Đền thiêng bên dải Lam Giang (Kỳ II)

Nếu như Mẫu Liễu Hạnh được xem là Thánh mẫu tối cao, là hóa thân của Mẫu Đệ Nhất Thượng Thiên thì Mẫu Thượng Ngàn được xem là mẫu đệ nhị thượng ngàn. Mẫu Thượng Ngàn đứng đầu Nhạc Phủ là vị Thánh Mẫu cai quản miền rừng núi và cao nguyên. Trong đền Bà Chúa (xã Thanh Đồng, huyện Thanh Chương), ngoài Mẫu Liễu Hạnh ra còn thờ Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thoải và phối thờ Cao Sơn – Cao Các, tạ kiểm điểm Lê Quý Công.

20211221-204026-1640101533.jpg
Đền Bà Chúa (xã Thanh Đồng, huyện Thanh Chương) và những giai thoại về Tam tòa Thánh Mẫu - một trong những ngôi đền thiêng nhất trên đất Thanh Chương. Ảnh: Nguyễn Diệu

Đền ở Thanh Chương (Nghệ An) nói ít thì không phải, nói nhiều thì cũng đúng. Đa phần, người ta đến đền để cầu mong, nương nhờ, gửi gắm… các vị thánh nhân, các Ngài… những nguyện vọng về mưa thuận gió hòa, ăn nên làm ra, con cháu đủ đầy…!

Đền Bà Chúa (xã Thanh Đồng, huyện Thanh Chương) linh thiêng nổi tiếng từ lâu. Dân quanh vùng, hễ ngày rằm, mồng một hay bất kể ngày nào cũng đều tìm  đến cửa đền để mong được che chở, sức khỏe, may mắn và bình an. 

Mẫu Thượng Ngàn – Bà Chúa Thượng Ngàn!

Theo văn hóa tâm linh, Mẫu Thượng Ngàn còn có các tên gọi khác như: Mẫu Đệ nhị Nhạc Phủ, Diệu Tín Thiền sư, Lê Mại Đại Vương, Đông Cuông Công chúa, Sơn Tinh công chúa… 

20211221-203947-1640101827.jpg
Nhiều truyền thuyết về Bà Chúa Thượng Ngán được lưu truyền tại đền. Ảnh Nguyễn Diệu

Mẫu Thượng Ngàn đứng đầu Nhạc Phủ là vị Thánh Mẫu cai quản miền rừng núi và cao nguyên. Bà là một trong 3 vị Tam Tòa Thánh Mẫu trong hệ thống Tứ Phủ Đạo Mẫu Việt Nam. Mẫu mặc trang phục màu xanh lá, thường ngồi bên tay phải của Mẫu Thượng Thiên.

Từ ngày Mẫu Thượng Ngàn về cai quản thì người dân mùa màng nào cũng bội thu, đợt đi săn nào cũng bắt được thú lớn. Vì vậy bà được nhân dân hết mực tôn kính và nghe theo. Cho đến ngày nay, sự tích Mẫu Thượng Ngàn vẫn còn được lưu truyền rộng rãi qua nhiều thế hệ.

20211221-222327-1640101916.jpg
Cũng có nơi lưu truyền, rằng Mẫu Thượng Ngàn là con của vua Đế Thích, hạ phàm đầu thai làm con vua Hùng Vương. Ảnh: Nguyễn Diệu

Những câu chuyện, hay nguồn gốc về Mẫu Thượng Ngàn được lưu truyền nhiều trong dân gian. 

Có truyền thuyết kể rằng: Mẫu Thượng Ngàn là con gái đầu tiên của Ngọc Hoàng. Khi trưởng thành, tính tình thẳng thắng, cứng rắn nên được vua cha Ngọc Hoàng giao cho cai quản vùng núi rừng hoang vu. Nhưng từ khi cai quản vùng này thì cây cối đều được tươi tốt, việc săn bắn cũng được nhiều hơn trước, cuộc sống của con người được cải thiện rất nhiều. Đặc biệt, bà còn dạy dân cách dùng lửa và nấu ăn nên người dân hết lòng tôn kính, thờ phụng bà cho tới ngày nay. 

20211119-112833-1640102008.jpg
Ngoài ra, Mẫu Thượng Ngàn là con gái của Sơn Tinh và Mỵ Nương, có tên là La Bình. Ảnh: Nguyễn Diệu

Cũng có nơi lưu truyền, rằng Mẫu Thượng Ngàn là con của vua Đế Thích, hạ phàm đầu thai làm con vua Hùng Vương. Khi sinh bà, hoàng hậu đang đi rừng, vì đau quá phải vịn vào cành quế mới sinh hạ được bà nên vua Hùng Vương mới đặt tên cho bà là Quế Hoa Mỵ Nương nhưng hoàng hậu không may qua đời ngay sau đó. 

Lớn lên, Quế Hoa luôn nhớ thương mẹ nên đã đi vào rừng sâu để tìm mẹ. Bà được ông Bụt ban cho phép thuật và 12 thị nữ nên đã ra sức cứu giúp dân lành. Khi nhân dân đã có cuộc sống ấm no, bà trở về nơi bà đã giáng trần. Để tưởng nhớ công ơn, người dân tôn bà là Bà Chúa Thượng Ngàn cai quản vùng núi. 

20211217-114738-1640102192.jpg
Người dân Việt vẫn khâm phục, ngưỡng mộ và tôn thờ công lao của bà. Ảnh: Nguyễn Diệu

Ngoài ra, Mẫu Thượng Ngàn là con gái của Sơn Tinh và Mỵ Nương, có tên là La Bình. Ngay từ nhỏ, bà thường theo cha đi khắp miền núi non, hang động và được các vị Sơn thần quý mến, giúp đỡ. Sau khi cha mẹ được Ngọc Hoàng Thượng Đế phong làm hai vị thánh bất tử thì bà cũng được phong làm Mẫu Thượng Ngàn cai quản 81 cửa rừng và các miền núi non, hang động,…

Cho dù sự tích Mẫu Thượng Ngàn có nguồn gốc như thế nào đi chăng nữa thì người dân Việt vẫn khâm phục, ngưỡng mộ và tôn thờ công lao của bà. Theo hầu Mẫu Thượng Ngàn là Bát Bộ Sơn Trang và Thập Nhị Bộ Tiên Nàng (12 cô Sơn Trang).

Còn tiếp…

Nguyễn Diệu

Link nội dung: https://phuongnam.vanhoavaphattrien.vn/den-thieng-ben-dai-lam-giang-ky-ii-a20041.html