Khát vọng làm giàu trên quê hương

Khởi nghiệp từ giá trị truyền thống

Chị Ao Thị Như Ý, người con của vùng cao xã Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi, bắt đầu khởi nghiệp từ năm 2022 với dự án nuôi trồng đông trùng hạ thảo trên giá thể gạo lúa rẫy của địa phương. Chị sử dụng gạo lúa rẫy – loại gạo đặc trưng của người Cor – để nuôi trồng nhằm tạo ra sản phẩm vừa chất lượng, vừa gắn liền với đặc sản bản địa.

Chị Ý cho biết: “Tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu thành phần trong gạo lúa rẫy và thật đáng mừng khi loại gạo này đạt tiêu chuẩn phù hợp để làm giá thể chính. Hơn nữa, việc lựa chọn gạo lúa rẫy còn góp phần nâng cao giá trị cho cây trồng đặc sản địa phương, vừa mang tính đột phá trong sản xuất”.

Trong quá trình phát triển, chị đã áp dụng công nghệ cao trong nuôi trồng đông trùng hạ thảo, tận dụng nguyên liệu đặc sản địa phương để tăng giá trị sản phẩm. Chị tự học và triển khai marketing số, xây dựng thương hiệu cá nhân và doanh nghiệp online, kết hợp nghiên cứu – sản xuất – kinh doanh trong mô hình khép kín.

Hiện tại, cơ sở của chị có 3 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao (năm 2023, 2024) và 1 sản phẩm được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh Quảng Ngãi năm 2024. Sản phẩm của chị cũng đã đạt tiêu chuẩn HACCP về an toàn thực phẩm. Các sản phẩm này không chỉ nâng cao thu nhập cho lao động tại địa phương mà còn tạo việc làm cho một số lao động nông thôn vào mùa thu hoạch cao điểm.

Nhờ những nỗ lực ấy, chị đã góp phần cổ vũ mạnh mẽ phong trào thanh niên lập thân, lập nghiệp, đồng thời bảo tồn và tiêu thụ nông sản bản địa, đặc biệt là gạo lúa rẫy.

Chị Phạm Thị Y Hòa (thôn Làng Teng, xã Ba Động, tỉnh Quảng Ngãi) cũng là một điển hình trong việc kế thừa và phát huy nghề dệt thổ cẩm H’rê. Hiện nay, nghề này chỉ còn duy trì ở thôn Làng Teng với khoảng 100 người biết dệt. Nghề dệt thổ cẩm truyền thống Làng Teng được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2019.

Tại Triển lãm Thế giới EXPO 2020 ở Dubai, thổ cẩm Làng Teng được chọn trưng bày. Chị Y Hòa vinh dự được giao thực hiện toàn bộ các tấm thổ cẩm đưa đến triển lãm.

Đến năm 2023, các sản phẩm từ thổ cẩm Làng Teng như khăn choàng, khăn trải bàn, cà vạt… được các cơ quan Tỉnh ủy, UBND, sở ngành lựa chọn làm quà tặng đối ngoại và đã có mặt tại 17 quốc gia như Mỹ, Anh, Pháp, Thụy Sĩ, Úc, Hàn Quốc, Nhật Bản… Không chỉ đa dạng hóa sản phẩm, chị còn tạo việc làm cho 30 thợ dệt.

Sản phẩm cà vạt của chị Y Hòa đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao và được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh năm 2024, cấp khu vực miền Trung – Tây Nguyên năm 2024.

Giúp nhau phát triển kinh tế

Hơn 24 năm trước, ông A Sỹ (thôn Đăk Viên, xã Măng Ri, tỉnh Quảng Ngãi) khởi đầu từ mong muốn giữ gìn và phát triển sâm Ngọc Linh – giống sâm quý đang dần cạn kiệt do nạn khai thác bừa bãi. Ông trực tiếp lên rừng tìm sâm giống để mang về ươm trồng. Với tinh thần không ngại khó khăn, ông đã nghiên cứu, bảo tồn nguồn gen gốc và nhân giống trên 30ha rừng tự nhiên với khoảng 300.000 cây.

Sau khi mô hình thành công, với suy nghĩ “chia sẻ để cùng phát triển”, ông đã thành lập 13 tổ liên kết trồng sâm, thu hút gần 260 hộ dân người Xơ Đăng tham gia. Hằng năm, mỗi hộ dân được hỗ trợ 100 gốc sâm cùng phương pháp canh tác. Nhờ đó, người dân có việc làm, thu nhập ổn định và dần thoát nghèo bền vững.

Từ mô hình của ông, nhiều hộ như A Hem, A Phê, A Xê, A Liếu… đã vươn lên thoát nghèo, trở thành chủ sở hữu vườn sâm với 700–800 cây.

Việc làm của ông A Sỹ cho thấy mô hình trồng sâm Ngọc Linh không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, ông khẳng định tinh thần đoàn kết, hợp tác, giúp đỡ nhau cùng phát triển.

Luôn quan niệm “giữ rừng, giữ sâm, giữ nguồn sống”, ông đã chủ động trồng 50.000 cây thông quanh vùng đệm, vận động các hộ dân cùng góp công trồng rừng, từ đó tạo môi trường sinh thái núi Ngọc Linh, nuôi dưỡng giống sâm quý giá.

Ông A Sỹ chia sẻ: “Tôi mong muốn cùng người dân phát triển kinh tế từ sâm Ngọc Linh song song với bảo tồn nguồn gen quý hiếm. Có như vậy mới tạo được thu nhập ổn định, góp phần xây dựng quê hương”.

Chị Ao Thị Như Ý, chị Phạm Thị Y Hòa, ông A Sỹ là những gương mặt tiêu biểu trong hàng trăm cá nhân điển hình được vinh danh tại Bằng khen “Thi đua yêu nước tỉnh Quảng Ngãi lần I, năm 2025”, góp phần khơi dậy phong trào thi đua rộng khắp, chung tay dựng xây quê hương ngày càng phát triển.