Nhìn chung, toàn bộ cuốn Tự Truyện hơn 300 trang của Giáo sư - Tiến sỹ Đỗ Văn Khang, người đọc thấy được toàn bộ con người và sự nghiệp của “Người của một thời” (người của thế kỷ thứ XX), bốn chữ trên là của Giáo sư, nhà giáo Nhân dân Hà Minh Đức – Nguyên Viện trưởng Viện văn học dành tặng cho Giáo sư Tiến sỹ Đỗ Văn Khang.
Tự truyện của Giáo sư - Tiến sỹ Đỗ Văn Khang
Vài nét về tác giả và các công trình nghiên cứu chính
Giáo sư Tiến sỹ Đỗ Văn Khang sinh năm 1934 tại phố Huế (Hà Nội). Cử nhân Triết học, Đại học Tổng hợp Quốc gia Nga; Tiến sỹ Ngữ văn – Đại học Tổng hợp Hà Nội; Tiến sỹ khoa học Mỹ học – Đại học Tổng hợp Quốc gia Nga. Ông được coi là Lưỡng quốc tiến sỹ.
Từ năm 1964 – 2015: Giảng dạy Lý luận Văn học và Mỹ học tại khoa Văn học và Triết học – Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội; Huân chương kháng chiến chống Pháp hạng Ba (196 – 1954); Huân chương kháng chiến chống Mỹ hạng Nhì; Huân chương vì sự nghiệp Giáo dục Việt Nam; Kỷ niệm chương 100 năm Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2006; Gải thưởng các tác phẩm Lý luận, phê bình văn học Nghệ thuật TW.
Các công trình nghiên cứu chính: Lịch sử Mỹ học – Nxb Văn hóa 1984; Mỹ học Mác – Lênin – Nxb ĐH& THCN NĂM 1985; Nghệ thuật học, Nxb ĐHQGHN 2001; Mỹ học đại cương – Nxb Giáo dục năm 1996, tái bản có bổ sung Nxb ĐHQGHN năm 2002 và 2008; Mỹ học (cao cấp) Nxb ĐH Sư phạm Hà Nội năm 2004; Lý luận văn học (viết chung, tái bản lần thứ 12, Nxb Giáo dục năm 1990; Lịch sử Mỹ học (trọn bộ) Nxb Gáo dục năm 2010; Bình văn hiện đại – Nxb Lao động năm 2010; Nghệ thuật học (bộ mới) – Nxb Thông tin và truyền thông năm 2011; Cơ sở Lý luận văn học – Nxb Thông tin và truyền thông năm 2013.
Ký ức đi cùng năm tháng của vị Giáo sư
Năm 2015, sau khi về quê vợ sinh sống ở Ninh Bình, Giáo sư - Tiến sỹ Đỗ Văn Khang chính thức nghỉ dạy học, và dành nhiều thời gian cho việc sáng tác văn chương. Cuối năm 2016, Giáo sư cho in cuốn Tự Truyện, nội dung là kể lại câu chuyện của một cậu bé từ lúc 12 tuổi bắt đầu lên chiến khu Việt Bắc từ những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp trường kỳ. Và sau này vụt trở thành một nhà khoa học hàng đầu về Mỹ học, Nghệ thuật học và Phê bình văn học.
Giáo sư - Tiến sỹ Đỗ Văn Khang
Nhận xét về cuốn Tự Truyện của Giáo sư Tiến sỹ Đỗ Văn Khang, nhà giáo, nhà Ninh Bình học Lã Đăng Bật đã viết: “Văn tự truyện của Đỗ Văn Khang có nhiều nét tài hoa của một cây bút lãng mạng, trên nền một hiện thực sử thi luôn có số phận, nhưng các số phận trọng tự truyện lại biết vượt lên trở ngại, mở đường tới tương lai, làm nên sự nghiệp lớn. Bởi mỗi con chữ trên từng trang viết của ông đã phát lộ từ một trí tuệ mẫn tiệp mà ấm áp tình người, tình đời đến thành thực và trong trẻo, tự nhiên đến ngỡ ngàng. Có thể nói ông là một trong những đại diện quý hiếm của “thế hệ vàng” từ ngay sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến giai đoạn đổi mới của đất nước”.
Trong Tự Truyện của Giáo sư - Tiến sỹ Đỗ Văn Khang có một số câu chuyện trước đó đã từng được in trên sách báo, được tập hợp lại để in thành sách. Trong số những truyện được tập hợp in lại tiêu biểu như “Tiên đoán về văn của Nguyễn Huy Thiệp – Vì sao văn của Nguyễn Huy Thiệp ngày càng sa sút”. Hay “Tiên đoán anh cho thuê sách cũ, ở lều rách trên bãi rác thành nhà tiểu thuyết phản tỉnh hàng đầu Việt Nam là nhà văn Ông Văn Tùng – Đọc đoản thiên tiểu thuyết của Ông Văn Tùng ngẫm về chữ nhân”…
Nhìn chung, đọc toàn bộ cuốn Tự Truyện hơn 300 trang của Giáo sư Tiến sỹ Đỗ Văn Khang, người đọc đã thấy được toàn bộ con người và sự nghiệp của “Người của một thời” (người của thế kỷ thứ XX), bốn chữ trên là của Giáo sư, nhà giáo Nhân dân Hà Minh Đức – Nguyên Viện trưởng Viện văn học dành tặng cho Giáo sư Tiến sỹ Đỗ Văn Khang.
Đọc Tự Truyện, người đọc không thể không lắng lòng về những vấn đề cần suy ngẫm, về nhân tình thế thái, về những cái tứ, cái hình, và cái tình giữa những âm thanh vang vọng và sâu lắng. Cuộc đời của Gáo sư Tiến sỹ Đỗ Văn Khang đúng là “cả một thiên tiểu thuyết”.
Vương Quốc Hoa