Tu bổ, phục hồi và tôn tạo Thành Điện Hải giai đoạn 2

Theo đó, dự án tu bổ, phục hồi và tôn tạo di tích Thành Điện Hải giai đoạn 2 (sau đây gọi là dự án) do Sở Văn hóa và Thể thao TP Đà Nẵng làm chủ đầu tư; Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp Đà Nẵng quản lý dự án; thời gian thực hiện năm 2019-2024. Đơn vị tư vấn lập dự án là Viện Bảo tồn Di tích (Bộ VHTTDL); đơn vị tư vấn thẩm tra dự án là Trung tâm Bảo tồn di tích và Di sản Kiến trúc (Viện Kiến trúc Quốc gia). Tổng mức đầu tư dự án hơn 84,2 tỷ đồng (trong đó chi phí xây dựng hơn 40,5 tỷ đồng; chi phí xây dựng hệ thống trưng bày, trình diễn và mô phỏng di tích hơn 16,8 tỷ đồng…).

Mục tiêu đầu tư dự án nhằm bảo tồn tối đa các thành phần, dấu vết cấu thành di tích gốc, tái tạo một phần không gian cảnh quan và thành phần kiến trúc gốc trong khu vực thành nội. Bổ sung một số thành phần kiến trúc mới nhằm làm rõ hơn giá trị gốc của di tích, tôn vinh và phát huy giá trị của di tích trong cuộc sống đương đại.

Đồng thời, dự án tạo nên một không gian lịch sử, không gian trưng bày, kết nối với Bảo tàng Đà Nẵng (mới) và các địa điểm di tích khác, nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa của nhân dân, thu hút khách tham quan, du lịch trên cơ sở phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa của TP Đà Nẵng.

Quy mô đầu tư: Dự án được tiến hành trong phạm vi khuôn viên di tích Thành Điện Hải có tổng diện tích 26.519m2, gồm: hạ giải, tháo dỡ, di dời các thành phần, công trình không phù hợp như Bảo tàng Đà Nẵng hiện trạng (chuyển về địa điểm mới ở khu 42 Bạch Đằng) và khối nhà 1 tầng phía tả trên nguyên tắc giữ gìn tối đa các thành phần nội thất trưng bày, các trang thiết bị, các vật liệu còn tốt để tái sử dụng sau này; di dời, cất giữ, bảo quản các khẩu súng thần công để tái sử dụng trưng bày; di dời các thành phần trưng bày ngoài trời không liên quan tới lịch sử Thành Điện Hải như máy bay trực thăng, cây cảnh, chậu cảnh, giữ lại các cây xanh có kích thước lớn; phá dỡ hệ thống sân, đường hiện trạng không phù hợp…

Tiến hành thảm sát khảo cổ học khoảng 50% diện tích trong thành nội làm cơ sở khoa học trong việc phục dựng, tái tạo; phục dựng cổng thành phía Đông; phục dựng cầu phía cổng Tây; phục dựng Kỳ đài ở phía Nam; sắp đặt, bảo quản và bổ sung các khẩu thần công (gồm 14 khẩu hiện có tại Bảo tàng Đà Nẵng và 2 khẩu sẽ thu hồi ở Thư viện Khoa học tổng hợp); phục dựng Nhà để súng; làm sạch, bảo quan toàn bộ bề mặt trong và ngoài tường thành; tôn tạo tượng đài danh tướng Nguyễn Tri Phương; xây dựng Miếu thờ ở góc Tây Nam của thành…

Nhà trưng bày được xây dựng ngầm toàn bộ dưới lòng đất, quy mô công trình nhỏ chìm phía dưới không cản trở tầm nhìn bao quát chung toàn bộ tổng thế di tích. Nhà trưng bày gồm 1 phòng trưng bày chính (156,19m2), 1 phòng trải nghiệm thực tế ảo 3D (83,25m2), cùng phòng làm việc, phòng kỹ thuật phục vụ âm thanh, ánh sáng, khu vệ sinh, lối lên xuống phục vụ nhu cầu tham quan, đi lại hàng ngày…

Dự án cũng sẽ xây dựng nhà nghỉ chân ở vị trí hướng Bắc chếch Đông trong tổng thể khu di tích làm một điểm dừng chân, nghỉ ngơi cho du khách khi đến tham quan di tích. Nhà nghỉ chân sẽ có quy mô kiến trúc nhỏ, diện tích xây dựng 57,6m2; chiều cao đỉnh mái 4,25m đảm bảo không tranh chấp và lấn át các công trình chính của di tích…

Mục tiêu đầu tư dự án nhằm bảo tồn tối đa các thành phần, dấu vết cấu thành di tích gốc, tái tạo một phần không gian cảnh quan và thành phần kiến trúc gốc trong khu vực thành nội. Bổ sung một số thành phần kiến trúc mới nhằm làm rõ hơn giá trị gốc của di tích, tôn vinh và phát huy giá trị của di tích trong cuộc sống đương đại.

Thành Điện Hải trước gọi là Đồn Điện Hải, được xây dựng gần mép nước tả ngạn sông Hàn năm 1812 dưới thời vua Gia Long. Đến năm 1823, đời vua Minh Mạng, Đồn được chuyển đến xây kiên cố ở vị trí hiện nay. Và đến năm 1835, Đồn Điện Hải được đổi tên là Thành Điện Hải. Thành được xây bằng gạch, phỏng theo thiết kế kiểu Vauban của phương Tây, chu vi 556m, tường cao 5m, hào sâu 3m. Bên trong thành có hành cung, kỳ đài, kho đạn, kho thuốc súng, kho lương thực, vọng gác, và được bố trí 30 khẩu đại bác cỡ lớn…

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 2082/QĐ-TTg ngày 25/12/2017 công nhận Thành Điện Hải là Di tích quốc gia đặc biệt.

Giai đoạn 1 của dự án tu bổ, phục hồi và tôn tạo Di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải đã được khởi công từ tháng 3/2018, đến nay đã hoàn thành với việc di dời nhà dân và các công trình liên quan, khôi phục toàn bộ hệ thống tường thành, kè hào cải tạo cảnh quan khuôn viên cây xanh.