Hơn bốn thế kỷ làng Đúc vẫn đỏ lửa

Khi các Chúa Nguyễn di cư vào Đàng Trong đã mang theo các thợ đúc đồng ở Đàng Ngoài đi cùng, và những người thợ này đã sơ khai gây dựng nên thương hiệu phường Đúc tồn tại cho đến ngày nay giữa lòng cố đô Huế.

 
Cặp nghê do các nghệ nhân Phường Đúc đúc ra

Sự ra đời của một làng nghề truyền thống
 
Phường Đúc có thương hiệu như ngày nay xuất phát từ những xóm thợ làm nghề đúc tồn tại từ thời đầu các Chúa Nguyễn và phát triển đỉnh cao dưới triều Nguyễn. Phường Đúc lúc đó chỉ là 5 xóm thợ đúc hay còn gọi là năm dãy thợ đúc nằm ven bờ hữu ngạn sông Hương đoạn đi qua đối diện trước chính dinh Kim Long ở bờ bên kia, 5 xóm này có tên gọi lần lượt từ Đông sang Tây: Giang Dinh, Giang Tiền, Kinh Nhơn, Bổn Bộ (hay Bản Bộ), Trường Đồng. 
 
Phường Đúc nổi tiếng với làng nghề đúc đồng thủ công truyền thống đã phát triền hơn 4 thế kỷ qua với những địa danh đi liền với Làng nghề như: Kinh nhơn, Bổn bộ Trường đồng, Trường súng. Nhiều sản phẩm của phường Đúc vẫn được lưu giữ cho đến ngày nay. Đó là Tượng phật Thích Ca tại Tổ đình Từ Đàm, cửu Đỉnh, Vạc đồng, súng thần công ở hoàng thành Huế, chuông Linh Mụ,…
 
 
Cặp rồng làm bằng đồng rất tinh xảo, có tính nghệ thuật cao

Hiện nay, Phường Đúc có trên 50 lò với các sản phẩm rất đa dạng: từ đồ lễ nghi như tượng, tráp, quả… cho đến đồ gia dụng như ống bút, bình hoa, xoong, nồi, chả. Bên cạnh đó, các lò đang dần tập trung vào sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ và đồ nghi lễ. 
 
So với các làng nghề khác ở Huế, Phường Đúc hiện nay là một trong những nơi sinh hoạt nghề nhộn nhịp nhất. Nét đáng quý là quá trình kỹ thuật truyền thống vẫn được những người thợ ở đây gìn giữ gần như nguyên vẹn. Ngoài việc thay chiếc bệ tạo gió thủ công bằng động cơ thổi khi nấu nguyên liệu, quy trình còn lại hầu như đều làm bằng tay. Từ động tác sú đất, nặn khuôn, giáp khuôn, chèn khuôn, bố khuôn để đưa vào lò cho đến công việc nung khuôn - pha chế hợp kim - nấu chảy nguyên liệu rồi ra cơi, rót khuôn, làm nguội, đánh bóng, nhuộm sản phẩm, đó là một quá trình đòi hỏi không chỉ lao lực mà còn thử thách trí tuệ và tài năng của người thợ đúc nơi đây.
 
 
Lối đi nào cho sản phẩm thủ công Phường Đúc?
 
Mặc dù sản phẩm làng nghề của Phường Đúc rất tinh xảo, nhưng hiện nay sản phẩm của Phường Đúc khó tiêu thụ khi phải cạnh tranh với sản phẩm đúc đồng sản xuất theo phương thức công nghiệp có giá rẻ hơn. 
 
Để quảng bá sản phẩm Phường Đúc, một trung tâm giới thiệu sản phẩm làng nghề được xây dựng ngay trên đường Bùi Thị Xuân, vị trí lối dẫn vào các làng nghề nhưng lượng khách tham quan cũng như lượng hàng bán ra không đáng kể. Không chỉ ở trung tâm giới thiệu sản phẩm Phường Đúc mà ngay cả khu trưng bày ở đường Lê Lợi được đầu tư xây dựng hàng chục tỷ đồng dành cho làng nghề nay cũng phải thay đổi mục đích sử dụng, khi sản phẩm đúc đồng không được khách du lịch chú ý.
 
Làm thế nào để làng nghề truyền thống này tồn tại và phát triển đang là một vấn đề nan giải với những người làm nghề ở Phường Đúc. Hiện nay các làng nghề vẫn ngày đêm đỏ lửa, các nghệ nhân vẫn miệt mài với nghề truyền thống của cha ông để lại nhưng lối đi nào cho sản phẩm nghề họ làm ra đến với người tiêu dùng vẫn là một câu hỏi lớn chưa có lời giải.
 
Nguyên Hải

Link nội dung: https://phuongnam.vanhoavaphattrien.vn/hon-bon-the-ky-lang-duc-van-do-lua-a17389.html