Những lao đông tự do và nỗi niềm mùa tết muộn

Những ngày cuối năm, áp lực kiếm tiền để trang trải Tết làm người lao động nghèo thêm oằn lưng. Những cơn mưa cuối năm cứ kéo dài dầm dề khiến họ nẫu ruột, nẫu gan nhưng vẫn kiên trì tìm mọi cách để “từ giờ đến 30 Tết lúc nào cũng có việc, kiếm thêm tiền mua cái áo mới cho con!”…



Vất vả mưu sinh để có một cái tết ấm áp bên gia đình

Chắt chiu cho Tết

Cả tuần nay mưa dầm dề, nhiều người lao động đang đứng ngồi không yên khi đã năm hết Tết đến mà thu nhập họ chẳng đáng là bao. Họ vẫn nỗ lực làm việc bởi những đứa trẻ ở nhà đang mong bố mẹ đem Tết về đơn giản chỉ là vài gói kẹo, một manh áo mới và mấy nghìn tiền lì xì đầu năm nhàu nát. Thế là chúng vui lắm rồi. Chúng vẫn đón chờ tết dẫu năm nào cũng muộn lắm.

Chỉ còn nửa tháng nữa là tới tết, nhưng lao động từ các vùng quê vẫn đổ ra thành phố tìm việc thời vụ. Chẳng có bao nhiêu người liên hệ đến các trung tâm giới thiệu việc làm. Họ sợ phải trả tiền hoa hồng, sợ không có cơ hội tìm việc nhanh, nên với họ cách tốt nhất vẫn là qua những người quen giới thiệu. Họ vẫn thường đứng nơi các ngã tư, với dụng cụ lao động chỉ đơn thuần là đôi bàn tay của mình. Thời điểm cuối năm, những công việc như dọn nhà theo giờ, sơn tường, quét véc ni, dọn vườn, trồng và cắt cây cảnh… tất tần tật mọi người đều có thể làm thành thạo. Nhưng cũng có nhiều công việc với thu nhập khá hơn là bốc vác ở các chợ đầu mối được cánh đàn ông lựa chọn. 

Qua bao cái kiệt ngoằn ngoèo ở đường Lê Đình Lý (TP Đà Nẵng), chúng tôi đến nhà chị Huỳnh Thị Ba khi đúng lúc “cả nhà” đang trải chiếu để ngả lưng dù mới 7h tối. Trong căn phòng trọ rộng độ chừng 8m2 là nơi cư ngụ của 5 người phụ nữ. Chị Ba đang bắc cơm để sáng mai mọi người ăn cho chắc bụng trước khi bắt đầu ngày làm lụng vất vả. Chị Ba được xem là “trưởng phòng” của các chị em nơi này. Ngoài trời mưa cứ nặng hạt dần. Và câu chuyện giữa chúng tôi cứ ngắt quãng khi mưa đổ xuống mái tôn rầm rầm. Chị Ba giọng buồn thiu ca cẩm rằng gần đến Tết rồi mà mưa gió kiểu ni làm ăn chi được. Những người ở cùng phòng với chị đều là người cùng quê ở Tiên Phước (Quảng Nam), gần Tết muốn ra Đà Nẵng làm để kiếm thêm chút đỉnh sắm Tết cho con. 

Mỗi ngày các chị làm khoảng 12 tiếng đồng hồ, công việc tất nhiên vất vả hơn ở quê với những công việc khá đơn giản, không đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao, nhưng thường thì thù lao không nhiều. Dẫu vậy các chị vẫn luôn động viên nhau chịu khó, “năng nhặt thì mới mong chặt bị”. Chị Ba nói nếu muốn chọn một lao động “việc gì cũng đảm” thì mức lương 120.000 đồng/người/ngày, còn lao động “việc gì cũng phải bày” thì giá chỉ có 80.000 đồng”. Riêng chị Ba may mắn nhận được công việc chăm sóc một bà cụ đang nằm điều trị ở Bệnh viện Đà Nẵng. “Cuối năm, con cái bà lu bu công việc, mình chăm sóc cụ cẩn thận, họ thương nên ngoài tiền công 120.000 đồng/ngày, các con cụ thường xuyên dúi cho chị tiền ăn sáng. Vậy cũng đỡ chú ạ!”, chị Ba cho biết.

Cũng ở “tổ” với chị Ba nhưng lại thuê phòng bên cạnh là hai vợ chồng anh Cảnh, chị Nga ở xã nghèo Tam Sơn (Núi Thành, Quảng Nam). Chị Nga chuyên đi lau dọn nhà cửa, kiêm luôn dịch vụ dọn nhà theo giờ, mỗi lần đi chị đều có chồng đi cùng để lau dọn cho nhanh, kịp “chạy sô” theo yêu cầu của khách. Chị được người ta gọi đi làm nhiều và nhận làm cả ngày lẫn đêm. Ban ngày đi dọn nhà, quét dọn, lau chùi, còn đêm đi rửa chén cho các nhà hàng hoặc đi đẩy hàng thuê cho các xe tải nhập hàng bán tết ở các chợ. Hai vợ chồng cùng làm, hiệu suất công việc tăng lên gấp ba lần. Mỗi nhà hai vợ chồng chị làm chỉ hết 2 giờ đồng hồ, nên tăng được số nhà làm, cũng kiếm thêm chút ít. “Chỉ tội, đàn ông đi làm, ở nhà chủ có người trạc tuổi thì cứ ngài ngại, lặng lẽ làm. Biết chồng xấu hổ, tui vẫn cố động viên thôi thì gắng làm ít bữa kiếm cái tết cho con!”, chị Nga chia sẻ.
 




