Bảo tồn di sản: cần sự vào cuộc của cộng đồng, quốc tế

Bảo tồn di sản sao cho hiệu quả, đưa di sản vào khai thác du lịch đem lại lợi ích cho người dân, cần có sự vào cuộc của cộng đồng và các tổ chức quốc tế. Là một trong những tỉnh đi đầu cả nước trong việc bảo tồn di sản, đem lại lợi ích cho cộng đồng từ việc bảo tồn di sản, Quảng Nam tiếp tục tìm đến sức mạnh quốc tế để bảo tồn, phát huy giá trị di sản, đưa di sản vào phát triển du lịch bền vững.



Thứ trưởng Bộ VHTTDL Huỳnh Vĩnh Ái phát biểu tại Hội thảo
Mảnh đất giàu tiềm năng

Quảng Nam sở hữu hai di sản văn hóa thế giới: Đô thị cổ Hội An và Khu đền tháp Mỹ Sơn, cùng với Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm. Quảng Nam còn là vùng đất có bề dày và tính đa dạng về văn hóa do sớm có sự giao lưu, tiếp biến giữa các nền văn hóa Chăm, Ấn Độ, Nhật Bản, Trung Quốc và một số nước phương Tây. Sự đa dạng ấy còn được thể hiện qua bản sắc văn hóa của 4 tộc người bản địa cư trú ở vùng miền núi. Bên cạnh tài nguyên tự nhiên về biển, đảo, sông, hồ, núi rừng với những giá trị đa dạng sinh học đã được ghi nhận; nền tảng văn hóa này là tiền đề quan trọng để tỉnh Quảng Nam phát triển du lịch bền vững, góp phần phát triển kinh tế xã hội, đời sống của người dân.

Đánh giá về thực tế đưa di sản vào phát triển du lịch tại Quảng Nam, ông Nguyễn Chín, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết: “Qua thực tiễn, ngành du lịch có thể là một hướng đi tốt để vừa phát triển kinh tế, đồng thời góp phần bảo tồn văn hóa và bảo vệ môi trường. Tuy vậy, bên cạnh những mặt tích cực, du lịch cũng có thể mang lại nhiều tác động tiêu cực cả về kinh tế, văn hóa, và môi trường nếu không có sự quản lý đúng đắn. Do đó, phương thức phát triển du lịch một cách bền vững và chuyên nghiệp cũng trở thành một thách thức quan trọng của tỉnh Quảng Nam trong bài toán về bảo tồn văn hóa và bảo vệ môi trường”.

Ông Chín cũng cho rằng: “Quảng Nam có khoảng 350 di tích, hai di sản văn hóa thế giới vốn nhạy cảm với biến đổi khí hậu như Mỹ Sơn và Hội An, công tác bảo tồn văn hóa trong những năm tới còn rất nhiều thách thức. Đồng thời, các dự án hỗ trợ về phát triển du lịch bước đầu đã mang lại một số kết quả tích cực, nhưng chưa được tổng kết, rút kinh nghiệm và định hướng phát huy hiệu quả trong những năm tới. Bên cạnh đó, chất lượng xây dựng và quản lý quy hoạch, thương hiệu, sản phẩm, nhân lực… của ngành du lịch Quảng Nam còn yếu, nên phần nào đó vai trò của các chuyên gia, tổ chức quốc tế vẫn cần thiết với công tác bảo tồn di sản văn hóa góp phần vào sự phát triển bền vững của du lịch Quảng Nam trong tương lai”.

Theo Phó Chủ tịch tỉnh Quảng Nam Nguyễn Chín, mặc dù có rất nhiều di sản phong phú và đa dạng, nhưng tỉnh Quảng Nam cũng đang đứng trước những thách thức và những nguy cơ hủy hoại do tác động của thiên nhiên và con người. Đặc biệt là các hành động ứng xử của con người, sự phát triển kinh tế thiếu định hướng, quá trình đô thị hóa và sự phát triển của du lịch thiếu bền vững đã và đang làm ô nhiễm và hủy hoại môi trường, không gian tồn tại của di sản.

Cũng theo ông Chín, đó là những nguy cơ mang tính toàn cầu và dẫn đến những hậu quả không lường.


