Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam phủ của người Việt là một hình thức thờ cúng người Mẹ hóa thân ở các miền trời, sông nước, rừng núi được hình thành trên nền tảng của tín ngưỡng thờ Nữ thần. Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu gồm các lễ cúng, nghi lễ lên đồng, hát văn và lễ hội, tiêu biểu là Lễ hội Phủ Dầy, tỉnh Nam Định và một số lễ hội khác. Các thực hành tín ngưỡng thể hiện những yếu tố văn hóa truyền thống như trang phục, âm nhạc, múa, diễn xướng dân gian mang đậm bản sắc văn hóa Việt, được sáng tạo, phát triển, lưu truyền qua các thế hệ hàng trăm năm.
Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam phát biểu tại buổi lễ.
Với những giá trị văn hóa, tín ngưỡng tâm linh đặc sắc, hồ sơ “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt” đã đáp ứng 5 tiêu chí để đăng ký vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Ngày 1/12/2016, tại Phiên họp Ủy ban liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 11 của UNESCO diễn ra tại Ethiopia, di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, giá trị của di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt; đồng thời ghi nhận sự đóng góp của Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch, các địa phương có di sản, các nhà nghiên cứu văn hóa, những người thực hành, truyền dạy tín ngưỡng trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị của di sản.
Để phát huy giá trị di sản trong thời gian tới, Phó Thủ tướng đề nghị: "Được vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là niềm vinh dự, tự hào, khẳng định giá trị, đóng góp của văn hóa Việt Nam đối với nền văn hóa chung của nhân loại. Cùng với niềm vinh dự đó là trách nhiệm phải bảo tồn, phải phát huy di sản tốt hơn. Tất cả chúng ta cần thực hiện thật tốt chương trình hành động quốc gia, nhằm bảo vệ, phát huy giá trị di sản, cần để Tín ngưỡng thờ Mẫu được thực hiện, trao truyền đúng với ý nghĩa bản sắc tốt đẹp vốn có, không bị làm sai lệch, biến tướng, làm tầm thường hóa, thương mại hóa".
Đại diện UNESCO trao bằng chứng nhận cho Bộ trưởng bộ VHTT - DL Nguyễn Ngọc Thiện.
Tại buổi lễ, Bộ VHTTDL đã công bố “Chương trình hành động quốc gia về bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Thực hành Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam phủ của người Việt giai đoạn 2017-2020”. Trong đó, một số hoạt động chính sẽ được triển khai gồm: tiếp tục nhận diện giá trị, kiểm kê, tư liệu hóa di sản văn hóa phi vật thể và khôi phục các nghi lễ, lễ hội truyền thống gắn với di sản; tôn vinh các cá nhân, cộng đồng có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ, thực hành, truyền dạy, bảo vệ và phát huy di sản; đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá giá trị di sản…
Sau phần nghi lễ đón Bằng UNESCO ghi danh “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là chương trình nghệ thật chào mừng được xây dựng trên nền âm nhạc chủ đạo là Hát văn, đây là một loại hình âm nhạc dân tộc độc đáo gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu. Qua đó, tôn vinh bản sắc và giá trị đặc sắc của di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” đồng thời khẳng định Nam Định là vùng đất giàu truyền thống lịch sử văn hóa có nhiều đóng góp vào kho tàng Di sản văn hóa của dân tộc.
Tái hiện thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu - di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.
Trước đó, ngày 1/12/2016, tại Phiên họp Uỷ ban Liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 11 của UNESCO diễn ra tại thành phố Addis Ababa, nước CHDC Liên bang Ethiopia, di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt đã chính thức được UNESCO ghi danh tại Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại thứ 11 của Việt Nam.
Tố Oanh - Ảnh: Nam Trần