Công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh hơn, bền vững hơn

Cần phải chú trọng và phát huy tối đa nguồn lực con người là trung tâm, chủ thể, nguồn lực chủ yếu và mục tiêu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH-HĐH) đất nước, coi trọng và đẩy mạnh giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành công nghiệp ưu tiên, công nghiệp mũi nhọn, các ngành công nghiệp mới có tính chiến lược theo từng giai đoạn; thực hiện liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, cơ sở sử dụng lao động, cơ sở đào tạo và Nhà nước để phát triển nguồn nhân lực theo nhu cầu của xã hội... Đó là chỉ đạo của đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, tại Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Chủ trương và chính sách CNH-HĐH đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Hội thảo do Ban Kinh tế Trung ương, Thành ủy TPHCM và Đại học Quốc gia TPHCM phối hợp tổ chức vào sáng 28/7 tại TPHCM.

Tháo gỡ 3 nút thắt tăng trưởng về vốn, thể chế và hạ tầng giao thông

Tại hội thảo, các đại biểu đã cùng trao đổi, thảo luận, đưa ra những vấn đề lý luận và thực tiễn mới đặt ra từ quá trình CNH-HĐH đất nước nói chung và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói riêng; chia sẻ kinh nghiệm quốc tế cũng như khuyến nghị đề xuất về chủ trương, các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh quá trình CNH-HĐH trong bối cảnh và điều kiện mới...

Chia sẻ về những vấn đề lý luận và thực tiễn mới đặt ra từ quá trình CNH-HĐH của TPHCM và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (KTTĐPN), Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM Trần Hoàng Ngân khẳng định: Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TPHCM xác định tư tưởng nhất quán định hướng phát triển CNH-HĐH TPHCM giai đoạn 2021-2030: "CNH-HĐH gắn với phát triển đô thị và kinh tế tri thức trên nền tảng của tiến bộ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong kỷ nguyên số. Trong đó, một số định hướng phát triển CNH-HĐH của TP và vùng KTTĐPN giai đoạn 2021-2030 là: Ưu tiên nguồn lực phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ mới vào sản xuất nhằm nhanh chóng chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng nhanh các ngành công nghiệp dịch vụ có hàm lượng tri thức, giá trị gia tăng cao; Đẩy mạnh CNH-HĐH gắn với việc đối mới mô hình tăng trưởng và tái cấu trúc tiền kinh tế TP nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh của TP; Phát triển công nghệ số, đưa tỷ trọng kinh tế số của TPHCM chiếm 25% GRDP năm 2025; đạt 40% GRDP vào năm 2030; Thực hiện hiệu quả khâu đột phá về đầu tư kết cấu hạ tầng then chốt, cụ thể là triển khai đường Vành đai 3, chuẩn bị cho đường Vành đai 4, các tuyến cao tốc nối các địa phương,…

“Từ góc độ thực tiễn quá trình phát triển CNH-HĐH của TPHCM và vùng KTTĐPN thời gian qua, để đạt mục tiêu đề ra, TPHCM cần thiết có cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp mô hình siêu đô thị trên 10 triệu dân, cũng như tháo gỡ 3 nút thắt tăng trưởng về vốn, thể chế và hạ tầng giao thông, nhằm thực hiện đổi mới mô hình tăng trưởng và tái cấu trúc nền kinh tế. Đây chính là bệ phóng để tăng năng suất lao động, huy động và khai thác hiệu quả mọi nguồn lực cho sự phát triển kinh tế, biến khát vọng trở thành TP xứng tầm khu vực Đông Nam Á, cũng như khu vực Châu Á trong tương lai. Đồng thời tăng cường liên kết ngành, cụm ngành giữa các địa phương trong vùng, tận dụng thế mạnh để tăng năng lực cạnh tranh, đồng thời chia sẻ các chi phí và rủi ro, tạo sức mạnh cộng hưởng của từng địa phương trong vùng KTTĐPN.” - đồng chí Trần Hoàng Ngân nêu.

Trong phần phát biểu định hướng, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương nhấn mạnh: Trong suốt quá trình thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước những năm qua, Đảng và Nhà nước đã hết sức quan tâm và ban hành nhiều chủ trương, đường lối thực hiện CNH-HĐH đất nước. Trên thực tế, qua 35 năm đổi mới vẫn tiếp tục đặt ra nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn về mô hình, chính sách CNH-HĐH cần phải được tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện. Trong bối cảnh quốc tế có nhiều biến động với sự cạnh tranh ảnh hưởng của các cường quốc, cùng với đó những xu thế lớn, vấn đề toàn cầu hóa, tự do hóa thương mại và hội nhập quốc tế diễn ra nhanh chóng, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - kỹ thuật và đổi mới sáng tạo đã hình thành và thúc đẩy cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư mang tính đột phá, tác động sâu rộng và đa chiều. Bên cạnh đó, những yêu cầu về bảo đảm an toàn môi trường gắn với những cam kết của cộng đồng quốc tế, các vấn đề về an ninh phi truyền thống,... đang đặt ra vấn đề cần phải thay đổi căn bản tư duy về CNH-HĐH, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh hơn và bền vững hơn, đáp ứng yêu cầu nâng cao đời sống, hạnh phúc của nhân dân, tăng cường vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, đạt được các mục tiêu đề ra trong Văn kiện Đại hội XIII.