 
Công tác bảo tồn di sản văn hóa góp phần vào sự phát triển bền vững của du lịch Quảng Nam trong tương lai

Cộng đồng và quốc tế vào cuộc

Xác định, để giải bài toán bảo tồn văn hóa và bảo vệ môi trường thì phải có phương thức phát triển du lịch bền vững và chuyên nghiệp. Để làm được điều đó, Quảng Nam đã tận dụng sức mạnh của cộng đồng người dân sở hữu di sản và các tổ chức quốc tế.

Không chỉ người dân Hội An mà cả đồng bào dân tộc ít người cũng đã tham gia vào làm du lịch di sản- đó là điểm nổi bật ở Quảng Nam.

“Từ năm 2009 đến năm 2014, Quảng Nam tiếp tục nhận được nhiều dự án hỗ trợ phát triển du lịch, dựa vào khai thác văn hóa địa phương để phát triển du lịch bền vững, qua đó cải thiện sinh kế cho cư dân khu vực nông thôn, miền núi. Từ những dự án bảo tồn hiệu quả, tỉnh Quảng Nam đã giữ được diện mạo của hai di sản văn hóa thế giới Đô thị cổ Hội An và Khu đền tháp Mỹ Sơn. Cũng thông qua tài trợ của chính phủ Đan Mạch, Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm mới được quản lý và phát huy tốt như hiện nay. Đồng thời, chiến lược phát triển du lịch Quảng Nam trở nên rõ ràng hơn nhờ sự giúp sức của các tổ chức quốc tế, đặc biệt là UNESCO. Sản phẩm thủ công địa phương được xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường. Người dân ở nông thôn, miền núi bắt đầu hưởng lợi từ du lịch thông qua mô hình du lịch cộng đồng tại Zara, Bhờ Hồông, Đhrồông, Mỹ Sơn, Trà Nhiêu, Triêm Tây...”- ông Nguyễn Chín cho biết.

Thiết nghĩ, kết quả đáng tự hào từ sự nỗ lực của Quảng Nam là minh chứng cho hiệu quả từ việc bảo tồn di sản và đưa vào phát triển du lịch bền vững của địa phương. Từ năm 1999-2014, lượng khách du lịch đến Quảng Nam tăng hơn 12 lần, từ hơn 300.000 lượt khách lên hơn 3.680.000 lượt khách. Quảng Nam đã nhận được nhiều giải thưởng về du lịch và môi trường, tiêu biểu năm 2013, Tạp chí du lịch nổi tiếng Conde Nast Traveler của Mỹ bình chọn Hội An là điểm du lịch yêu thích thứ 2 ở Châu Á (sau thành phố Kyoto - Nhật Bản), Tạp chí Huffington Post (Mỹ) cũng giới thiệu Hội An là một trong 7 điểm đến đặc sắc và thu hút khách du lịch nhất khi tới Việt Nam, Tổ chức Định cư con người Liên Hiệp Quốc tại châu Á (UN Habitat) bình chọn Hội An là thành phố cảnh quan Châu Á...

Ngày 24/9, tại Hà Nội, UBND tỉnh Quảng Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam đồng tổ chức Hội thảo xúc tiến hợp tác quốc tế về bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch là một hoạt động cần thiết, nhằm thảo luận những vấn đề cấp thiết giúp Quảng Nam bảo tồn, phát huy giá trị di sản, phát triển du lịch một cách bền vững.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Huỳnh Vĩnh Ái khẳng định: “Quảng Nam là một trong những địa phương đi đầu cả nước trong việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản. Bộ VHTTDL hoan nghênh UBND tỉnh Quảng Nam đã chủ động, sáng kiến tổ chức Hội thảo Xúc tiến hợp tác quốc tế về bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch tỉnh Quảng Nam với sự tham gia của các Bộ, ngành liên quan của Việt Nam, đại diện các cơ quan ngoại giao và các tổ chức quốc tế tại Việt Nam để chúng ta cùng đúc rút kinh nghiệm và đánh giá kết quả hợp tác quốc tế trong lĩnh vực văn hoá và du lịch mà tỉnh Quảng Nam thực hiện trong thời gian qua”.

Theo Hồng Hà (Toquoc.vn)

Link nội dung: https://phuongnam.vanhoavaphattrien.vn/bao-ton-di-san-can-su-vao-cuoc-cua-cong-dong-quoc-te-a3026.html