Sáng ngày 6/3/2023, tại đình, sau nghi thức rước sắc thần đến phần trống hội khai mạc do Trung tâm Văn hóa tỉnh Kiên Giang thực hiện là phần phát biểu khai mạc lễ hội do bà Lâm Thị Xinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Kiên Lương, Trưởng ban tổ chức lễ hội. Bà Xinh cho biết: Đình thần Hòn Chông được xây dựng và hoàn thành năm 1902, trước đây gọi là đình thờ Thành Hoàng Bổn Cảnh làng An Bình. Vào thế kỷ XVII vùng Hòn Chông trước đây là vùng đất mới khai phá, cộng đồng dân cư chủ yếu là lưu dân từ miền Trung, miền Bắc đến sinh sống. Khi cuộc sống ngày càng ổn định, người dân góp công, góp của dựng đình thờ để thờ các bậc tiền nhân có công khai mở đất.
Đình thần Hòn Chông chính thức được vua Khải Định phong sắc vào năm 1917. Hàng năm đình thần tổ chức lễ hội kỳ yên vào ngày 15/02 âm lịch. Lễ hội kỳ yên Đình thần Hòn Chông là sinh hoạt tín ngưỡng dân gian, được người dân địa phương gìn giữ, bảo tồn và duy trì sinh hoạt văn hóa truyền thống lâu đời, là nơi tôn vinh những thành quả từ buổi đầu đi mở đất của cha ông ta, góp phần giáo dục lòng tự hào yêu quê hương đất nước cho thế hệ mai sau, có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân địa phương, là sản phẩm sáng tạo thể hiện sự gắn kết cộng đồng dân cư. Bản sắc văn hóa trong lễ hội đã và đang được duy trì, thực hành, lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Di tích lịch sử văn hóa đình thần Hòn Chông là nơi ghi lại nhiều dấu ấn thăng trầm của lịch sử, của vùng đất Kiên Lương. Lễ hội kỳ yên đình thần Hòn Chông là sự kiện văn hóa quan trọng nhằm phát huy truyền thống uống nước nhớ nguồn, lòng tự hào dân tộc; là hoạt động thiết thực phục vụ nhu cầu hướng thụ các giá trị văn hóa tinh thần và đời sống tâm linh của nhân dân huyện Kiên Lương. Đồng thời, nhằm quảng bá du lịch, thu hút đông đảo du khách đến tham quan du lịch và lễ hội tại địa phương.
Ông Hồ Văn Lực, Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thanh huyện Kiên Lương cho biết; Đình thần Hòn Chông, xã Bình An được tỉnh công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh vào năm 2011. Lễ hội hàng năm vào các ngày 15 và 16 âm lịch, nhằm tế lễ các anh hùng liệt sĩ, những vị tiền hậu hiền cũng như cầu cho quốc thái dân an. Đối với người dân xã Bình An, ngày lễ hội kỳ yên đình thần Hòn Chông là một trong những lễ hội truyền thống. Năm nay, lễ hội được tổ chức với quy mô cấp huyện, gồm 2 phần: Phần lễ và phần hội. Trong đó, phần lễ gồm các nội dung như rước sắc thần, lễ dâng hương, lễ tế thần, lễ cúng kỳ yên… phần hội gồm các hoạt động thể thao và trò chơi dân gian, giao lưu văn nghệ, đờn ca tải tử…
Nghệ nhân tài tử Võ Trường Đấu, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Đờn ca tài tử TP. Rạch Giá cho biết; đây là năm đầu tiên huyện Kiên Lương mở rộng quy mô tổ chức lễ hội có mời Câu lạc bộ Đờn ca tài tử TP. Rạch Giá đến tham gia giao lưu vào đêm ngày 6/3. Các thành viên trong trong câu lạc bộ rất vui mừng khi được mang lời ca tiếng hát đến gia lưu trong lễ hội. Rất mong phong trào đờn ca tài tử trong huyện sẽ được phát triển mạnh trong những năm tới.
Qua 2 ngày tổ chức, lễ hội kỳ yên đình thần Hòn Chông đã thu hút gần 2 ngàn lượt người dân trong tỉnh về tham dự. Đây là tin hiệu vui cho thấy năm đấu tiên tổ chức đã thu hút được đông đảo nhân dân về tham dự, qua lễ hội hình ảnh, con người và lễ hội của huyện Kiên Lương được nhiều người biết đến.
Thế Hạnh