Nguyễn Thiện Đạo - nhạc sĩ, văn sĩ, tâm hồn lớn

Rạng sáng 21.11 (giờ Việt Nam), nhà soạn nhạc Nguyễn Thiện Đạo qua đời tại Paris (Pháp), hưởng thọ 75 tuổi. NTNN giới thiệu bài viết của nhà thơ Vi Thùy Linh về cuộc đời và sự nghiệp của nhà soạn nhạc tài ba này.



Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo. Ảnh: I.T

Tôi từng nói với ông, nếu anh không theo âm nhạc thì có thể là một nhà văn nổi tiếng. Yêu nước bằng kết nối tâm linh, tâm hồn dân tộc, Nguyễn Thiện Đạo đã thấy dặm dài lịch sử nước Việt bao trùm lịch sử các thành tựu nghệ thuật tựu lại 2 cụm từ: Hào khí và Trữ tình lai láng. Quan điểm nghệ thuật và tư duy dân tộc trong âm nhạc của Nguyễn Thiện Đạo tương liên ở văn chương. Đến Paris (Pháp) khi 13 tuổi,  dễ nạp, tiếp thu những cái mới và phải thích nghi với cuộc sống đất khách, giữ nguyên quốc tịch Việt Nam dù nhập quốc tịch Pháp từ năm 1980, nhạc sĩ ấp ủ lòng thương nhớ quê hương bằng việc đọc và tìm hiểu văn chương qua sách, văn học lịch sử, những huyền thoại, truyền thuyết. Tôi là một trong rất ít người đầu tiên được nhạc sĩ ký tặng truyện dài “Sống lửa” (NXB Hội Nhà văn, tháng 4.2015).

“Sống lửa” đang được dịch ra tiếng Pháp, tác giả không chờ được đến ngày bản dịch ra đời để hưởng hạnh phúc truyền vẻ đẹp tâm hồn - lịch sử Việt Nam bằng ngôn ngữ, sau âm nhạc. “Sống lửa” vẫn sống cùng tên Nguyễn Thiện Đạo, người đã thấu Ánh sáng thần linh qua bao biến động, chiến tranh, máu chảy, chết chóc truyền ngọn lửa thần kỳ của cái đẹp và niềm tin vào tâm hồn dân tộc.

Kế hoạch làm việc của Nguyễn Thiện Đạo thường kín lịch trước cả năm. Ông đang dồn sức cho giao hưởng Linh giác (tiểu thành vua, vua thành Phật) là câu chuyện âm nhạc mang âm hưởng dân ca Nam Bộ về Lý Công Uẩn và Trần Nhân Tông do vùng Val de Marne (ngoại ô Paris) đặt viết, sẽ diễn vào 8-10.4.2016, tại vùng Choisy le Roy (kết nghĩa với quận Đống Đa), tỉnh nhỏ của Val de Marne và kết thúc tại Ile Saint Louis (Paris). Tháng 9 vừa qua, nhạc sĩ về nước chuẩn bị biểu diễn Thiên sử thần kỳ, do UBND TP.Hà Nội đặt hàng. Chuyến đi dở dang vì ông phải về Pháp gấp do phát hiện ung thư gan. Nguyễn Thiện Đạo lỡ hẹn với tôi trong chuyến về Việt Nam này và cũng không thể chỉ huy trong đêm nghệ thuật kỷ niệm 20 năm cầm bút của tôi Thu 2016. Song tôi vẫn hằng tin ở thế giới tâm linh, tin ông vẫn thức động những hoài bão, từ năng lượng sáng tạo tràn đầy.

Nguyễn Thiện Đạo sành ăn, đi uống, ăn với ông ở Paris hay Hà Nội rất thú vị, bởi ông không chỉ biết về nhiều món ngon mà còn giới thiệu quán, nhà hàng về giá trị lịch sử của nó. Chúng tôi đã ăn một bữa trưa kéo dài ở nhà hàng thuộc Hotel Lutétia (từ 1910, là khách sạn sang trọng duy nhất thuộc tả ngạn sông Seine), tại quận 6 Paris, nơi Hồ Chí Minh đã tới đây năm 1946.

Những con đường trung tâm Paris đầy dấu ấn danh nhân có bước chân Nguyễn Thiện Đạo đi qua, lưu dấu bóng hình người  đàn ông nhỏ bé mà tầm vóc và sự nghiệp bề thế. Người vợ  Nguyễn Thị Thương Hiền đã sống cùng ông 52 năm, nay chỉ còn một mình. Nguyễn Thiện Đạo sống trên phố Đàn Bà (28 Rue Madame), song cả đời chỉ có một người tình - Nghệ thuật. Người tình ấy là ý nghĩa cuộc sống của ông bằng mong mỏi cống hiến hết mình cho Việt Nam, bằng những tác phẩm nghệ thuật kiệt xuất.

Tôi sẽ trở lại Paris, đi bộ trên đại lộ và những con phố đã dạo bước cùng ông, như từng vừa đi vừa nói chuyện, tranh luận, bàn bạc về nghệ thuật mãi không muốn dứt..

 Trong sự nghiệp của mình, Nguyễn Thiện Đạo sáng tác gần trăm tác phẩm âm nhạc: Giao hưởng, opéra, hoà tấu, hợp xướng, nhạc phim “dân tộc đích thực - nhân loại tiên phong” và là một trong số ít các nhạc sĩ có năng lực văn học dù mới chỉ có “Sống lửa” được xuất bản.

Theo Vi Thùy Linh (Dân Việt)

Link nội dung: https://phuongnam.vanhoavaphattrien.vn/nguyen-thien-dao-nhac-si-van-si-tam-hon-lon-a3807.html