Qua các tham luận, ý kiến từ Hội thảo cho thấy: các đại biểu đã thống nhất rằng mô hình CNH-HĐH đất nước trong thời gian tới cần phải thay đổi để phù hợp với bối cảnh mới, với mô hình mới, đó là CNH-HĐH dựa cần trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với yêu cầu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững và bao trùm; đặt con người vào vị trí trung tâm, xác định rõ nhân dân là đối tượng phục vụ, thụ hưởng; đồng thời khẳng định rõ CNH-HĐH cũng là sự nghiệp toàn dân; cần bảo đảm gắn kết chặt chẽ, đồng bộ tiến trình CNH-HĐH với đô thị hóa, xây dựng nông thôn mới, chuyển đổi số quốc gia và đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế. Cần thực hiện mô hình CNH-HĐH giai đoạn tới trên cơ sở xác lập lộ trình và bước đi cụ thể, có trọng tâm, trọng điểm để tạo ra các đột phá phát triển và các cực tăng trưởng kinh tế.

Hội thảo cũng xác định, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo có vai trò là nền tảng, động lực quan trọng hàng đầu của CNH-HĐH, cùng với nguồn nhân lực chất lượng cao là những nhân tố đột phá chiến lược trong thực hiện mô hình CNH-HĐH trong giai đoạn tới. Việc xây dựng và hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách nhất là một số cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội để tạo điều kiện để thúc đẩy một số ngành, lĩnh vực trong khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, trong ứng dụng, chuyển giao công nghệ là hết sức cần thiết. Bên cạnh đó, cần phát huy tinh thần khởi nghiệp quốc gia, khơi dậy mạnh mẽ khát vọng, ý chí tự cường và sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong thực hiện CNH-HĐH.

Tận dụng tốt nhất những cơ hội để bứt phá, tăng tốc phát triển

Phát biểu kết luận tại Hội thảo, đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, nêu lên một số vấn đề cần thiết, quan trọng đặt ra trong tiến trình CNH-HĐH đất nước, đặc biệt về cách thức Việt Nam nhanh chóng tiếp cận, tham gia và tận dụng tốt nhất những cơ hội, thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để bứt phá, tăng tốc phát triển nhanh nhưng bền vững, nhằm rút ngắn khoảng cách với các nước phát triển… Đồng chí Trần Tuấn Anh cho rằng đây là những vấn đề rất lớn, có tính chất phức tạp, không chỉ là những vấn đề của riêng Việt Nam mà còn gắn với những tác động, ảnh hưởng có tính toàn cầu, do đó chúng ta cần phải đổi mới tư duy về cách tiếp cận mô hình phát triển, đặt ra những định hướng, mục tiêu phù hợp, nghiên cứu, đề xuất những nhiệm vụ và giải pháp mới, đột phá, mang tính bao trùm, tổng thể và có tính thực thi cao phù hợp với bối cảnh và yêu cầu phát triển mới.

“Yêu cầu về nâng cao năng lực cạnh tranh ngày càng cao, đòi hỏi cần phải chuyển đổi tư duy phát triển, giảm dần sự phụ thuộc vào nguồn lực bên ngoài sang chủ động phát triển nội lực, đẩy mạnh sáng tạo, vươn lên làm chủ công nghệ, hình thành năng lực sản xuất mới có tính tự chủ và khả năng thích ứng, chống chịu cao; tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị công nghiệp toàn cầu thông qua đẩy mạnh học tập, cải tiến, làm chủ về công nghệ nhất là các công nghệ lõi, công nghệ nguồn, công nghệ số, công nghệ vật liệu cơ bản; chú trọng phát triển công nghiệp hỗ trợ; ưu tiên phát triển lực lượng doanh nghiệp công nghiệp trong nước lớn mạnh, đổi mới thu hút FDI theo hướng có chọn lọc, chất lượng cao và bảo đảm yêu cầu về liên kết với doanh nghiệp trong nước; đặc biệt chú trọng khai thác có hiệu quả thị trường trong nước; bảo đảm quốc phòng, an ninh kinh tế và giải quyết tốt các vấn đề phát sinh về xã hội trong quá trình CNH-HĐH.” - đồng chí Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.

Đồng chí Trần Tuấn Anh cho biết các kết quả quan trọng của Hội thảo sẽ được Tổ Biên tập Đề án tổng hợp, tiếp thu. Tổ Biên tập Đề án sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước liên quan khẩn trương hoàn thiện Đề án với chất lượng cao nhất để có thể đảm bảo trình Hội nghị Trung ương 6, khóa XIII vào tháng 10/2022 tới.