh Phương thấy cá tính sáng tạo ấy thật nổi trội trong ông. .. Khước từ sự nổi tiếng băng truyền thông, bằng tung hô ồn ào, Minh Phương cứ thế trong trẻo ào ra cảm xúc của mình trên các nẻo đường tổ quốc. Để lại một sự nghiệp âm nhạc khiêm nhường với hơn 100 ca khúc, hợp xướng và ca cảnh, nhạc sĩ đời thường Minh Phương thật đáng trân trọng như một người lặng lẽ lao động, lặng lẽ dâng hiến.
PGS. TS Trần Trí Trắc với tham luận "Bản sắc kịch của Trương Minh Phương" nhận xét: Kịch của Trương Minh Phương là kịch từ cuộc sống đời thực, không phải do tưởng tượng, hư cấu của văn nghệ sĩ ở bốn bức towngf khép kín, chật hẹp mà ra. Thông qua các tác phẩm "Mưa rừng", "Giá rừng", "Bão tố Trường Sơn", "Dấu ấn Trường Sơn", "Đêm cha cháp", "Tiếng chim giữa mùa Đông", "Ngọn đèn trước gió", "Nhwcng linh hốn trăn trở, "Sen nở giữa Sài Gòn"...Người đọc thấy cuộc sống đời thực đã được Trương Minh Phương ủ thành men trong tâm hồn, cảm xúc nghệ sĩ để thành tiếng nói từ trái tim đến trái tim, từ tâm hồn đến tâm hồn với bao âm vang của tình yêu, lòng nhân ái, đậm tính nhân văn, tính thời sự, tính thời đại, tính triết lý...
Các ý kiến của Đạo diễn, NSUT Lê Chức, Phó Chủ tịch Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam; Nhà văn, Trung ướng Hữu ước; Nhà báo Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Nhà thơ Đỗ Quý Doãn; Nhạc sĩ, NSUTXuân Đồng đều ca ngợi cố Nhạc Sĩ, Nhà viết kịch Trương Minh Phương là chiến sĩ cách mạng đích thực, lâu nay chưa biết đến một cách đầy đủ, đừng để lớp bụi thời gian đi vào quên lãng. Hội thảo này thật tuyệt vời và có ý nghĩa lớn lao, giúp ta có dịp ôn lại công lao, đóng góp to lớn của các bậc tiền bối đối với đất nước. Chúng ta phải có trách nhiệm tiếp tục bảo tồn, phát huy, tôn vinh những di sản, giá trị đích thực, cao quý đó trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ chủ quyền của đất nước.
Bộ trưởng Giáo dục & Đào tạo Phùng Xuân Nhạ (ảnh trên) bày tỏ khâm phục tài trí của các bậc lão thành cách mạng như Nhạc sĩ, Nhà viết kịch Trương Minh Phương. Với cương vị được giao sẽ có trách nhiệm, góp phần giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ học tập, noi theo gương sáng của các bậc tiền bối, thắp sáng niềm tin cộng sản trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.
GS Hoàng Chương kết luận nhấn mạnh với hơn 10 ý kiến trình bày trong số hơn 20 tham luận lưu hành tại Hội thảo là một học thuật về Trương Minh Phương đã để lại một di sản lớn về văn hóa, nghệ thuật sâu sắc cho muôn đời sau.
Hội thảo về nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương là dịp để chúng ta nhờ về thời văn nghệ quang vinh ấy, thời các văn nghệ sĩ luôn muốn các tác phẩm mình có ích cho sự nghiệp cách mạng, cho tổ quốc cho nhân dân, thời các văn nghệ sĩ luôn đắm mình trong cuộc sống lao động chiến đấu của tổ quốc của nhân dân đế sáng tạo nghệ thuật và nhờ thế các tác phẩm của họ luôn tươi xanh như cuộc sống.
Hội thảo về nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương là dịp để chúng ta nhờ về thời văn nghệ quang vinh ấy, thời các văn nghệ sĩ luôn muốn các tác phẩm mình có ích cho sự nghiệp cách mạng, cho tổ quốc cho nhân dân, thời các văn nghệ sĩ luôn đắm mình trong cuộc sống lao động chiến đấu của tổ quốc của nhân dân đế sáng tạo nghệ thuật và nhờ thế các tác phẩm của họ luôn tươi xanh như cuộc sống.
Nhạc sĩ, nhà viết kịch Minh Phương cần được tôn vinh xứng đáng hơn bởi những gì mà ông đã cống hiến trên lĩnh vực nghệ thuật. Nhân dịp Hội thảo này, Hội đồng Giải thưởng Đào Tấn đã chính thức thống nhất truy tặng Giải thưởng mang tên danh nhân văn hóa kiệt xuất của dân tộc cho nhạc sĩ, nhà viết kịch Trương Minh Phương. Tôi cũng đề xuất và mong muốn Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, nơi Trương Minh Phương là hội viên xem xét đề nghị Đảng, Nhà nước truy tặng giải thưởng Nhà nước về học nghệ thuật cho ông. Tôi tin rằng dù Minh Phương không còn sống trên cõi đời này, nhưng nhiều đứa con tinh thần của ông vẫn là di sản quý của nền văn nghệ cách mạng, một nền văn nghệ “Cổ vũ cho Cách mạng tiến lên”.
Con trai cố Nhạc sĩ, Nhà viết kịch Trương Minh Phương là Trương Minh Tuấn (ảnh trên) thay mặt gia đình cảm ơn các đại biểu đã đến dự Hội thảo, cảm ơn các đơn vị đã đồng tổ chức thành công Hội thảo khoa học này, hứa tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng của người cha kính yêu, nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, xứng đáng với di sản và những lời căn dặn của người cha trước khi đi xa.
Nhạc sỹ, nhà viết kịch Trương Minh Phương (1931-2011), quê quán tại Phú Mỹ, Bình Định. Ông là nhạc sỹ, nhà văn, nhà viết kịch, nhà nghiên cứu văn hóa, văn nghệ dân gian.
Khi mới 15 tuổi, ông tham gia hoạt động cách mạng và có nhiều cống hiến cho văn học nghệ thuật, cho lý tưởng cao đẹp vì độc lập dân tộc. Ông từng là Trưởng đoàn Tuyên truyền xung phong tỉnh Quảng Bình; nguyên Phó Giám đốc Trung tâm văn hóa Bình Trị Thiên; chuyên gia văn hóa tại Savanakhet (Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào)...
Với những cống hiến cho nền văn học nghệ thuật nước nhà, ông đã được Đảng, Nhà nước, các ban ngành đoàn thể trao tặng nhiều phần thưởng, giải thưởng cao quý.
Các đại biểu chụp ảnh kỷ niệm tại Hội thảo
Chương trình ca nhạc mở đầu Hội thảo như một báo cáo thực tế sinh dộng giúp gười dự hình dung rõ hơn giá trị những ca khúc của Trương Minh Phương. Các ca sĩ Hiền Anh Sao Mai, Tuấn Anh Sao Mai, Tuấn Anh Giọng hát hay Hà Nội cùng tốp nữ Trung tâm Linh An đã trình diễn rất thành công các ca khúc: Bình Định tôi yêu, Ánh lửa Hồ Chí Minh, Mưa biển, Chiều Trường Sơn, Người Cơ Ho xuống núi.
Vũ Xuân Bân
