Tháp đá Cẩm Duệ: Giá trị văn hóa và nghệ thuật độc đáo

Tháp đá (Am Tháp) thuộc địa bàn thôn Quang Trung, xã Cẩm Duệ, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Tháp đá được xem là một công trình kiến trúc nghệ thuật - Di tích cấp Quốc gia. Năm 2008 Tháp đá được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia cần được gìn giữ, bảo tồn cho các thế hệ mai sau.



Tháp đá Cẩm Duệ

Theo lịch sử ghi lại Tháp đá là nơi an nghỉ của Lê Am và Lê Mậu Tài, là hai nhân vật có công lao phò vua giúp nước. Vì công lao đóng góp cho triều đình nên Lê Am được vua ban đặc ân chọn sinh phần (Chọn đất để an táng khi còn sống). Lê Am đã chọn đồi đất cao gần sông Ngàn Mọ - con sông mạch nguồn đã bồi đắp phù sa màu mỡ cho cuộc sống của dân làng Mỹ Duệ và là nơi dòng họ Hồ mai danh ẩn tích sau đổi thành họ Lê. 

Với những đóng góp to lớn dưới thời nhà Lê, ông được nhà vua ra sắc phong là "Thần tổ tiền đô thái giám kiêm tam giáo huyền quan, Bản hửu Lê tướng công triên cơ thận đức, anh tranh hiển ứng Đại vương, trước gia tăng đoan túc trung đẳng thần" và phong cho ông là phúc Thần đương cảnh thành Hoàng làng Phương Cai. 

Hàng năm đến ngày 26/6 Âm lịch cả tổng Mỹ Duệ đều đến Am Tháp để cúng tế. Sau này, Lê Mậu Tài là em trai của ông cũng là một người có công với triều đình được phong đến chức Võ huynh tướng quân, Nguyên sung Đại thần tiên đô thái giám, mất ở Thăng Long cũng được đưa về chôn ở Am Tháp, mộ Lê Mậu Tài phía bên phải cổng ra vào Am Tháp. Ngoài ra còn có một người em của Lê Am và Lê Mậu Tài không rõ tên phụng sự triều đình cũng được thờ ở đây.
 


Vẻ đẹp cổ kính của Tháp đá cổ

Am Tháp có diện tích 2.450m2 trước cửa ra vào gồm hai cột trụ, mặt trước 2 cột trụ khắc 2 câu đối:

"Công đức tại nhân nhất phiến trạch
Nguyên lưu chung cổ tam tích giang"

Tạm dịch: Công đức của người còn ghi trên bia đá
Khởi nguồn xa xưa từ Tam tích giang
 


Bằng công nhận Di tích Quốc gia



Ông Phạm Văn Lượng - Nguyên Trưởng phòng VHTT huyện Cẩm Xuyên

Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Văn Lượng - Nguyên Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Cẩm Xuyên cho biết: "Tháp đá được dựng trung tâm và là chủ thể của Di tích. Tháp đá được cấu trúc hình bình đồ vuông với chiều cao 6.7m, tháp có 3 tầng. Điều đặc biệt là toàn bộ ngôi Tháp được gép bằng những phiến đá màu gan, vuông thành sắc cạnh, ghép liền khít vào nhau thể hiện sự tinh xảo và tài hoa của những nghệ nhân xưa, là chủ thể của loại hình kiến trúc phật giáo đây củng là một trong những Di tích để nghiên cứu về về lịch sử tôn giáo Việt Nam.

Bên cạnh đó Tháp đá Cẩm Duệ còn có giá trị về mặt nghệ thuật còn lại hiếm của thế kỷ XVI. Tháp đá chẳng những là tượng đài ghi tạc công ơn người xưa đã có công phò vua giúp nước mà còn là biểu tượng tự hào của dân làng Mỹ Duệ về một công trình kiến trúc cổ kính độc đáo được trân trọng gìn giữ của quê hương.

Với những giá trị về mặt văn hóa, lịch sử, khoa học nghệ thuật độc đáo, năm 2008 Tháp đá (Am Tháp) Cẩm Duệ được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia cần được gìn giữ, bảo tồn cho các thế hệ mai sau.
 
Phan Khắc Ấn

Link nội dung: https://phuongnam.vanhoavaphattrien.vn/thap-da-cam-due-gia-tri-van-hoa-va-nghe-thuat-doc-dao-a14544.html