Những người lao động tự do, họ chấp nhận vất vả để có thêm tiền lo tết cho con.

Nỗi niềm Tết muộn

Trong câu chuyện với chúng tôi, nhiều người không ngớt nói về sự vất vả, cực nhọc. Dường như, ánh mắt và nụ cười gượng gạo của họ luôn chất chứa nỗi lo về bữa cơm, manh áo của chồng con và chính mình. Xoè bàn tay gầy guộc, chai sạn, chị Hải, một phụ nữ ở Bình Sơn (Quảng Ngãi) vừa ra Đà Nẵng kiếm việc bộc bạch: “Tui đã tính toán rất chi li. Vẫn biết kinh tế ngày càng khó khăn, không ít người chi tiêu dè xẻn nên những lao động tự do như tui chẳng có nhiều cơ hội làm việc. Hơn nữa, vào tháng cuối năm mà mưa gió thế này tính ra thu nhập cũng chẳng được bao nhiêu. Hơn nửa tháng làm việc, tui cứ bàn lui tính tới với chồng sẽ chát chiu để sắm cho đứa con gái một chiếc xe đạp cũ để không phải đi bộ đến trường. Mấy ngày ni trời lạnh, cầm lòng không đậu đành bấm ruột mua cho hai đứa con chiếc áo ấm, ngót nghét cũng mất 5 ngày lao động lao động cật lực của vợ chồng tui đó chú!” 

Quả thật cái nghề lao động tự do này chẳng ai nói trước được điều gì, cũng giống như sự hên xui vậy. Anh Bình, một lao động tự do mở đầu câu chuyện của mình: “Mấy năm liền tui đi quét vôi, trúng phải nhiều gia đình khá giả, nhờ mình dọn kho. Thấy mình chăm chỉ, làm sạch sẽ, họ cho cả chiếc xe ô tô của con nít, mấy đôi giày con mới toanh, truyện tranh cũng khoảng vài chục cuốn, chưa kể áo quần cũ cũng cho cả bao. Cũ người, mới ta, tui đóng thùng gửi về quê cho vợ. Bọn trẻ nhà tui cười tít mắt!”. Thế nhưng năm này, nhìn dòng người đi phố sắm sửa Tết, anh Bình buột miệng: “Cũng lo lắm chú ơi, mang tiếng là đi làm xa mà cuối năm chẳng mang vật gì đáng giá về cho bọn trẻ, cảm thấy xấu hổ với con. Nhưng biết đâu tuần sau đi dọn nhà mới chắc cũng xin được ít thứ có giá trị mang về cho lũ trẻ có cái chi đó vui tết chứ!”. 

Tất bật là vậy, song nhiều người vẫn thấy chạnh lòng. Một chị cười chua chát mà nước mắt ầng ậng: “Mang tiếng là lau dọn nhà cửa sạch sẽ, nhưng dễ đến chục năm nay, chưa năm nào tôi lau dọn được cho nhà mình, dù chỉ là căn nhà 2 gian nhỏ bé chẳng có nhiều đồ đạc gì ở quê. Gần chục năm nay đến tối 30 Tết mới về quê. Lũ trẻ cứ đứng trước ngõ ngóng cha ngóng mẹ về. Đến khi thấy bóng mình từ đằng xa, chúng chạy ào ra rồi khóc mếu vì nhớ mẹ, vì tủi thân khi bạn bè nó có quần áo, có đồ chơi, có tiền tiêu tết còn nó thì không. Rồi nó hỏi mẹ có mang gì về cho chúng nó không. Nghe mà tội lắm! Tối ba mươi tết, trong khi mọi nhà đã có bánh chưng thơm lừng, còn nhà mình thì mới tất bật ngâm, xóc gạo nếp làm bánh, đun lửa suốt đêm, cũng phải đến chiều mùng Một mới có bánh ăn. Lúc ấy mới gọi là tết chú ạ!”. Chị kể, có lần chị đón chuyến xe cuối cùng của năm về khi đã hơn 2 giờ sáng đêm giao thừa. Chỉ kịp sắp vội mâm ngũ quả, thắp nén hương dâng tổ tiên, ôm mấy đứa con nhỏ là trời đã sáng. Rồi chỉ hai ngày sau, chị lại tất tả gom hành trang lên phố để tìm những công việc mới cho cuộc mưu sinh của gia đình mình.

Trong câu chuyện với những lao động này, tôi mới chợt hiểu rằng có nhiều chuyện vừa giận vừa buồn, lại vừa đáng thương xảy ra với những người lao động như thế này, trở thành nỗi ám ảnh của không ít gia đình. Buổi sáng không được đến muộn và bất cứ việc gì phải làm. Những bữa ăn giữa buổi đã bị gia chủ cắt để bớt tiền chi phí. Hay viêc chủ sử dụng vắt kiệt sức lao động bằng cách giám sát chặt chẽ. Trong cuộc mưu sinh đầy khó khăn khiến nhiều người bất chấp rủi ro cận kề, có người đã bị ngã từ trên cao xuống, gãy chân, nhiễm trùng do vết cắt quá sâu, và còn rất nhiều thương tích khác phải chấp nhận để kiếm tiền… Và cũng chính vì thế, mùa tết cũng trở thành nỗi ám ảnh của nhiều gia đình có lao động tự do.
 
Tiêu Dao

Link nội dung: https://phuongnam.vanhoavaphattrien.vn/nhung-lao-dong-tu-do-va-noi-niem-mua-tet-muon-a8349.html