Tọa đàm “Thực hành tín ngưỡng Thờ Mẫu trong giai đoạn hiện nay trên địa bàn huyện Lương Tài”

Trong buổi tọa đàm, PGS.TS Phạm Hùng Việt - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa và Phát triển - đã đưa ra báo cáo đề dẫn với những quan điểm về văn hoá Việt Nam và giá trị của thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ. Ông nêu rõ vai trò quan trọng của di sản văn hóa trong việc định hình và phát triển đời sống kinh tế - xã hội. Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, được UNESCO công nhận là "Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại," là một điểm sáng trong kho tàng văn hóa của Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Đáp, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh, trong bài tham luận của mình, đã cung cấp thông tin về hệ thống di tích thờ Mẫu tại Bắc Ninh. Tính đến cuối năm 2022, Bắc Ninh có 720 di tích thờ Mẫu, chủ yếu tập trung ở nhiều địa phương trong tỉnh, đa dạng về kiến trúc và lịch sử. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý và bảo tồn di tích thờ Mẫu để giữ vững giá trị lịch sử và văn hóa. Ông nêu bật những sáng kiến của tỉnh Bắc Ninh trong việc chăm lo cho các nghệ nhân và bảo tồn, phát huy truyền thống văn hóa của dân tộc. Huyện Lương Tài có 2 nghệ nhân được tỉnh công nhận là nghệ nhân của tỉnh, được hưởng trợ cấp từ ngân sách của tỉnh.

Trong phần tham luận của mình, Nghệ nhân Trần Thị The, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Thực hành Tín ngưỡng Thờ Mẫu thuộc Viện Nghiên cứu Văn hóa và Phát triển, cho biết: Khi được nhận danh hiệu Nghệ nhân loại hình thực hành Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam phủ của người Việt từ Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh, bà cảm thấy may mắn và hạnh phúc. Đây không chỉ là một vinh dự cá nhân mà còn là niềm tin, đức tin và nghị lực vượt qua khó khăn để duy trì và phát triển tín ngưỡng của mình.

Cuộc sống khó khăn từ khi lập gia đình ở Thôn Tuần La, xã Trung Chính, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh năm 1987, nhưng với niềm tin, ý chí quyết tâm, và sự nhiệt huyết, vợ chồng nghệ nhân đã xây dựng Điện Phúc Lộc Linh - nơi ngày nay là điểm tựa tâm linh của cộng đồng địa phương, với phong cảnh hữu tình. Ngoài việc đảm bảo cuộc sống vật chất, bà còn đam mê hoạt động văn hóa - xã hội. Bà đã thành lập nhiều câu lạc bộ như Đại đoàn kết thôn Tuần La, câu lạc bộ hát Quan họ, và câu lạc bộ hát Văn, đồng hành với những người khó khăn, giúp họ có cuộc sống vui vẻ hơn.

Bà Nguyễn Thị Vi - một thủ nhang ở xã Phú Lương, huyện Lương Tài, đã chia sẻ về câu chuyện cá nhân của mình và vai trò của tín ngưỡng thờ Mẫu trong cuộc sống. Bà Vi đã đề xuất cần có sự hỗ trợ từ cấp chính quyền để thực hiện các hoạt động thờ Mẫu vào các dịp lễ và mong muốn có các buổi tập huấn để nâng cao kiến thức và đạo đức của thanh đồng đạo quan.

Ông Phạm Duy Hùng, một pháp sư tại Thiên Lộc, Trung Chính, Lương Tài, đã chia sẻ quan điểm về tín ngưỡng thờ Mẫu như một phần quan trọng của văn hóa truyền thống, mang đến niềm tin và ước vọng về cuộc sống tốt đẹp hơn. Ông cũng bày tỏ lo ngại về tình trạng thương mại hóa và biến dạng của đạo Mẫu, khiến cho giá trị tốt đẹp của nó bị suy giảm.

Cuối cùng, buổi tọa đàm đã kết thúc với những đề xuất giải pháp cụ thể như tăng cường quảng bá, đầu tư tu bổ di tích thờ Mẫu, gắn bảo tồn với phát triển du lịch, kiểm tra và giám sát tín ngưỡng thờ Mẫu để đảm bảo sự an toàn và tránh tình trạng mê tín dị đoan.

Viện Nghiên cứu Văn hóa và Phát triển sẽ tiếp tục triển khai công việc nghiên cứu về văn hóa Thờ Mẫu trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, đề nghị tỉnh phối hợp tổ chức tọa đàm, tập huấn về tín ngưỡng Thờ Mẫu. Đặc biệt, Viện đề nghị tỉnh Bắc Ninh xem xét về chủ trương cho công nhận những nơi thực hiện nghiêm túc thực hành tín ngưỡng Thờ Mẫu là Điểm Thực hành Tín ngưỡng Thờ Mẫu của địa phương.